Bệnh Parkinson (PD) và chứng liệt trên nhân tiến triển (PSP), là những bệnh lý thoái hóa hệ thần kinh trung ương, không chỉ ảnh hưởng đến vận động mà còn làm mất nhận thức của bệnh nhân.

Để hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến những triệu chứng nhận thức, các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Cambridge đã sử dụng máy quét mới MRI '7T' cường độ cực cao tại Trung tâm chẩn đoán hình ảnh não Wolfson để tìm ra thay đổi trong não của những người khỏe mạnh và mắc PD hoặc PSP. 

Theo kết quả đăng trên trên tạp chí Movement Disorders, ngày 16/5, bệnh nhân PD và PSP thường được điều trị bằng các loại thuốc như L-DOPA, giúp bù lại lượng dopamine thiếu hụt trầm trọng. Tuy nhiên, phương pháp này không có tác dụng đối với những dấu hiệu không vận động. Do đó, các nhà khoa học bắt đầu chú ý đến noradrenaline, hóa chất hữu cơ trong họ catecholamine mà hoạt động trong não và cơ thể như một hormone và chất dẫn truyền thần kinh. 

Trưởng nhóm nghiên cứu, giáo sư James Rowe đến từ khoa Khoa học Thần kinh Lâm sàng tại Đại học Cambridge, cho biết noradrenaline đóng vai trò rất quan trọng trong chức năng não bộ. Nguồn cung cấp noradrenaline chính cho toàn bộ não là locus coeruleus (điểm xanh). 

Năm 2021, nhóm nghiên cứu của Giáo sư Rowe đã tiến hành kiểm tra các bộ não được tặng trong Ngân hàng não Cambridge. Kết quả cho thấy một số người mắc chứng PSP đã mất tới 90% locus coeruleus sản xuất noradrenaline.

Vậy làm thế nào để nghiên cứu locus coeruleus ở những bệnh nhân vẫn còn sống?

Trong khi hầu hết các máy quét hiện thị mức độ chi tiết của cấu trúc ở kích thước một hạt gạo, máy quét 7T với từ trường cực mạnh có thể cung cấp độ phân giải ở kích thước một hạt cát. 7T cho phép nhóm nghiên cứu kiểm tra vị trí coeruleus và xác nhận rằng, mức độ tổn thương ở vùng này càng lớn thì các triệu chứng giảm hứng thú càng nghiêm trọng. 

Phát hiện mới mang lại hy vọng về phương pháp điều trị tiềm năng cho những triệu chứng này. Một số loại thuốc tăng cường noradrenaline được thử nghiệm lâm sàng để điều trị các tình trạng bệnh lý khác và đã mang lại tín hiệu tích cực. 

Giáo sư Rowe và đồng nghiệp của ông hiện đang dẫn đầu cuộc thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Đại học Cambridge (Tổ chức Uỷ thác Dịch vụ y tế quốc gia). Mục tiêu là xem xét liệu những loại thuốc này có làm giảm bớt các triệu chứng  PSP hay không.

Tác giả đầu tiêu của nghiên cứu, tiến sĩ Rong Ye, đến từ khoa Khoa học Thần kinh Lâm sàng (Đại học Cambridge), khẳng định: “Không phải mọi bệnh nhân PSP hoặc Parkinson đều nhận được kết quả điều trị tích cực sau khi sử dụng các loại thuốc tăng cường noradrenaline”.

Các nhà khoa học cho rằng khi mắc PSP, sự tích tụ của protein tau gây tổn thương vùng locus coeruleus. Noradrenaline bị phá vỡ đã kích hoạt những thay đổi trong protein tau, dẫn đến tích tụ thành đám rối. Điều này phá hủy các tế bào sản xuất noradrenaline tương tự. Tình trạng tương tự có thể xảy ra đối với bệnh Parkinson.

Thu Nga