Mới đây, tại Long An, vào lúc 5 giờ sáng ngày 27/7/2022, nhận được tín báo có các đối tượng đang thực hiện việc giao nhận hàng cấm thuốc lá ngoại tại khu vực ấp 3, xã Thạnh Hòa, huyện Bến Lức, Cục Quản lý thị trường tỉnh đã phân công Tổ công tác Đội Quản lý thị trường số 4, thực hiện kiểm tra ngăn chặn. Khi thấy lực lượng quản lý thị trường, các đối tượng trên bỏ chạy để lại phương tiện xe mô tô 2 bánh hiệu Honda Lead và tang vật là thuốc lá ngoại nhãn hiệu Jet. Qua kiểm tra phương tiện phát hiện có chứa 450 bao (loại 20 điếu/bao) thuốc lá ngoại hiệu Jet.

Cũng liên quan thuốc lá lậu, ngày 17/5, Đội Quản lý thị trường số 1 thuộc Cục Quản lý thị trường tỉnh Tây Ninh kiểm tra, phát hiện và bắt giữ 1.200 gói thuốc lá điếu nhập lậu được cất giấu, ngụy trang trong 2 bao rơm gần nhà dân. Gần đây nhất, ngày 28/7 vừa qua, Đội Quản lý thị trường số 3 - Cục Quản lý thị trường tỉnh Tây Ninh đã tiến hành kiểm tra đột xuất và phát hiện hộ kinh doanh Nguyễn Thị Kim Hằng (tại ấp Khởi Hà, huyện Cầu Khởi) đang buôn bán 109 bao thuốc lá điếu ngoại nhập lậu các loại.

Còn tại Kiên Giang, vào ngày 25/5/2022, nhận được tin báo từ cơ sở, Đội Quản lý thị trường số 1, Cục Quản lý thị trường Kiên Giang đã tiến hành kiểm tra đột xuất một cơ sở kinh doanh trên địa bàn thành phố Rạch Giá. Qua kiểm tra phát hiện tại cơ sở đang buôn bán hàng trăm bao thuốc lá điếu do nước ngoài sản xuất. Qua quá trình xác minh, toàn bộ số thuốc này đều là hàng nhập lậu.

Ông Đặng Văn Dũng – Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 Quốc gia cho biết, mỗi năm chúng ta bắt tổng cộng trên 8 triệu bao thuốc lá lậu, trong đó thông qua biên giới ở các tỉnh Tây Nam Bộ giáp biên giới Campuchia, chiếm hơn 84% tổng lượng nhập bất hợp pháp qua các ngả khác trên toàn quốc.

Tình trạng buôn lậu thuốc lá luôn tồn tại và có chiều hướng gia tăng là do nhu cầu tiêu dùng của một bộ phận người dân trong nước. Lợi nhuận thu được từ  một bao thuốc lá Jet, Hero nhập lậu khoảng 7.000 - 8.000 đồng (cao gấp 3 lần so với các sản phẩm thuốc lá hợp pháp cùng phân khúc), lại dễ vận chuyển nên đầu nậu thường chọn loại hình buôn lậu này. Đặc biệt trong thời gian qua, lực lượng chống buôn lậu còn phát hiện và bắt giữ hàng chục ngàn bao thuốc lá nhãn hiệu 555, Caravel giả từ nước ngoài, nhưng được dán tem và nhãn mác của các đơn vị sản xuất trong nước rồi tuồn vào nội địa…Tại tỉnh Long An, chỉ tính riêng năm 2021, các đơn vị phòng chống buôn lậu đã bắt giữ trên 1.300 vụ buôn lậu, thu giữ trên hai triệu bao thuốc lá các loại, xử lý trách nhiệm hình sự trên 100 đối tượng. Tuy nhiên trong tất cả các vụ này, chủ hàng (đầu nậu) không trực tiếp vận chuyển, mà nằm ở bên kia biên giới chỉ đạo qua điện thoại rồi thuê nhiều tầng nấc thực hiện tất cả các công đoạn. Nhiều vụ bắt với số lượng hàng ngàn bao, nhưng hầu hết là vắng chủ, hoặc có bắt được “nài” thì họ sẵn sàng chống trả rồi quăng cả xe lẫn hàng tìm cách chạy thoát sang bên kia biên giới. Đối với những trường hợp này không thể dùng biện pháp mạnh được bởi luật quy định rõ ràng nên chỉ có thể dùng số đông giữ được ai thì giữ…

Ngoài thuốc lá lậu, hầu hết thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng) đều tuồn vào trong nước theo đường phi thương mại (nhập lậu), lôi cuốn nhiều đối tượng là học sinh, sinh viên sử dụng. Các loại thuốc này gây tác động xấu trực tiếp đến sức khỏe, làm ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện bộ não của các em. Các loại thuốc lá thế hệ mới này hầu như không được bày bán ngoài thị trường mà chủ yếu giao dịch trên mạng xã hội nên khó phát hiện, xử lý.

Theo các chuyên gia kinh tế, để chống buôn lậu thuốc lá hiệu quả cần tăng cường công tác phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các lực lượng phòng chống buôn lậu. Làm tốt công tác nắm tình hình địa bàn, xác định đối tượng cầm đầu nhằm xác lập chuyên án đấu tranh, triệt phá.

Cùng với việc lực lượng chức năng tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát nhằm kịp thời phát hiện, chặn bắt thuốc lá lậu, cần phải tiếp tục đẩy mạnh phối hợp  tuyên truyền sâu rộng để người dân hiểu được thuốc lá lậu gây hại hơn nhiều so với thuốc lá được sản xuất trong nước vì có cảnh báo, dán nhãn mác, tem đầy đủ. Công tác phối hợp giữa các lực lượng phòng chống thuốc lá lậu không chỉ trong nước mà cả với các nước có chung đường biên giới.

Xử lý nghiêm những trường hợp buôn lậu thuốc lá, nhưng cũng phải xử lý nghiêm những người có hành vi chống đối, đồng thời cũng phải giao đủ thẩm quyền và phương tiện, công cụ hỗ trợ cho những người thi hành công vụ; giải quyết công ăn việc làm nhằm tăng thu nhập cho người dân biên giới và khi họ cải thiện được đời sống thì chắc chắn sẽ không đi buôn lậu vì sợ mất việc làm. Ngoài những biện pháp trên, cũng cần phải tăng nặng các biện pháp chế tài để mang tính răn đe cao.

Vân Hà