Vũ trụ điện ảnh DC được nở mày nở mặt khi "Joker" nhận đề cử Phim hay nhất tại Oscar 92 , vừa tròn 1 năm sau khi "Black Panther" của Marvel cũng nhận đề cử tương tự vào tháng 1/2019. Đây có lẽ là bước đột phá lớn cho thể loại siêu anh hùng, thể loại mà trước đây những bộ phim chỉ được xếp vào hàng giải trí bình dân, thậm chí còn bị những tiền bối gạo cội Hollywood đánh giá là phi điện ảnh, tầm thường.

Giải thưởng của Viện hàn lâm từ lâu đã phớt lờ những bộ phim chuyển thể từ truyện tranh cho các hạng mục đề cử chính. "The dark knight" của Christopher Nolan được giới phê bình đánh giá là phim siêu anh hùng hay nhất trong lịch sử, nhưng cũng bị Oscar hắt hủi khỏi đề cử Phim hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất, chỉ có tên trong các hạng mục phụ. Năm 2018, "Logan" tạo ra đột phá khi nhận 1 đề cử duy nhất cho Kịch bản chuyển thể xuất sắc. Cuộc chơi chỉ thật sự thay đổi vào năm 2019, khi "Black Panther" được đề cử ở 7 hạng mục, trong đó có Phim hay nhất, nhưng con cưng nhà Marvel chỉ ẵm về 3 giải phụ: Thiết kế trang phục, Thiết kế sản xuất và Nhạc phim hay nhất.

Và bây giờ, tại Oscar 92, toàn bộ hy vọng được đặt cược vào "Joker". Con số khó lòng tưởng tượng, 11 đề cử Oscar trong đó có cả 4 hạng mục quan trọng: Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Nam chính xuất sắc nhất và Kịch bản chuyển thể hay nhất, "Joker" hiện là phim siêu anh hùng nhận được nhiều đề cử nhất trong lịch sử Oscar. Trong suốt thập kỉ vừa qua, Marvel luôn nhanh chân, luôn là kẻ đi trước trong cuộc chiến phòng vé, với Oscar cũng vậy, nhưng DC cuối cùng đã có một cú đánh chắc chắn để hạ gục Marvel ở hạng mục Phim hay nhất của Oscar trước khi thập kỉ kết thúc.

DC luôn sẵn sàng mạo hiểm với các nhân vật của mình

Tương lai của vũ trụ Marvel là một thứ mà ai cũng có thể đoán trước. Suốt những năm qua, hãng truyện tranh cùng các đối tác làm phim đã không ngừng lao động miệt mài để mang các siêu anh hùng từ trang sách lên màn ảnh. Nhìn vào danh sách “coming soon” của các dự án được lên kế hoạch trước vài năm, đủ thấy Marvel đã vạch chiến lược phủ sóng phòng vé toàn cầu hoàn hảo như thế nào. Có những khoảng thời gian khán giả đã bỏ quên DC và đắm chìm trong thế giới X-men hay Avengers.

Cách làm phim của Marvel tập trung vào số lượng và tốc độ, nhưng bỏ quên việc phải sáng tạo hay thay đổi các nhân vật của mình. Bao năm những siêu anh hùng của Marvel vẫn đóng đinh với phiên bảo truyện tranh không có gì thay đổi. Cũng có thể MCU muốn “ăn chắc mặc bền”, không muốn mạo hiểm trước khả năng rủi ro về doanh số, nhưng thiếu đi sáng tạo và đột phá cũng là con đường âm ỉ dẫn vũ trụ này đi vào lối mòn trong tương lai.

Trong khi đó, DC tỏ ra trung thành với lập trường chậm mà chắc, không ngại thất bại với cái mới và cố gắng đưa đến khán giả những sản phẩm chỉn chu. Chỉ nói riêng Joker, vũ trụ điện ảnh này đã thay đổi tới vài phiên bản trong những năm qua. Có phiên bản đáng thất vọng và bị chỉ trích thậm tệ như Jared Leto của “Suicide Squad”, nhưng có phiên bản khác lại đạt thành công rực rỡ, vượt qua hàng trăm tác phẩm điện ảnh để có mặt trên đường đua Oscar như hiện tượng “Joker” của Joaquin Phoenix.

Kết nối trong vũ trụ điện ảnh Marvel hạn chế sự sáng tạo

MCU được phát triển mạch lạc với sợi dây liên kết chắc chắn để tạo ra những bộ phim rập khuôn theo công thức và đảm bảo trật tự thời gian tuyến tính. Các bộ phim của Marvel xây dựng lên một thế giới siêu anh hùng chân thực và mạnh mẽ, duy trì sự cân bằng tinh tế giữa các nhượng quyền thương mại. Đó là lý do nhân vật của Marvel ít gặp rủi ro sáng tạo vì được bao bọc quá kĩ trong vũ trụ mà nó tạo ra.

Trong suốt một thập kỉ qua, Marvel đã thống lĩnh phòng vé trên toàn thế giới. Những dự án phim đều đặn được lên lịch phát hành dày đặc, một khi đã xem phim Marvel, người ta sẽ không thể ngừng xem phim Marvel. Marvel đã tìm ra cách thức vận hành nhất quán để đi đến thành công lớn. Mặc dù vậy phải đến nửa cuối thập kỉ, vũ trụ điện ảnh này mới lần đầu được Oscar công nhận ở các hạng mục đề cử quan trọng với “Black Panther”. Và sau 1 thập kỉ, sẽ không đáng ngạc nhiên nếu như khán giả và giới phê bình bắt đầu mệt mỏi với công thức thu lợi nhuận khôn ngoan của hãng.

Nếu đặt Oscar là mục tiêu phải chinh phục, Marvel sẽ cần những khoảnh khắc thật sự đột phá trong tương lai. Nhưng thật không may, vẫn có những trường hợp đạo diễn rời khỏi dự án do tư duy khác biệt và thời hạn sáng tạo, cảm giác cho thấy giai đoạn 5 của MCU tiếp tục là cuộc đua tốc độ được thắt chặt dây an toàn. Có thể Marvel muốn chinh phục Oscar theo cách riêng của mình, tuy nhiên sẽ khó có cửa hơn những tác phẩm được nhào nặn với tư duy để chiến thắng như “Joker”.

Giải thưởng hàn lâm thực sự yêu quý “Joker”

"Joker" đã chứng minh mình là vô địch giải thưởng kể từ khi công chiếu tại Liên hoan phim Venice và ẵm về giải Sư Tử Vàng. "Joker" cũng được Viện phim Hoa Kỳ chọn là một trong số những phim hay nhất 2019. Tại Quả Cầu Vàng, "Joker" tiếp tục được 4 đề cử quan trọng và Joaquin Phoenix vinh dự trở thành Nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Phoenix cũng được đề cử tại giải thưởng Hiệp hội diễn viên và được xem là một trong những ứng viên khủng nhất giành Oscar. Tác phẩm của đạo diễn Todd Phillips ghi 11 đề cử BAFTA, nhiều hơn bất kì bộ phim nào khác trong năm nay, chưa kể đến một số đề cử từ các giải thưởng điện ảnh khác.

Lịch sử Oscar từng công nhận duy nhất một nhân vật trong các bộ phim siêu anh hùng xứng đáng với giải thưởng của mình, đó là Joker. Heath Ledger đã thắng giải Nam phụ xuất sắc nhất khi hóa thân thành biểu tượng tội phạm thành Gotham trong “The dark knight” 12 năm trước. Lần này, vẫn lại là Gã hề làm nên chuyện. Định mệnh của Joker không chỉ sinh ra để làm kẻ thù truyền kiếp của Batman, mà còn để cuỗm gọn Oscar trong một vụ trộm kinh điển để đời.

Tiếng súng đã cất lên, cánh cửa đã mở, “Joker” có đầy đủ khả năng để trở thành Phim hay nhất Oscar, điều đó đồng nghĩa với việc đánh bại Marvel trên mặt trận giải thưởng và tạo ra thành tựu lớn cho thể loại phim siêu anh hùng.

Trúc An (SHTT)