Ngày 26/6, tại Viện Lúa ĐBSCL, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Quốc Doanh chủ trì Hội nghị Tăng cường công tác quản lý giống cây trồng các tỉnh, thành phố phía Nam, với sự tham dự của đại diện lãnh đạo các cơ quan trực thuộc Bộ và chuyên trách các ngành như Thanh tra nông nghiệp, Cục Cảnh Sát kinh tế (Bộ Công an), Hiệp hội Thương mại giống cây trồng Việt Nam, các DN SX kinh doanh giống cây trồng.

Theo số liệu điều tra của Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) và báo cáo từ các địa phương, hiện nay có trên 2.000 tổ chức, cơ sở, cá nhân tham gia sản xuất, buôn bán giống cây trồng gồm các công ty, doanh nghiệp, cơ sở, hộ cá thể, hợp tác xã, tổ hợp tác và các viện, trường, trung tâm giống. Thời gian qua, ngành giống cây trồng phía Nam đã có bước phát triển vượt bậc, nhiều giống cây trồng mới có chất lượng cao đã được đưa vào sản xuất, góp phần tăng năng suất cây trồng và hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp. Trong số các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của toàn ngành nông nghiệp thì có 7 mặt hàng từ lĩnh vực trồng trọt là lúa, cà phê, điều, rau quả, cao su, sắn và hồ tiêu…

Dù có nhiều bước phát triển, tuy nhiên tính từ năm 2009 đến nay đã có hiện tượng vi phạm bản quyền đối với giống cây trồng. Theo đó, hiện tượng kinh doanh giống với bao bì không có nhãn mác hoặc nhãn mác mập mờ vi phạm bản quyền tác giả giống đang ngày càng phổ biến; tỷ lệ hạt giống chưa phù hợp quy chuẩn kỹ thuật trên thị trường còn cao; tỷ lệ sử dụng giống xác nhận còn thấp, nhất là giống lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long mới khoảng 60%.

Lý giải về vấn đề này, các đại biểu cho rằng, nguyên dân là do việc phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước với đơn vị sở hữu quyền tác giả giống chưa chặt chẽ; số lượng doanh nghiệp sản xuất kinh doanh giống hiện qua quá nhiều, một số doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, năng lực còn thấp, cạnh tranh không lành mạnh trong khi hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý giống cây trồng hiện nay vẫn còn những hạn chế, bất cập nhất định. Bên cạnh đó, hệ thống quản lý về giống thời gian qua chưa đồng bộ, chặt chẽ do thiếu tổ chức hệ thống ngành từ tỉnh xuống cơ sở, cán bộ thanh tra chuyên ngành tại địa phương còn hạn chế; một số tổ chức, cá nhân chưa nắm được quy định của pháp luật trong sản xuất, kinh doanh giống nên chưa nghiêm túc thực hiện.

Tại hội nghị, đại biểu kiến nghị Bộ NN&PTNT cần rà soát, sửa đổi, bổ sung kịp thời các cơ chế chính sách và quy định  trong khuyến khích sản xuất và quản lý giống cây trồng, gắn với tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp tốt hơn giữa các cơ quan quản lý ở Trung ương và địa phương trong công tác kiểm tra xử lý vi phạm và làm tốt công tác khuyến cáo người dân sử dụng giống có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, giống đảm bảo chất lượng, sử dụng giống tiết kiệm…

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh nhấn mạnh, tới đây, các cấp chính quyền cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu được vai trò của giống cây trồng trong sản xuất. Ðồng thời, tăng cường thông tin, tuyên truyền để người dân, doanh nghiệp nắm được các văn bản, quy định của Nhà nước về các điều kiện sản xuất, kinh doanh giống cây trồng, bản quyền… để làm tốt công tác sản xuất giống...

Minh Hà