Tại hội nghị "Thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập thấp" do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì mới đây, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết đang tiếp tục triển khai 401 dự án NƠXH với quy mô khoảng 455.000 căn, với tổng diện tích 22,718 triệu m2. Bộ sẽ chủ trì lập, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án đầu tư xây dựng 1 triệu căn hộ cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2022-2030.

Theo đó, hàng loạt “ông lớn” bất động sản như Vingroup, Sun Group, Him Lam, Bitexco, Becamex Bình Dương… đã đồng loạt cam kết sẽ tham gia xây dựng NOXH, hoàn thành 1 triệu căn nhà ở xã hội vào năm 2030. Đồng thời, kiến nghị nhà nước có cơ chế, chính sách hỗ trợ, đặc biệt là rút ngắn thủ tục làm dự án NƠXH.

Loạt “ông lớn” địa ốc cam kết tham gia xây dựng NOXH

Cụ thể, Vinhomes phấn đấu hoàn thành 500.000 căn nhà ở xã hội trong vòng 5 năm tới. Các dự án nhà ở xã hội có tổng diện tích từ 50 – 60ha/dự án trở lên, tọa lạc tại vùng ven tại các tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng.... trên toàn quốc. Trước mắt, Vinhomes sẽ triển khai dự án Happy Home tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh. Về tiến độ xây dựng Happy Home, Trong tháng 7 vừa qua, tập đoàn Vingroup tiến hành động thổ hai dự nhà ở xã hội đầu tiên với số lượng 3.500 căn tại Thanh Hóa và Quảng Trị.

Dự kiến, các tòa nhà đầu tiên của Happy Home sẽ được triển khai vào tháng 8/2022 và có thể đưa vào sử dụng ngay vào tháng 6/2023. Giá bán nhà ở xã hội của Vinhomes từ 300 triệu đến 950 triệu đồng/căn.

Cũng tại Hội nghị, Ông Bùi Xuân Huy, chủ tịch HĐQT Tập đoàn Novaland, cho biết Novaland đã nhận được văn bản số 2841/BXD-QLN ngày 26-7-2022 của Bộ Xây dựng về việc đề xuất giải pháp để mỗi doanh nhân đầu tư xây dựng được ngay 5.000-10.000 căn hộ nhà ở xã hội. Doanh nghiệp này cam kết sẽ sẵn sàng nhận nhiệm vụ đầu tư xây dựng 200.000 căn hộ ở các tỉnh thành phía Nam và trọng tâm là TP Hồ Chí Minh.

Tương tự, ông Dương Công Minh, Chủ tịch Tập đoàn Him Lam cũng sẵn sàng đăng ký tham gia 75.000 căn hộ nhà ở xã hội từ nay đến năm 2030. Đây là quỹ đất mà doanh nghiệp đã có.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Sun Group Đặng Minh Trường cùng với Chủ tịch Chủ tịch Tập đoàn Bitexco Vũ Quang Hội… cũng khẳng định đều sẵn sàng tham gia vào mục tiêu hoàn thành 1 triệu căn nhà ở xã hội vào năm 2030.

Tại Bình Dương, Becamex cũng cho biết doanh ngiệp đã xây dựng 64.000 căn nhà ở xã hội hoàn thiện với mỗi căn hộ tối thiểu khoảng 30 m2. Sắp tới, Becamex có thể xây dựng 120.000 căn hộ. Theo đề án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đã được UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt, Becamex sẽ dành 105 ha để tiếp tục xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.

Viglacera cũng là một trong những ông lớn đang tích cực tham gia phát triển NƠXH. doanh nghiệp này đặt kế hoạch chuẩn bị và triển khai đầu tư mới khoảng 2.000ha khu công nghiệp, 200ha nhà ở trong giai đoạn 2022 - 2023. Trong đó, đầu tư phát triển các khu nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đồng bộ với phát triển khu công nghiệp hiện có như: Nhà ở công nhân tại khu công nghiệp Đồng Văn IV (Hà Nam), Phú Hà (Phú Thọ), Đông Mai và Hải Yên (Quảng Ninh) hay Thuận Thanh, Yên Phong (Bắc Ninh).

Cụ thể, trong tháng 2/2022, Viglacera đã động thổ khởi công hai dự án tại KCN Thuận Thành I và KCN Yên Phong cung cấp trên 3.000 căn hộ cho các công nhân sinh sống và làm việc tại các KCN với mức giá từ 7,1 - 8,5 triệu đồng/m2…

Tổng công ty Đầu tư phát triển Nhà và Đô thị (HUD - Bộ Xây dựng) từ đầu năm nay cũng đã khởi công 5 dự án, với 2.560 căn hộ. Dự kiến đến năm 2025, HUD sẽ triển khai hàng loạt dự án NƠXH tại các địa phương, với hơn 8.000 căn hộ, đưa tổng diện tích NƠXH HUD cán mốc khoảng 1 triệu mét vuông sàn, gần 11.000 căn hộ. Tại Hà Nội, dự án NƠXH Thanh Lâm - Đại Thịnh 2 (huyện Mê Linh) của HUD được đánh giá cao về chất lượng và giá thành. Dự án có tổng số 1.030 căn hộ, có mức giá từ 8,3 triệu đồng/m2.

Nhu cầu nhà ở xã hội tăng cao nhưng nhiều dự án vẫn "ế"

Trong khi phân khúc nhà ở xã hội, nhà ở dành cho người có thu nhập thấp, nhà ở công nhân luôn trong tình trạng “khát cung”, thì thực tế thị trường lại ghi nhận một nghịch lý là hiện có rất nhiều dự án nhà ở xã hội “ế ẩm”, không được quan tâm, không có khách mua, mở bán hàng chục lần vẫn không hết…

Cụ thể, Tổ hợp dự án nhà ở xã hội và dịch vụ thương mại AZ Thăng Long tại thôn Lai Xá, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức (Hà Nội) do Công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long làm chủ đầu tư đã mở bán lần thứ 24.

Dự án là Tổ hợp gồm 4 tòa tháp cao 35 tầng cung cấp ra thị trường 1.496 căn hộ, trong đó có 264 căn bán thương mại; 911 căn hộ nhà ở xã hội để bán và 312 căn hộ nhà ở xã hội để cho thuê. Trong đợt mở bán lần đầu tiên vào năm 2015, dự án được giao bán mức giá chỉ 11tr/m2, đến lần mở bán lần thứ 23, dự án mới bán được 847 căn nhà xã hội và 113 căn nhà cho thuê.

Dự án nhà ở xã hội Bamboo Garden (Quốc Oai, Hà Nội) do Tập đoàn CEO Group làm chủ đầu tư thuộc khu đô thị Sunny Garden City ở Quốc Oai (Hà Nội) gồm 2 toà chung cư cao 9 tầng, được xây dựng tại ô đất có diện tích 10.582m2 với 432 căn hộ, diện tích dao động từ 48m2 - 66m2.

Ban đầu, Bamboo Garden vốn là dự án thương mại nhưng được Tập đoàn CEO xin chuyển đổi thành nhà ở xã hội vào năm 2014. Dự án được bán trong thời điểm còn gói tín dụng cho vay ưu đãi 30.000 tỷ đồng và được hưởng những ưu đãi của nhà nước dành cho chủ đầu tư.

Nhưng trái ngược với nhiều dự án nhà ở xã hội phải tranh nhau xếp hàng mua, Bamboo Garden lại không nhận được sự quan tâm của người dân. Chủ đầu tư phải ròng rã mở bán tới 21 lần trong 5 năm mới bán hết 346 căn hộ. Tháng 9/2020, chủ đầu tư tiếp tục mở bán lần thứ 22 với 44 căn hộ cho thuê. Giá bán tạm tính căn hộ nhà ở xã hội tại Bamboo Garden là 9.960.000 đồng/m2 (đã bao gồm thuế VAT và phí bảo trì); giá cho thuê là 48.000 đồng/m2/tháng (đã bao gồm thuế VAT và phí bảo trì).

Tình trạng “ế ẩm” của một số dự án NOXH được cho là do có vị trí quá xa trung tâm, không thuận tiện cho việc đi lại. Đơn cử như dự án AZ Thăng Long hay Bamboo Garden nêu trên cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 20km. Thêm vào đó, các cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội không đồng bộ, giá bán cũng khó cạnh tranh với nhà đất thổ cư khu vực lân cận… do đó người dân không thực sự mặn mà đối với các dự án này.

Dáng nói, ở một vài dự án, xuất hiện tình trạng các sàn giao dịch bất động sản mua gom, bán lại với giá cao, khiến người có thu nhập thấp muốn mua nhà phải qua tay nhiều đầu mối, hàng loạt căn hộ bị đội giá lên gấp nhiều lần.

Điển hình như dự án Evergreen Bắc Giang (thị trấn Nếnh, Việt Yên, Bắc Giang, một trong những dự án nhà ở xã hội lớn nhất tại Bắc Giang do liên danh Công ty Cổ phần Khu công nghiệp Sài Gòn - Hải Phòng và Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển bền vững Evergreen Bắc Giang làm chủ đầu tư. Dự án khởi công cuối tháng 10/2021, dự kiến bàn giao quý II/2023 với quy mô 10 toà nhà, mỗi toà 20 tầng, được kỳ vọng sẽ giải quyết bài toán nhà ở dành cho công nhân, người lao động đang làm việc tại các KCN tỉnh Bắc Giang.

Tuy nhiên, công nhân, người lao động không thể mua nhà trực tiếp qua chủ đầu tư mà phải thông qua 5 sàn giao dịch bất động sản là đơn vị phân phối bởi chủ đầu tư đã nhận tiền đặt cọc, giữ chỗ từ các nhà đầu tư cấp 1, dẫn đến tình trạng giá bán tăng cao, vượt quá khả năng của đối tượng được hưởng ưu đãi nhà ở xã hội của Nhà nước.

Hay tình trạng loạt NƠXH có giá bán thực tế cao hơn từ hàng chục triệu đến hàng trăm triệu đồng/căn hộ so với giá phê duyệt của Sở Xây dựng tỉnh Bắc Ninh như: dự án ở xã hội Môi trường xanh (phường Đồng Nguyên, TP.Từ Sơn), chủ đầu tư là Công ty TNHH Môi trường xanh; dự án nhà ở xã hội Cao Nguyên 3 (phường Tân Hồng, TP.Từ Sơn) do Công ty TNHH Cao Nguyên làm chủ đầu tư, dự án nhà ở xã hội Dabaco Khắc Niệm (phường Khắc Niệm, TP.Bắc Ninh) do tập đoàn Dabaco Việt Nam đầu tư.

Vì vậy, những người thu nhập thấp, đối tượng được mua NƠXH không tiếp cận được với các dự án do hàng loạt vướng mắc nêu trên, dẫn đến tình trạng nguồn cung thiếu, cầu cao trong khi nhiều dự án NƠXH xây lên bán mãi vẫn chưa hết.

Hương Giang