Đây là văn bản đầu tiên đặt nền tảng toàn diện cho phát triển công nghiệp công nghệ số, bao gồm hạ tầng số, trung tâm dữ liệu, quản lý và bảo đảm chất lượng dữ liệu số, cùng các chính sách về phát triển nhân lực và thúc đẩy khởi nghiệp công nghệ. Không chỉ tạo hành lang pháp lý cho hàng nghìn doanh nghiệp nhỏ và vừa, luật còn có tác động trực tiếp tới các tập đoàn công nghệ lớn – những lực lượng dẫn dắt thị trường.

Doanh nghiệp kỳ vọng gì từ Luật Công nghiệp công nghệ số?

Sự xuất hiện của Luật Công nghiệp công nghệ số được giới chuyên gia đánh giá là tín hiệu tích cực cho cộng đồng doanh nghiệp.

Trước hết, luật mang lại sự chắc chắn về pháp lý, giúp doanh nghiệp yên tâm hơn trong việc đầu tư các dự án công nghệ có quy mô lớn, đòi hỏi vốn và thời gian hoàn vốn dài. Đồng thời, luật tạo ra một mặt bằng chung về chuẩn mực quản lý và phát triển dữ liệu số, bảo đảm các yêu cầu về chất lượng, bao gồm tính chính xác, hợp lệ, toàn vẹn, đầy đủ, cập nhật kịp thời và thống nhất trong hoạt động công nghiệp công nghệ số, gắn với trách nhiệm tuân thủ quy định về quản lý và bảo đảm chất lượng dữ liệu số.

Với khung quy định rõ ràng, doanh nghiệp sẽ giảm thiểu rủi ro tranh chấp pháp lý, đồng thời nâng cao uy tín khi tham gia thị trường khu vực và quốc tế. Ngoài ra, các cơ chế hỗ trợ đặc thù cho lĩnh vực trọng điểm như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn hay trung tâm dữ liệu cũng được xem là cơ hội để các tập đoàn mở rộng đầu tư R&D, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp nội địa tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Những điều khoản tác động trực tiếp     

Luật Công nghiệp công nghệ số tạo ra những tác động cụ thể đối với doanh nghiệp sản xuất và cung cấp dịch vụ công nghệ số. Trước hết, doanh nghiệp được hưởng ưu đãi về đầu tư, thuế và đất đai khi triển khai các dự án trong lĩnh vực công nghệ số, đặc biệt đối với sản xuất phần mềm, phát triển trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn và trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo.

Thứ hai, các dự án quy mô lớn như sản xuất sản phẩm công nghệ số trọng điểm, nghiên cứu và phát triển chip bán dẫn hay trung tâm dữ liệu AI có thể được hỗ trợ từ ngân sách địa phương theo quy định của pháp luật về ngân sách và hướng dẫn của Chính phủ, giúp giảm gánh nặng vốn ban đầu.

Thứ ba, những dự án thuộc diện ưu đãi đặc biệt còn được áp dụng cơ chế ưu tiên về thủ tục hải quan, tạo thuận lợi trong nhập khẩu máy móc, công nghệ và nguyên vật liệu.

Đầu tư và chiến lược của doanh nghiệp lớn

Trong bối cảnh luật mới, các tập đoàn công nghệ buộc phải điều chỉnh chiến lược. Doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các tập đoàn viễn thông và phần mềm, đã định hướng mở rộng hạ tầng trung tâm dữ liệu, dịch vụ điện toán đám mây và xuất khẩu dịch vụ số, đồng thời tăng tốc đào tạo nhân lực trong các lĩnh vực AI và dữ liệu lớn.

Với doanh nghiệp quốc tế, các tập đoàn đa quốc gia chú trọng hơn tới việc tuân thủ các quy định về quản lý, phát triển và bảo đảm chất lượng dữ liệu số, đồng thời tận dụng các chính sách ưu đãi và định hướng phát triển công nghiệp công nghệ số trong nước, xem Việt Nam như một điểm đến tiềm năng trong chuỗi đầu tư trung tâm dữ liệu cũng như R&D của khu vực.

Nhìn chung, luật đã tạo động lực để doanh nghiệp nội và ngoại định hình lại kế hoạch dài hạn, với kỳ vọng tận dụng ưu đãi, đồng thời giảm thiểu rủi ro pháp lý trong môi trường kinh doanh mới.

Thách thức trong tuân thủ

Dù mở ra nhiều cơ hội, luật cũng đặt ra không ít thách thức. Doanh nghiệp phải đối diện với chi phí tuân thủ gia tăng khi cần đầu tư mạnh vào hạ tầng kỹ thuật và hệ thống bảo đảm chất lượng, toàn vẹn dữ liệu số.

Nguồn nhân lực chất lượng cao cũng là một vấn đề nan giải khi mục tiêu đến 2030 cần 2–3 triệu nhân lực CNTT, trong khi hiện mới có khoảng 1,2 triệu. Sự đồng bộ trong triển khai giữa các bộ, ngành, địa phương vẫn là yếu tố then chốt: nếu dữ liệu số trong công nghiệp công nghệ số chưa được kết nối và chia sẻ đồng bộ, doanh nghiệp vẫn có thể gặp vướng mắc trong hành lang pháp lý.

Ngoài ra, trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế gay gắt, các tập đoàn tại Việt Nam buộc phải nâng chuẩn dịch vụ và sản phẩm để đáp ứng không chỉ quy định trong nước mà còn tiêu chuẩn toàn cầu. Chính vì vậy, sự chuẩn bị sớm về hạ tầng, nhân lực và quản trị sẽ quyết định mức độ thành công của doanh nghiệp trong giai đoạn tới.

Quản trị doanh nghiệp: Chuẩn hóa để phát triển bền vững

Ở cấp độ quản trị, Luật Công nghiệp công nghệ số được coi là một áp lực tích cực. Các quy định mới buộc doanh nghiệp phải chuẩn hóa quy trình nội bộ, từ quản lý và phát triển dữ liệu số, đào tạo nhân lực cho tới phát triển công nghiệp công nghệ số theo định hướng của Nhà nước. Dù chi phí tuân thủ ban đầu có thể cao, nhưng về lâu dài, đây chính là nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững và nâng cao khả năng cạnh tranh. Với giới lãnh đạo doanh nghiệp, luật không chỉ là bộ quy tắc cần tuân thủ, mà còn là kim chỉ nam để tái định hình chiến lược kinh doanh. Những doanh nghiệp sớm thích ứng sẽ có lợi thế chiếm lĩnh thị trường, trong khi những đơn vị chậm thay đổi có thể đối diện nguy cơ bị loại khỏi cuộc chơi.

Luật Công nghiệp công nghệ số là dấu mốc lớn trong tiến trình xây dựng kinh tế số Việt Nam. Với doanh nghiệp, đặc biệt là các tập đoàn lớn, luật vừa là cơ hội đầu tư, vừa là thách thức tuân thủ. Sự thành công không chỉ phụ thuộc vào hành lang pháp lý, mà còn ở tốc độ thích ứng, năng lực quản trị và tầm nhìn dài hạn của từng doanh nghiệp. Nếu tận dụng tốt, cộng đồng doanh nghiệp sẽ không chỉ phát triển ổn định và dài hạn tại thị trường Việt Nam, mà còn góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ số của khu vực trong thập kỷ tới./.

Thái An