Quan điểm của Luật sư Phan Vũ Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Phan Law, đơn vị đại diên pháp lý cho nhà sản xuất phim "Cô Ba Sài Gòn" gửi toà soạn:

Người livestream bộ phim này trên Facebook đã xâm phạm hai quyền tài sản độc quyền của chủ sở hữu quyền tác giả.

Đây không phải là lần đầu mà câu chuyện livestream xâm phạm quyền tác giả được đưa ra để trao đổi. Trước “Cô Ba Sài Gòn” của NSX Ngô Thanh Vân, cũng đã có rất nhiều bộ phim bị livestream ngay trong những suất chiếu rạp đầu tiên. Sự phát triển quá mạnh mẽ của công nghệ, đặc biệt là với các phần mềm, ứng dụng live broadcast (truyền hình trực tuyến), càng tạo điều kiện dễ dàng cho việc vi phạm quyền tác giả.

Điều đáng nói là việc xâm phạm diễn ra trên môi trường Internet, nơi mà mọi nội dung đều được lan truyền rất nhanh chóng và khó có thể kiểm soát được.

Việt Nam đã có những quy định về việc bảo hộ quyền tác giả cho các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học và xử lý các hành vi xâm phạm quyền tác giả. Tuy nhiên, điểm mấu chốt vẫn nằm ở ý thức của người dân về tôn trọng quyền tác giả.

Cần phải hiểu rằng, tại sao pháp luật lại dành sự bảo hộ quyền tác giả cho tác giả, chủ sở hữu? Là bởi lẽ, mỗi tác phẩm được tạo ra đều là sự sáng tạo, kết quả lao động trí óc của tác giả và sự đầu tư về công sức, thời gian và tiền bạc của chủ sở hữu.

Chẳng hạn như để sản xuất một bộ phim, các nhà sản xuất đã phải mất rất nhiều thời gian, với những con số đầu tư có thể lên đến hàng chục tỉ, chưa kể những đầu tư công sức khác. Tất cả đều là lao động chân chính và có quyền được nhận về những quyền lợi mà họ xứng đáng được nhận so với những gì đã bỏ ra.

Mỗi hành vi xâm phạm quyền tác giả đều gây ra cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả những thiệt hại nhất định.

Nói rõ hơn về trường hợp livestream phim “Cô Ba Sài Gòn”. Việc tự ý livestream đã xâm phạm đến 2 quyền tài sản thuộc độc quyền của chủ sở hữu quyền tác giả là quyền sao chép tác phẩm và quyền truyền đạt tác phẩm đến công chúng (Điểm c và Điểm đ Khoản 1 Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2009). Hai hành vi xâm phạm này được quy định rõ tại Khoản 6 và Khoản 10 Điều 28 Luật SHTT.

Lượng người xem đoạn phim live stream “Cô Ba Sài Gòn” lên đến 5.700. Đây là con số không hề nhỏ, tương ứng tỷ lệ thuận với mức độ thiệt hại mà chủ sở hữu quyền tác giả của phim “Cô Ba Sài Gòn” phải gánh chịu.

Theo quy định của pháp luật sở hữu trí tuệ hiện hành, người có hành vi xâm phạm quyền tác giả thì tuỳ theo tính chất, mức độ xâm phạm, có thể bị xử lý bằng biện pháp dân sự, hành chính hoặc hình sự.

Ở mức độ hành chính, với hai hành vi vi phạm nêu trên, tùy theo tính chất, mức độ, người thực hiện hành vi có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 65.000.000 đồng và bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm. (Nghị định 131/2013/NĐ-CP)

Ở mức độ hình sự, nếu có đủ cấu thành tội phạm, hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan có thể bị phạt tiền từ năm mươi triệu đồng đến năm trăm triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến hai năm. Nếu phạm tội có tổ chức hoặc phạm tội nhiều lần thì bị phạt tiền từ bốn trăm triệu đồng đến một tỷ đồng hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. (Điều 170a Bộ luật Hình sự 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009))

Ngoài ra, chủ sở hữu quyền tác giả có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu Tòa án áp dụng các biện pháp như: Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm; Buộc xin lỗi, cải chính công khai; Buộc bồi thường thiệt hại… (theo quy định tại Điều 202 Luật SHTT).

Có thể thấy, với các quy định của pháp luật hiện hành, không khó để xử lý các trường hợp livestream xâm phạm quyền tác giả. Tuy nhiên, ngoài nỗ lực bảo vệ quyền tác giả từ phía chủ thể quyền, việc nâng cao ý thức người dân về vấn đề tôn trọng quyền tác giả mới là quan trọng nhất.

Luật sư Phan Vũ Tuấn - Trưởng Văn phòng Luật sư Phan Law