Những tác phẩm của anh Nguyễn Khánh Hoàng không chỉ góp phần giữ gìn nghề tranh bút lửa tại Đà Lạt mà còn được chính thức đưa vào sách lớp 6 làm tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Lâm Đồng. Năm 2022 là một cột mốc khó quên trong cuộc đời đi theo nghệ thuật của người nghệ sĩ này.

Ngọn lửa “bắt” nghề của người con xứ Huế

Nghệ nhân Nguyễn Khánh Hoàng sinh năm 1979, gắn bó với nghề vẽ tranh bút lửa tại Đà Lạt tính đến nay gần 10 năm. Cuộc đời của anh đã trải qua nhiều biến cố mới giữ được “ngọn lửa nghề” như hôm nay. Sinh ra tại vùng quê nghèo khó ở huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế, anh vừa đi học, vừa phải làm nhiều công việc cùng lúc để mưu sinh.

Sau khi tốt nghiệp cấp 3 và đi nghĩa vụ quân sự trở về, năm 2000 anh quyết định rời quê nhà để lập nghiệp.

Vào Đà Lạt, anh học nghề vẽ. Lúc đó cảm thấy không có duyên nên anh quyết định về Sài Gòn làm thuê. Nhưng bản chất anh là một người yêu cái đẹp, thích tự do, những công việc như dọn hàng mướn, công nhân may mặc… không thể giữ chân anh ở lại.

Năm 2013, chàng trai xứ Huế quyết định quay lại Đà Lạt để lập nghiệp và cái duyên “bắt” nghề vẽ tranh bút lửa cũng có từ ngày đó. Trong lần tình cờ bắt gặp một người bạn đang dùng bút lửa để vẽ, anh Hoàng tò mò và thấy hay nên đã theo học. Phải mất gần nửa năm, anh mới có thể cầm bút lửa và đi những đường nét linh hoạt trên gỗ. 

Thổi hồn Đà Lạt vào từng bức tranh

Anh Hoàng vẽ thư từ pháp, tranh thiên nhiên hoang dã đến chân dung “truyền thần”. Ý tưởng tranh ấy từ các tác phẩm văn học Việt Nam  còn những bức chân dung, anh luôn tìm vẽ những gương mặt mang đậm cái “thần” của người Đà Lạt xưa. Mới đây những tác phẩm của anh lần đầu tiên được đưa vào tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Lâm Đồng năm 2022.

Trong sách lớp 6 - tài liệu Giáo dục địa phương của tỉnh Lâm Đồng có nhắc đến tranh bút lửa. Và ở chủ đề “tác phẩm mỹ thuật Lâm Đồng” – bài học có giới thiệu nghề vẽ tranh bút lửa thông qua hai tác phẩm “Đà Lạt sương” và chân dung “Già làng” của anh Nguyễn Khánh Hoàng với những câu hỏi và bài tập thực hành kèm theo.

Theo anh Hoàng, một bức tranh hoàn chỉnh cần trải qua nhiều công đoạn, từ tìm ý tưởng, phát họa nội dung, chọn gỗ… Công đoạn mài gỗ là quan trọng nhất và cuối cùng là sử dụng khéo léo cây bút lửa để thể hiện tranh. Tranh bút lửa đòi hỏi người nghệ nhân phải tỉ mỉ, yêu cầu độ chính xác cao, vì khi đặt tay là “nét bút chết” chỉ có thể đi tiếp đường “lửa” mà không thể sửa lại.  Anh kể: "Nhớ lại dịp Tết năm 2013, vì không đủ tranh màu để bày bán nên tôi lấy tranh bút lửa đặt xung quanh quán cho kín chỗ và phục vụ vẽ tranh trực tiếp khi khách có nhu cầu chiêm ngưỡng nghề vẽ tranh bút lửa tại Đà Lạt… Du khách nhìn thấy đã tỏ vẻ rất thích thú với cách vẽ tranh đặc biệt này. Từ đó, tôi dần dần được nhiều người biết đến, nên tranh cũng bán ngày một nhiều hơn trước."

Ban đầu, ước mong của anh Hoàng chỉ là tìm cho mình một công việc ổn định kiếm kế mưu sinh qua ngày nhưng giờ đây, vẽ tranh bút lửa đã trở thành đam mê. Anh luôn sẵn lòng chỉ bảo người sau về cách vẽ tranh từ bút lửa. 

Hiện tại, nghệ nhân Nguyễn Khánh Hoàng vẫn duy trì nghề vẽ tranh bút lửa ở Đà Lạt và Huế. Ngoài ra, anh còn được biết đến là một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, thích sưu tầm và ghi lại những khoảnh khắc đẹp của phố xá, thiên nhiên, con người ở mọi miền tổ quốc. 

                                                                                                                                                                                                        Đặng Hà