Huyện Chi Lăng được coi là nơi có đàn ngựa lớn nhất trong cả nước với gần 1.800 con ngựa. Trong đó ngựa bạch có 760 con, tập trung chủ yếu ở xã Hữu Kiên, xã Quan Sơn và xã Chiến Thắng. Ngựa bạch được nuôi để lấy thịt và nấu cao. Mỗi con non sau khi cai sữa 5 tháng được thương lái mua với giá khoảng 20 triệu; Ngựa 3 năm tuổi có giá khoảng 60 triệu, những con già hơn một chút để lấy xương nấu cao giá 70-80 triệu đồng. Thị trường tiêu thụ chính là Hải Phòng, Nam Định, Thái Nguyên, Hà Nội,... Chăn nuôi ngựa bạch mang lại giá trị kinh tế cao gấp từ 1,5 đến 2 lần so với giống ngựa thông thường. Giá trị kinh tế thu được hàng năm ước đạt trên 20 tỷ đồng. Những năm gần đây, nghề chăn nuôi ngựa, đặc biệt là chăn nuôi ngựa bạch đã mang lại hiệu phát triển kinh tế cho người dân địa phương.

Ngựa bạch nuôi tại Hữu Kiên nói riêng, ngựa bạch huyện Chi Lăng có đặc điểm toàn thân ngựa có lông màu trắng, da trắng hồng, viền mắt màu hồng, con ngươi màu đỏ hồng. Nếu soi đèn vào mắt ngựa ban đêm có màu đỏ rực. Mũi, miệng và bộ phận sinh dục của ngựa có màu hồng đỏ, bộ móng màu trắng ngà. Với những đặc trưng là giống thuần chủng, ngựa bạch của huyện Chi Lăng được người tiêu dùng ưa chuộng hơn cả. Đặc biệt, vùng đất này còn được thiên nhiên ưu đãi với những đồng cỏ chạy dài theo các dãy núi, thuận lợi cho phát triển chăn nuôi ngựa bạch.

Để tiếp tục nâng giá trị ngựa bạch, từ tháng 4/2018 đến tháng 10/2019, huyện Chi Lăng đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lạng Sơn thực hiện dự án dự án “Xây dựng nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm từ Ngựa bạch của huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn”.

Và mới đây, sau một thời gian hoàn tất hồ sơ và các điều kiện đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể Ngựa Bạch Hữu Kiên, đến nay, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể theo Quyết định số 64414 ngày 5/8/2019.

Có thể nói, việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm ngựa bạch của huyện Chi Lăng có ý nghĩa quan trọng thúc đẩy việc mở rộng thị trường. Tạo tiền đề thâm nhập được vào các thị trường trong và ngoài nước. Góp phần đảm bảo đời sống cho người sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội nông thôn.

Hải Tùng