Đất hiếm là nguyên tố quan trọng trong sản xuất xe điện, tuabin gió, pin lithium và thiết bị công nghệ cao, nhưng phần lớn nguồn cung hiện nay đến từ khai thác mỏ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường. Việc khai thác truyền thống không chỉ làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên mà còn tạo ra lượng lớn chất thải độc hại, ô nhiễm nguồn nước và phá hủy hệ sinh thái địa phương. Trong bối cảnh nhu cầu đất hiếm tăng cao, việc tìm kiếm nguồn cung bền vững là yêu cầu cấp thiết.

Các nghiên cứu cho thấy tro bay từ nhà máy nhiệt điện than, bùn đỏ từ ngành công nghiệp nhôm và phế phẩm từ luyện kim chứa hàm lượng đất hiếm đáng kể. Trước đây, những phế phẩm này thường bị loại bỏ mà không tận dụng, gây ra vấn đề ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, nếu được khai thác hiệu quả, chúng có thể trở thành nguồn tài nguyên quý giá, giúp giảm gánh nặng khai thác mỏ và tái sử dụng nguồn nguyên liệu bị lãng phí.

Việc trích xuất đất hiếm từ phế phẩm không chỉ giúp giảm ô nhiễm môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế to lớn. Các quốc gia có ngành công nghiệp sản xuất lớn như Trung Quốc, Mỹ và EU đã bắt đầu đầu tư vào công nghệ chiết xuất đất hiếm từ phế phẩm công nghiệp. Các phương pháp hiện đại như dung môi sinh học, điện phân và xử lý hóa học đang được nghiên cứu để nâng cao hiệu suất thu hồi. Dù vẫn còn thách thức về chi phí công nghệ, khả năng tinh chế và cơ sở hạ tầng xử lý, xu hướng này có thể giúp giảm sự phụ thuộc vào khai thác mỏ, đảm bảo nguồn cung đất hiếm bền vững và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn.

Bên cạnh lợi ích kinh tế, việc tận dụng đất hiếm từ phế phẩm còn đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi sang công nghệ xanh. Khi các quốc gia hướng tới mục tiêu trung hòa carbon, nhu cầu về đất hiếm cho sản xuất năng lượng tái tạo và xe điện ngày càng tăng. Do đó, việc phát triển các công nghệ thu hồi đất hiếm từ phế phẩm công nghiệp không chỉ giúp giải quyết bài toán tài nguyên mà còn góp phần xây dựng một nền kinh tế thân thiện với môi trường.

Đức Tài