Cục Cứu hộ - Cứu nạn (Văn phòng Ủy Ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn, Bộ Quốc Phòng) đã có Công văn hỏa tốc gửi Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn Hà Nội đề nghị báo cáo công tác tổ chức, chỉ đạo ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố cháy tại Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông.

Ngoài ra, Cục Cứu hộ - Cứu nạn cũng tham mưu cho UBND TP Hà Nội đề nghị Bộ Quốc phòng phối hợp với các lực lượng chức năng, nhanh chóng xử lý môi trường bảo đảm sức khỏe cộng đồng trên địa bàn quận Thanh Xuân và các khu vực lân cận.

Trong báo cáo nhanh về vụ hỏa hoạn xảy ra tại Công ty Cổ phần Bóng đèn phích nước Rạng Đông nằm trên địa bàn quận Thanh Xuân, Hà Nội, Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn cũng nhận định sự cố xảy ra có nguy cơ dẫn đến sự phát tán hóa chất độc hại, gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người dân và môi trường xung quanh.

Ngày 5/9, Bộ Quốc phòng chỉ đạo Bộ Tư lệnh Hóa học cử đoàn cán bộ chuyên môn phối hợp với Bộ Tư lệnh Thủ đô lấy 23 mẫu tại khu vực xảy ra sự cố để phân tích đánh giá hiện trạng ô nhiễm, làm cơ sở xây dựng phương án tiêu tẩy, khôi phục môi trường. Viện Hóa học Môi trường Quân sự đã gửi kết quả giám định hóa chất lên Binh chủng Hóa học để chờ các bước chỉ đạo tiếp.

Ngày 8/9, nhiều người bất ngờ khi Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) có báo cáo khẳng định Rạng Đông đã gian dối trong báo cáo việc sử dụng thủy ngân sản xuất bóng đèn.

Tổng cục Môi trường cho biết hỏa hoạn tại Công ty Rạng Đông xảy ra vào tối 28/8, làm cháy khoảng 6.000 m2 kho chứa sản phẩm. Trong đó, có 480.000 bóng đèn huỳnh quang các loại (chủ yếu là loại đèn dài 1,2 m, sử dụng thủy ngân (Hg) lỏng với hàm lượng là 20 mg/bóng); 1.600.000 bóng đèn compact (sử dụng 1 viên amalgam/bóng đèn, hàm lượng Hg khoảng 22%-30%); 2.000.000 bóng đèn tròn. Ngoài ra còn có nguyên liệu và một số loại hóa chất độc hại.

Theo báo cáo ban đầu của Công ty, từ năm 2016, Công ty chỉ sử dụng viên Amalgam (hỗn hống của Hg – Zn và Bismut) để sản xuất bóng đèn và khối lượng viên Amalgam trong kho chứa hóa chất tầng 1 bị cháy chỉ còn vài kg.

Tuy nhiên, Tổng cục Môi trường cho biết, qua kiểm tra thực tế của Tổng cục Môi trường ngày 31/8/2019 cùng với quá trình đấu tranh với lãnh đạo Công ty, Công ty mới thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thủy ngân lỏng (có độc tính cao hơn so với viên Amalgam) với khối lượng theo tính toán của các nhà khoa học là 30 mg/bóng; khối lượng hóa chất còn lại là: 4.510.712 viên Amalgam với trọng lượng là 41,75 kg; thủy ngân lỏng là 108,9 kg, trong đó 34,3 kg được bảo quản an toàn cùng với viên Amalgam trong tủ cấp đông tại khu vực bị cháy.

Lượng thủy ngân đã phát tán ra ngoài môi trường do sự cố cháy nổ là 15,1 kg đến 27,2 kg.

Theo Tổng cục Môi trường, định tại Nghị định số 113/2017/NĐ-CP ngày 09/10/2017 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật hóa chất và Quyết định số 26/2016/QĐ-TTg ngày 01/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế hoạt động ứng phó sự cố hóa chất độc, thì sự cố cháy nổ gây mất an toàn hóa chất và ô nhiễm môi trường nêu trên ở mức trung bình (cấp cơ sở), xảy ra trên địa bàn thành phố Hà Nội thuộc trách nhiệm chỉ đạo, xử lý của địa phương.

Tổng cục Môi trường đánh giá, ngay sau khi xảy ra sự cố, thành phố Hà Nội đã huy động lực lượng phòng cháy chữa cháy, các ngành chức năng tham gia ứng phó, xử lý kịp thời.

Nêu lại các kết quả quan trắc môi trường không khí, đất, nước trong khu vực Rạng Đông như Thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân đã thông tin tại họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 4/9 vừa qua, Tổng cục Môi trường cho rằng, các kết quả quan trắc nêu trên chỉ phản ánh hiện trạng môi trường sau 2 - 5 ngày xảy ra sự cố cháy nổ.

Tuy nhiên, trong quá trình cháy, hầu hết lượng thủy ngân trong các bóng đèn đã phát tán ra môi trường cùng với khói và khí thải của đám cháy. Tại thời điểm cháy, lượng thủy ngân và các chất khí độc hại đã gây ô nhiễm môi trường xung quanh; theo dữ liệu khí tượng thủy văn và mô hình lan truyền ô nhiễm, ước tính phạm vi phát tán tối đa của khói thải khoảng 1,5 km, phạm vi ô nhiễm khoảng 200 m tính từ tường rào của Công ty và theo hướng gió có thể ảnh hưởng đến khoảng cách 500 m.

Kết quả quan trắc môi trường không khí xung quanh ngoài hàng rào Công ty cho thấy mặc dù hàm lượng thủy ngân không vượt tiêu chuẩn, quy chuẩn nhưng cũng đã xác định được hàm lượng đáng kể (thời điểm quan trắc, trời mới mưa, mát với nhiệt độ thấp), đặc biệt do đặc thù thủy ngân là kim loại tồn tại ở dạng lỏng, không tan trong nước, rất nặng và dễ sa lắng, dễ bốc hơi ngay cả ở nhiệt độ thường và có thể còn nằm lại trên các mái nhà, cây cối, trên các bề mặt và các vật dụng lưu chứa hở, nên có nguy cơ gây ô nhiễm trở lại môi trường.

Hoài Anh