Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Cell Stem Cell đưa ra những căn cứ chứng minh các tế bào mỡ lấy từ tế bào gốc của con người có thể được sử dụng để dự đoán phản ứng với tác dụng phụ không mong muốn làm tăng mức cholesterol trong cơ thể của thuốc TZD rosiglitazone.

Như đã biết,các loại thuốc thuộc nhóm thiazolidinediones (TZDs) bao gồm rosiglitazone và pioglita zone có tác dụng làm đảo ngược tình trạng kháng insulin ở bệnh nhân tiểu đường tuýp 2, làm tăng độ nhạy của insulin, từ đó cải thiện khả năng kiểm soát lượng đường huyết trong cơ thể. Tuy nhiên vì một số các tác dụng phụ như tăng cân, phù phổi và lượng cholesterol cao mà loại thuốc này bị hạn chế sử dụng trong các phòng khám.

Tiến sĩ Lazar nói rằng: "Béo phì là một trong các nguyên nhân chính của bệnh tiểu đường tuýp 2, vì vậy việc thực hiện các bước thử nghiệm để hiểu hơn về phản ứng của bệnh nhân với thuốc để tìm ra cách điều trị phù hợp là rất quan trọng. Chúng tôi nhận thấy rằng biến thể di truyền ảnh hưởng đến cách protein PPAR tương tác với hệ gen DNA trong các tế bào mỡ. Điều này sẽ giúp xác định phản ứng của cơ thể với thuốc trị tiểu đường và có ý nghĩa quan trọng để tìm ra các liệu pháp phù hợp để điều trị căn bệnh nguy hiểm này."

Vai trò của các PPAR là những thụ thể hoạt động trên sự sao chép nhân tế bào có chức năng điều chỉnh các yếu tố nguy cơ đối với bệnh tim mạch gắn liền với hội chứng chuyển hóa mà trong những năm vừa qua đã được nghiên cứu và ứng dụng trong điều trị đái tháo đường tuýp 2 và các rối loạn chuyển hóa tim mạch khác. PPAR được thấy nổi trội ở các mô mỡ nơi nó tạo ra sự biệt hóa tế bào mỡ và lưu trữ lipid.

Bằng cách nghiên cứu hệ gen của các tế bào mỡ trên cơ thể các bệnh nhân được điều trị tại bệnh viện Penn Medicine, nhóm nghiên cứu  của tiến sĩ Lazar đã phát hiện ra một biến thể di truyền có thể dự đoán liệu rosiglitazone có làm tăng hoạt động của gen ABCA1-loại gen điều chỉnh mức cholesterol trong cơ thể hay không. Họ thấy rằng biến thể không xuất hiện trong vùng mã hóa protein mà chúng được tìm thấy ở các vùng mã hóa cho các phân tử điều chỉnh mức độ biểu hiện của gen ABCA1. Nhóm nghiên cứu từ đây đã tìm ra mối quan hệ nhân quả giữa biến thể di truyền và biểu hiện gen ABCA1 bằng cách chỉnh sửa biến thể từ dạng không hoạt động sang dạng hoạt động bằng công nghệ chỉnh sửa gen CRISPR / Cas9.

Khả năng biến thể hoạt động nhằm dự đoán liệu điều trị bằng rosiglitazone có làm tăng cholesterol hay không đã được xác nhận bằng việc thử nghiệm trên 84 bệnh nhân được điều trị bằng thuốc ở Thượng Hải. Mặc dù các tác động tổng thể của TZD bị chi phối bởi nhiều loại gen nhưng nghiên cứu của bệnh viện Penn cho thấy các biến thể di truyền riêng lẻ có thể dự đoán tác dụng của thuốc đối với hoạt động của gen và hoạt động trao đổi chất.

Ông Lazar cho biết thêm: "Các bác sĩ có thể kiểm tra biến thể di truyền và chọn tránh điều trị bằng rosiglitazone đối với bệnh nhân tiểu đường có gen dự đoán rằng thuốc sẽ có khả năng làm tăng mức cholesterol." 

Cách thức này có thể được áp dụng không chỉ cho nhóm thuốc TZD mà còn cho  các nhóm thuốc khác hoạt động ở các vùng không mã hóa của hệ gen, bao gồm cả những thuốc chống viêm giảm đau. Từ đó ta có thể dự đoán phản ứng của bệnh nhân đối với các loại thuốc để có phương pháp điều trị phù hợp cho từng cá nhân. 

Nghiên cứu trên được hỗ trợ bởi Viện Y khoa Cox, Quỹ JPB, Viện Y tế Quốc gia và Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ.

• Phát hiện loài ếch mới có móng vuốt kỳ lạ
• Sinh con trai hay con gái phụ thuộc vào gen của người cha
• Ai là người đã thay đổi nhận thức của toàn bộ thế giới về vũ trụ?

Phương Thảo