Mới đây, vào chiều ngày 23/4 tại Hà Nội, Hội thảo Bảo vệ tài sản sáng tạo đã diễn ra thành công với sự tham gia của nhiều diễn giả nhằm nâng cao nhận thức bảo vệ bằng sáng chế, quyền tác giả, thương hiệu và thiết kế tác động đến cuộc sống hàng ngày trong thời đại công nghệ 4.0, đặc biệt các sản phẩm giải trí phát triển ngày càng mạnh mẽ dựa trên nền tảng số.

Sự kiện do Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (MPA), AnSinh Group và IPCom Vietnam tổ chức với sự tham gia của các khách mời đến từ Đại sứ quán Hoa Kỳ, đại diện Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (MPA)… và các diễn giả là những người nổi tiếng đến từ lĩnh vực nghệ thuật, công nghệ, luật pháp. Tại hội thảo, các diễn giả chia sẻ về quá trình sáng tạo nghệ thuật, các cách thức ứng dụng khoa học công nghệ trong việc sáng tạo nghệ thuật và đặc biệt việc nhận diện quyền của mỗi bên trong quan hệ tài sản trí tuệ này dưới góc độ luật sở hữu trí tuệ và bản quyền tác giả.

Doanh nghiệp, người xem đang tiếp tay để phim lậu hoành hành

Đặc biệt trong một trưng cầu ý kiến tại hội thảo, 85% số người đã chọn trang web phim lậu với câu hỏi: "khi xem phim trên mạng bạn chọn trang nào sau đây".

Điều này phản ánh đúng thực trạng về việc thực thi Luật sở hữu trí tuệ tại Việt Nam hiện nay. 

Tại hội thảo, khi các nạn nhân bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ kể về hành trình đi tìm công lý, cả hội thảo đã cười ồ vì có nhiều chuyện quá sức bi hài xảy đến với nạn nhân. Những tiếng cười không chỉ bày tỏ sự đồng cảm, mà còn như một cái tặc lưỡi "việc này xảy ra như cơm bữa tại Việt Nam".

Trong khi đó hiện nay nhiều thương hiệu lớn đã thực hiện chiến dịch rút quảng cáo đồng loạt trên các web vi phạm bản quyền đúng theo khuyến nghị của Bộ Thông tin và Truyền thông nhưng vẫn còn nhiều thương hiệu vẫn bất chấp. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến tổng thể của chiến dịch, vốn được xem là biện pháp mạnh của Bộ TT&TT nhằm đẩy lùi nạn vi phạm bản quyền trên Internet. 

Ghi nhận từ đầu năm đến nay, nhiều kênh phim lậu lớn tại Việt Nam bất ngờ có nhiều thương hiệu lớn quay trở lại đặt quảng cáo. Tính riêng trong tháng 4 vừa qua, các thương hiệu lớn như Yamaha, Vivo, Apaxleaders... Vẫn vô tư được đặt quảng cáo ở các trang phim lớn và giúp các trang này tiếp tục giữ vững vị trí là những web có lượng truy cập khủng.

Theo thống kê từ similarweb, kênh phimmoi.net (kênh phim lậu lớn nhất Việt Nam) vẫn tiếp tục đứng trong top 20 trang web phổ biến nhất tại Việt Nam. 

Cần hướng giải quyết triệt để

Tham gia hội thảo, luật sư Quách Minh Trí (Công ty Baker & Mckenzie) chia sẻ thông tin: "Quyền sở hữu trí tuệ là vô hình. Bản chất của quyền này là: Một người tuyên bố đây là tác phẩm của tôi, và tác phẩm đó được nhà nước công nhận. Nếu người chủ không tuyên bố và nhà nước không công nhận thì sẽ có khả năng một kẻ trộm nào đó đứng ra tự công bố đó là tác phẩm của anh ta".

Do đó luật sư này khuyên bất kỳ ai sở hữu các sản phẩm sáng tạo đều phải có ý thức công bố, đơn cử như đi đăng ký bản quyền, hoặc sử dụng các hình thức công bố khác. Đây là căn cứ pháp lý rất quan trọng giúp thân chủ chứng minh các loại quyền của mình đối với tác phẩm nếu xảy ra tranh chấp.

Ngoài ra luật sư này cũng khuyên các cá nhân nên tìm đến các hiệp hội bảo vệ tập thể để được bảo vệ. "Lĩnh vực âm nhạc, văn học đã có Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, Trung tâm Quyền tác giả văn học Việt Nam... Tôi hi vọng các lĩnh vực khác sẽ có thêm các hiệp hội bảo vệ", luật sư Quách Minh Trí nói.

Về mặt lý thuyết, các biện pháp ngăn chặn các trang web vi phạm đã có, thậm chí rất bài bản, nhưng chưa phát huy tác dụng. Vậy nên, vi phạm đến đâu mới tiến hành xử lý đến đó. Cách xử lý của các đơn vị sở hữu bản quyền Diên hy công lược có lẽ cũng chỉ là giải pháp tình thế. Việc tạm dừng phát sóng trên các nền tảng online để tạo nên sự đồng bộ liệu có thể áp dụng ở các trường hợp về sau này? Thực tế cho thấy, mỗi nền tảng đều có đối tượng khán giả nhất định và việc độc quyền cũng chưa hẳn sẽ hút toàn bộ khán giả về phía mình bởi mỗi người có cách thưởng thức khác nhau: hoặc thích phụ đề hoặc thích bản lồng tiếng. Trong nhiều trường hợp, việc ép khán giả vô hình trung lại gây ra tác dụng ngược.

Bài toán đặt ra để các đơn vị cung cấp chính thống không lép vế trước các web lậu, tất cả nằm ở câu chuyện nội dung. Chỉ khi nào có những nội dung hay, hấp dẫn, cập nhật lúc đó mới đủ khả năng hút người xem về phía mình, tránh tình trạng mất bò mới lo làm chuồng.

Thiết nghĩ, để ngăn chặn vi phạm bản quyền đáng báo động ở Việt Nam cần có những sự phối hợp chặt chẽ từ các nhãn hàng với nhà chức trách, sử dụng luật và các chế tài cứng rắn để loại bỏ nạn vi phạm và qua đó xóa bỏ định kiến về quốc gia luôn nằm top vi phạm bản quyền trên thế giới.

Minh Vân