Là vấn nạn lâu năm của thị trường sách, vi phạm bản quyền của các tác giả, nhà xuất bản hiện nay không chỉ dừng lại ở việc các đối tượng in lậu những cuốn sách để bán. Tình trạng các kênh cá nhân trên mạng xã hội chuyển thể từ sách in sang sách nói (audio book) đang ngày một nhiều. Dù thu hút hàng trăm ngàn lượt theo dõi, kiếm tiền từ những tác phẩm này nhưng hầu hết các kênh cá nhân này đều không thanh toán tiền bản quyền cho tác giả hay đại diện nhà xuất bản. Đặc biệt, với nhiều tác phẩm mà tác giả đã mất hay sách dịch từ nước ngoài thì việc vi phạm lại càng phổ biến.

Chỉ cần tìm từ khóa “sách nói” trên Google sẽ cho hàng trăm nghìn kết quả. Trong đó đáng chú ý là các trang web, mạng xã hội công khai bày bán về những “quyển sách số”. Chỉ cần mua một chiếc USB nhỏ gọn, giá khoảng 500.000 đồng, bạn có thể sở hữu một kho tàng kiến thức đồ sộ với hơn 80 quyển sách nhiều thể loại được đọc, ghi âm và sản xuất thành audio books, chép vào 1 chiếc USB và phát hành công khai, bán tràn lan trên mạng Internet. Đa số những cuốn sách được ghi âm là những cuốn bán chạy nhất của những đơn vị làm sách lớn như Nhà xuất bản Trẻ, Nhi Đồng, Alpha Books...

Qua tìm hiểu, điểm chung của các kênh, website vi phạm có địa chỉ danh tính rất mù mờ không rõ ràng. Khi hỏi mua USB sách nói người bán lấy lý do đang sửa cửa hàng, chỉ nhận bán online, sau đó giao hàng cho khách thông qua các công ty vận chuyển. Lợi nhuận rõ ràng những kênh này là có, vậy mà USB sách nói được bày bán ngang nhiên như không có Luật Bản quyền và sở hữu trí tuệ. Trước đây, Alpha Books đi tiên phong trong việc phát hành sách nói bán trên mạng với chỉ vài nghìn đồng một lượt nghe nhưng không thành công. Theo lý giải của đại diện Alpha Books, lượt truy cập và doanh số quá thấp cộng với tình hình sách lậu trên không gian mạng hiện nay, rất khó để đầu tư nhiều hơn cho sách nói.

Phương thức tạo ra sách nói khá đơn giản bởi với nội dung có sẵn, một người với thiết bị ghi âm đơn giản như điện thoại, microphone là đã có thể làm ra sách nói. Chưa kể, với những tiến bộ của công nghệ, ngày nay còn có những phần mềm có thể biến chữ viết trên trang sách thành các giọng nói đã được chỉnh âm. Nghĩa là chỉ cần quét phần mềm này, các trang sách viết sẽ được đọc thành âm thanh mà không mất thời gian ngồi đọc.

Sự dễ dàng trong thao tác, cộng thêm lợi nhuận thu được không nhỏ là những nguyên nhân cơ bản khiến tình trạng vi phạm bản quyền sách nói nhằm thu lợi bất chính ngày càng nghiêm trọng hơn.

Có thể nói, việc vi phạm bản quyền về sách, truyện online đang được diễn ra với muôn hình muôn vẻ. Trang bị đủ kiến thức và tôn trọng bản quyền tác giả, tác phẩm là cách để mỗi người trở thành những độc giả online thông thái.

Hà Châu