Mục đích của quyền sở hữu trí tuệ

 Mục đích của việc tạo ra và công nhận quyền sở hữu trí tuệ là vì lợi ích chung, hay nói cách khác rằng sự đổi mới nên được thực hiện công khai để đổi lấy sự giới hạn độc quyền. Vì vậy, các bằng sáng chế cần được công bố nhằm tạo điều kiện cho việc nghiên cứu xa hơn.

Và giữa tâm đại dịch Covid-19, các bằng sáng chế được ứng dụng khắp nơi trên thế giới. Trong khi đó trước đây, các bằng sáng chế phải mất vài năm mới được hiện thực hóa. 

Tuy nhiên, sự va chạm đã tồn tại sẵn giữa các bên liên quan. Chẳng hạn như một nước thực hiện các nỗ lực nắm giữ độc quyền đối với một loại vắc-xin đang được phát triển. Mặt khác cũng có những sự cộng tác được thực hiện.

Câu hỏi đặt ra là liệu sự độc quyền nhưng lại được công nhận bởi quyền sở hữu trí tuệ sẽ gây thiệt hại cho xã hội hay không? Các bằng sáng chế sẽ tạo nên những rào chắn hay là giải pháp?

Khả năng của các cuộc xung đột về quyền sở hữu trí tuệ

Các chính phủ và các tổ chức quốc tế cần có sự nhất trí cao để đảm bảo hệ thống sẵn sàng. Sự trì hoãn sẽ là thảm họa. Các tuyên bố độc quyền có thể sẽ làm chia rẽ các quốc gia, tập đoàn và tổ chức quốc tế, cũng không có lợi cho các bệnh nhân trên toàn thế giới. 

Tuy nhiên, trên cả pháp luật, xã hội cần tôn trọng sự sáng tạo và cần đưa ra các giải pháp.

 Ý tưởng về việc tạo nên một nhóm bằng sáng chế

Các nhóm bằng sáng chế thường hiệu quả trong việc tập hợp, quản trị và cấp bằng liên quan đến các lĩnh vực cụ thể của công nghệ. Những nhóm chung như vậy thường được quản lý bằng một cơ quan trung tâm và các bằng sáng chế nằm trong nhóm sẽ sẵn sàng cho việc cấp phép. Một vài nhóm thậm chí công khai tiền bản quyền chi trả cho những giấy phép như vậy. Bất cứ ai muốn nắm giữ một giấy phép sẽ có thể tiếp cận nhóm, đồng thuận với các điều kiện và bắt đầu sản xuất cũng như bán sản phẩm. Những nhóm bằng sáng chế như vậy khá thịnh hành như các bằng sáng chế liên quan đến viễn thông và sáng tạo kỹ thuật số.

Tại thời điểm này, các tổ chức đang nỗ lực để tạo nên một nhóm sáng chế toàn cầu về vắc xin, thuốc men liên quan đến Covid-19 và các đại dịch. 

Các nhóm này sẽ được quản lý bởi một tổ chức quốc tế uy tín. Tất cả các nước nên có quyền triển khai những sáng tạo này mà không cần sự cho phép xa hơn từ chủ nhân sáng chế. Nó cũng sẽ không yêu cầu các nước dựa và các điều khoản như cấp phép bắt buộc hay mua lại bản quyền.

 Con đường phía trước

 Việc tạo nên một nhóm bằng sáng chế sẽ thôi thúc những nhà sáng tạo. Kết quả đạt được là những nghiên cứu về vắc xin hay các loại thuốc khác sớm được ứng dụng. Một nhóm như vậy cần sự hợp tác của không chỉ các quốc gia và các tổ chức quốc tế mà còn là hàng trăm nhà nghiên cứu, nhà sáng tạo, các công ty và trường đại học liên quan.

 Tuấn Anh