Khoa học công nghệ đóng góp trên 30% giá trị gia tăng trong nông nghiệp
Thông tin được ông Nguyễn Mai Dương, Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, chia sẻ tại "Diễn đàn công nghệ ngành Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn" tổ chức. Diễn đàn thuộc khuôn khổ sự kiện Kết nối công nghệ và Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2024 - Techconnect and Innovation Vietnam 2024.
Theo ông Dương, trong 10 năm qua, ông nghiệp Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, KH&CN đã đóng góp trên 30% giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp, 38% trong sản xuất giống cây trồng, vật nuôi...Nhờ ứng dụng KH&CN, năng suất một số vật nuôi, cây trồng của Việt Nam đạt cao so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Năng suất lúa cao nhất trong các nước ASEAN (gấp 1,5 lần Thái Lan), cà phê có năng suất đứng thứ 2 trên thế giới (chỉ sau Brazil), năng suất hồ tiêu đứng đầu thế giới, cao su đứng thứ 2 thế giới (chỉ sau Ấn Độ), cá tra với năng suất 500 tấn/ha cũng cao nhất thế giới; năng suất trồng rừng đạt bình quân 20m3/ha/năm, nhiều nơi đạt 40m3/ha/năm; công nghệ nuôi tôm thẻ chân trắng đạt trên 40 tấn/ha, cao gấp 40 lần so với sản xuất đại trà, chi phí sản xuất giảm 30-35% so với quy trình cũ.
"Trong bối cảnh hiện nay, ngành Nông nghiệp phải đối mặt với những khó khăn thách thức từ tác động của giá vật tư đầu vào và giá lương thực, thực phẩm tăng do đứt gãy chuỗi cung ứng; dịch bệnh trên người, cây trồng, vật nuôi tiềm ẩn nguy cơ bùng phát; sự thay đổi nhu cầu và phương thức tiêu dùng, đặc biệt là thị trường trong nước, đòi hỏi sự chuyển đổi phù hợp về tổ chức sản xuất và cơ cấu lại kênh phân phối, kết nối cung - cầu; biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, cực đoan hơn, thiên tai khó lường, hạn hán và xâm nhập mặn luôn là nguy cơ tiềm ẩn...", ông Nguyễn Mai Dương nói.
Minh họa thêm kết quả, ông Nguyễn Hữu Ninh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dẫn năm 2023 tỷ lệ đóng góp của nông nghiệp vào GDP quốc gia là 14,6%. "Khoa học công nghệ - đổi mới sáng tạo - chuyển đổi số là yếu tố bao trùm, động lực chính", ông nói.
Ở lĩnh vực sau thu hoạch, ông Phạm Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết ứng dụng khoa học giúp công nghệ bảo quản sau thu hoạch dần đạt mức tiên tiến so với các nước khác trong khu vực và thế giới, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành nông nghiệp. Sản lượng rau quả của Việt Nam hiện đạt khoảng 30 triệu tấn/năm, kim ngạch xuất khẩu đạt mức 5,69 tỷ USD trong năm 2023, tăng trưởng 70% so với năm trước.
Các công nghệ hiện đại giúp kéo dài thời gian bảo quản, sản phẩm tạo ra giá trị gia tăng trên 20%, chất lượng có ưu điểm vượt trội so với cách làm truyền thống, đạt chất lượng tương đương với nhập khẩu nhưng vẫn tiết kiệm thời gian và chi phí đầu tư.
"Trình độ công nghệ bảo quản, chế biến sau thu hoạch của Việt Nam không ngừng tiến bộ, đạt mức trung bình so với thế giới", ông nói. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, ông Tuấn cho rằng Việt Nam cần tập trung đầu tư vào nghiên cứu và đổi mới, tạo môi trường thuận lợi, cơ chế, chính sách phù hợp để các nhà khoa học phát huy tối đa khả năng, nhanh chóng tiếp cận và ứng dụng các công nghệ tiên tiến, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp.
Theo ông Lê Minh Lịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, từ năm 2020 đến 2023, ngành nông nghiệp ứng dụng 233 tiến bộ kỹ thuật mới thông qua các quy trình VietGAP, ATSH, an toàn dịch bệnh... giúp tăng năng suất và hiệu quả sản xuất trung bình từ 15%, giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm.
Ông kiến nghị các đơn vị, tổ chức nghiên cứu, quản lý khoa học quan tâm, bố trí nguồn lực cho hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ trong nông nghiệp, cập nhật thường xuyên các tiến bộ kỹ thuật. Việc ứng dụng công nghệ cần song hành thúc đẩy mô hình nông nghiệp sinh thái, hiện đại hóa nông thôn và phát triển các kênh phân phối mới nhằm kết nối cung cầu.
PV