Đây là một tiến bộ mới mở đường cho các phương pháp điều trị các dạng vô sinh nghiêm trọng, cũng như nâng cao triển vọng cho các cặp đồng giới có mong muốn có con sinh học cùng nhau trong tương lai.

Katsuhiko Hayashi, người đứng đầu nghiên cứu tại Đại học Kyushu ở Nhật Bản và nổi tiếng thế giới là người tiên phong trong lĩnh vực trứng và tinh trùng được nuôi trong phòng thí nghiệm cho biết: "Đây là thí nghiệm đầu tiên tạo ra được tế bào trứng động vật có vú từ các tế bào đực".

Được biết vào ngày 8/3, Hayashi đã trình bày thí nghiệm quan trọng này tại Hội nghị thượng đỉnh quốc tế lần thứ ba về chỉnh sửa bộ gen người tại Viện Francis Crick, London và ông  dự đoán trong vòng một thập kỷ tới, chúng ta có thể tạo ra một quả trứng người từ tế bào da của giống đực về mặt kỹ thuật. Các nhà khoa học khác nhận thấy rằng điều này hoàn toàn đáng mong đợi vì các nhà khoa học vẫn chưa tạo ra trứng người được nuôi trong phòng thí nghiệm từ các tế bào giống cái.

Trước đó, các nhà khoa học đã tạo ra những con chuột con từ hai con chuột đực thông qua một loạt chuỗi các bước phức tạp, bao gồm cả kỹ thuật di truyền.Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên tạo ra được tế bào trứng sống nhờ việc nuôi cấy từ tế bào đực và điều này đã đánh dấu một bước tiến đáng kể.

Nhóm của Hayashi và đồng nghiệp hiện đang cố gắng tạo việc tạo ra trứng nuôi trong phòng thí nghiệm bằng cách sử dụng tế bào người, mặc dù việc sử dụng trứng nuôi trong phòng thí nghiệm cho thí nghiệm lâm sàng sẽ đem lại những trở ngại đáng kể.

Hayashi cho biết: "Nếu nói về mặt công nghệ, trong vòng 10 năm tới việc áp dụng kĩ thuật này cho người là điều hoàn toàn có thể xảy ra". Cá nhân ông cũng sẽ ủng hộ việc công nghệ này được sử dụng để cho phép hai người đàn ông sinh con nếu nó được chứng minh là an toàn. Tuy nhiên, việc công nghệ này có thực sự được áp dụng trên người “không  chỉ là câu hỏi cho chương trình khoa học, mà còn cho xã hội”.

Kỹ thuật này cũng có thể được áp dụng để điều trị các dạng vô sinh nghiêm trọng, bao gồm cả mắc hội chứng Turner (TS), trong đó một bản sao của nhiễm sắc thể X bị thiếu toàn bộ hay một phần. Hayashi cho biết ứng dụng này là động lực chính cho nghiên cứu.

Giáo sư George Daley, Hiệu trưởng Trường Y Harvard tỏ ra rất hứng thú với công trình, nhưng ông cũng nhấn mạnh việc tạo ra các giao tử phát triển trong phòng thí nghiệm từ tế bào người sẽ thách thức hơn so với tế bào chuột. Để tạo ra một quả trứng trưởng thành, tế bào của con người đòi hỏi thời gian cấy tạo lâu hơn và điều này còn làm tăng nguy cơ các tế bào xuất hiện những thay đổi di truyền không mong muốn.

Nghiên cứu được công bố trên một tạp chí hàng đầu sẽ đưa ra đề cập đến một chuỗi các bước phức tạp để biến đổi một tế bào da mang sự kết hợp nhiễm sắc thể XY (giống đực) và cuối cùng biến thành trứng với nhiễm sắc thể XX (giống cái). 

Tại đây, các tế bào da của con đực sẽ được tái thiết thành trạng thái giống như tế bào gốc để tạo ra tế bào gốc đa năng cảm ứng (iPS). Nhiễm sắc thể Y của các tế bào này sau đó sẽ bị xóa và được thay thế bằng nhiễm sắc thể X “mượn” từ một tế bào khác để tạo ra các tế bào iPS với hai nhiễm sắc thể X giống hệt nhau. Cuối cùng, các tế bào sẽ được nuôi cấy trong một cơ quan buồng trứng được thiết kế để tái tạo các điều kiện bên trong buồng trứng chuột.

Khi trứng được thụ tinh với tinh trùng bình thường, các nhà khoa học đã thu được khoảng 600 phôi và cấy vào chuột thay thế cho ra đời bảy con chuột con. Hiệu quả  thấp hơn khoảng 1% so với với việc trứng lấy từ con cái thông thường, và trong đó khoảng 5% phôi thai tiếp tục cho ra các cá thể sống. Những con chuột con có vẻ khỏe mạnh, có tuổi thọ bình thường và tiếp tục sinh sản bình thường khi trưởng thành.

Giáo sư Amander Clark, chuyên gia về các giao tử được nuôi trong phòng thí nghiệm tại Đại học California Los Angeles, khẳng định việc dịch công trình sang tế bào người sẽ là một "bước nhảy vọt lớn", bởi các nhà khoa học vẫn chưa tạo ra trứng người được nuôi trong phòng thí nghiệm từ các tế bào nữ.

Được biết, các nhà khoa học đã tạo ra tiền chất của trứng người, nhưng cho đến nay các thí nghiệm chỉ dừng lại trước bước giảm phân - một bước quan trọng của sự phân chia tế bào trong sự phát triển của trứng và tinh trùng trưởng thành.

Thu Hà