Đầu năm 2024, diễn viên Phạm Quang Ánh được Nhà nước trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT). Đó là thành quả xứng đáng sau hơn 20 năm làm nghề, ghi dấu ấn cả trên sân khấu kịch và các vai diễn trong phim điện ảnh, phim truyền hình. 

Chia sẻ cảm xúc sau khi nhận danh hiệu trong đợt phong tặng lần thứ 10 vừa qua, NSƯT Phạm Quang Ánh xúc động: “Tôi thực sự rất vui khi những cống hiến của mình suốt hơn 20 năm qua đã được ghi nhận và được các thầy, anh em bạn bè đồng nghiệp gửi lời chúc mừng, chia sẻ".

Quang Ánh là người đa tài, anh có thể diễn xuất nhiều kiểu vai diễn khác nhau trong nhiều thể loại, từ chính kịch, kịch cổ điển nước ngoài đến hài kịch, dạng vai nào cũng được đồng nghiệp nhận xét “diễn hay và duyên”.

Tốt nghiệp khoa Diễn viên Sân khấu điện ảnh - Trường Ðại học Sân khấu Ðiện ảnh Hà Nội, năm 2004 Phạm Quang Ánh về đầu quân cho Nhà hát Tuổi Trẻ. Anh đã đóng rất nhiều vai diễn nhưng đáng nhớ nhất chính là vai đầu tiên: cậu bé thiểu năng đáng thương trong chùm hài kịch "Ðời cười 5" do NSND Lê Hùng đạo diễn.

Ngoại hình cao lớn, gương mặt rắn rỏi đẹp trai nhưng điều đặc biệt là Ánh có thể vào được cả vai chính diện lẫn phản diện một cách hết sức thuyết phục. Dạng vai nào, anh cũng được đồng nghiệp nhận xét “diễn hay và duyên”. 

Quang Ánh khi mới ra trường cũng chăm chỉ đóng phim. Khán giả còn nhớ, quãng những năm 2004 - 2010, hầu như mở kênh phim nào ra cũng thấy có mặt Quang Ánh, mà toàn là vai chính, chưa bao giờ đóng vai phụ.

“Những người lính biển”, “Cảnh sát hình sự”, “Trái tim người lính”, “Truyện trầu cau”, “Đi qua bóng tối”… đã khiến tên tuổi Quang Ánh “phủ sóng” rộng khắp cả nước. Anh đã từng được đề cử giải Nam diễn viên chính xuất sắc giải Cánh diều vàng năm 2004 với vai Bạo trong phim “Kí ức Điện Biên”. Anh thừa nhận việc thông qua diễn viên người ta cũng biết đến Nhà hát Tuổi trẻ nhiều hơn. Hiệu quả rõ rệt là khi đoàn Nhà hát Tuổi trẻ đi đến khắp các tỉnh trong toàn quốc người ta đều nhận ra diễn viên và nô nức đến xem.

Vở "Âm mưu và tình yêu" có lẽ là vở diễn để lại cho anh nhiều kỷ niệm đáng nhớ nhất. Ðây là vở diễn lớn và cũng là vở diễn mang lại thành công đầu tiên cho anh trên sân khấu với Huy chương vàng cho vai thiếu tá Ferdinand tại Cuộc thi tài năng trẻ toàn quốc vào năm 2008.

Việc được giao vai chính trong các vở lớn, diễn cùng những gương mặt gạo cội đã trao cho những diễn viên trẻ như Quang Ánh khi ấy cơ hội vàng hiếm có được học hỏi kinh nghiệm và có cơ hội được thể hiện năng lực diễn xuất của mình.

Giải Ðặc biệt cho vai chàng trai trong vở "Sang sông" tại Liên hoan Sân khấu thể nghiệm Toàn quốc 2008 là phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực hết mình của Quang Ánh trên sàn diễn cho những thử nghiệm nghệ thuật.

Huy chương Vàng cho vai Ðặng Mậu Lân vở "Công lý không gục ngã" (Hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc 2015) và Huy chương Vàng cho vai thiếu tá Lâm vở "Cho cuộc đời bình yên" tại Hội diễn hình tượng người chiến sĩ CAND 2015 cũng là những trải nghiệm đáng nhớ của Quang Ánh. Bởi trong cùng một năm, anh lột xác trong những vai diễn có màu sắc đối lập, hoàn toàn khác biệt.

Nếu vai Ðặng Mậu Lân trong vở "Công lý không gục ngã", Quang Ánh khắc họa sắc nét một “Cậu Trời” ngang ngược, bạo tàn rồi cuối cùng phải trả giá, thì với vai Thiếu tá Lâm, anh lại thể hiện được bản lĩnh kiên cường, lòng dũng cảm, tình yêu và sự tận tụy của những chiến sĩ công an vì sự bình yên cho xã hội. Trái ngược với những nét diễn thể hiện một nhân vật tàn bạo, hoang dâm vô độ của vai “Cậu Trời”, Quang Ánh thể hiện rất xuất sắc nét chính trực với nhiều giằng xé nội tâm của Thiếu tá Lâm. Ðó là sự mưu lược khi phá án, bản lĩnh khi đối mặt với tội phạm nguy hiểm và cả những trăn trở đau đớn rất chân thực khi phải hy sinh hạnh phúc riêng để bảo vệ cho những người mà anh yêu quý.

Quang Ánh tâm sự 20 năm đứng trên sân khấu, anh đã từng diễn rất nhiều vai trong những vở diễn khác nhau, mỗi vai đều mang lại cho anh những cảm xúc và vinh quang, dù có được giải hay không. Mỗi vai diễn là một lần anh sống hết mình, khám phá bản thân và “cháy” cùng vai diễn.

"Có rất nhiều vai, khi nhận tôi toàn đọc và học thoại trong giấc mơ. Ðây hoàn toàn là sự thật! Sáng hôm sau, không hiểu sao tôi thuộc hết lời của nhân vật đó. Cũng có nhiều vai trên đường ra Nhà hát hay đi về nhà tôi vừa thoại vừa khóc trên đường, khi chờ đèn đỏ, dừng lại tôi vẫn tự thoại một mình. Bên cạnh, thấy mọi người nhìn sang tưởng tôi bị… thần kinh”, NSƯT Phạm Quang Ánh nói.

Mới đây nhất, Quang Ánh vừa được đạo diễn Nguyễn Hoàng Ðiệp mời vào vai Ánh trong phim điện ảnh "We are 1982". Trong phim, anh vào vai một nhà khảo cổ học, điềm tĩnh nhẹ nhàng, rất yêu vợ (do diễn viên Ðỗ Thị Hải Yến thủ vai) và âm thầm đứng sau tất cả những khó khăn của gia đình vợ để lo toan mọi điều. Anh cho rằng nhân vật này khá thú vị và cũng là một vai khá khó theo suy nghĩ của đạo diễn bởi diễn xuất nặng về nội tâm, đặc biệt phải giữ được tâm lý nhân vật xuyên suốt bộ phim. Phim đang trong thời gian làm hậu kỳ để đi tham dự các liên hoan phim quốc tế.

Bên cạnh đó, Quang Ánh còn tham gia vai Ðình Phong trong vở kịch "Người lạ hoàn hảo" (chuyển thể từ bộ phim Tiệc trăng máu) rất duyên và để lại nhiều ấn tượng trong lòng khán giả.

Ngoài đời, Quang Ánh là người vui vẻ, tận tình, tận tâm với bạn bè. “Tôi diễn trên sân khấu, chứ không diễn ở ngoài đời” - trong cuộc gặp nào Quang Ánh cũng nói như thế. Và quả thật, anh sống đúng là như thế. Luôn hết mình trên sân khấu và nhiệt tình ở ngoài đời. Một nghệ sĩ “thật” như cuộc đời.

Tân Nguyên