Nói về năng lượng sáng tạo của nhà thơ Hải Hạc Phan (tên thật là Phan Thị Hòa), nhà thơ Võ Quê nhận ra tài thơ qua nhiều bài trong tuyển tập Xanh hoài không thôi: "Hải Hạc Phan khéo léo, tinh tế dụng tâm đưa hình ảnh lên thơ. Hình ảnh tạo cảm xúc đến tận cùng. Hình ảnh chuyển thành từ ngữ để từ đó thơ Hải Hạc Phan tạo tiếng nói riêng. Sắc độ riêng. Cung bậc riêng. Riêng một nguồn tình".

Nhà thơ, nhà lý luận phê bình văn học PGS. TS. NGƯT Hồ Thế Hà cũng có lời bạt cho tập thơ: "Thơ là tiếng gọi nơi sâu thẳm cội lòng để Phan tự đánh thức những khát khao, rung cảm lặng thầm, dại ngộ, nhưng buốt tê và mê đắm".

Ông đã thốt lên: "Phải nói là mãnh liệt và chân thành… Hãy nghe Phan (Hải Hạc Phan) tự thú và tự tách vỏ trong ngôi nhà tâm hồn để tự hiện hữu mình trong hạnh phúc: "Em/Vỡ ra/Vỡ ra/Vỡ ra/Cái hạnh phúc được là em/Là riêng em/Em vỡ/Vỡ ra/Vỡ ra/Vỡ ra/Như hạt thóc/Khó nhọc ngày tách vỏ/Ngâm mình trong nước/Nẩy mầm xanh/Em ngạo ngược/Chân thành", (Thức mình dậy).

Nếu đối với nhà thơ Võ Quê hình ảnh "Dã Quỳ" chuyển thành từ ngữ mang cung bậc riêng của Hải Hạc thì nhà thơ Hồ Thế Hà cho rằng "Dã Quỳ" trong thơ Hải Hạc đã thành biểu tượng, được nâng lên một bậc với sự ám ảnh, khơi gợi, tượng trưng. Năng lượng sáng tạo đó đã phát lộ và thể hiện đậm nét qua chùm ba bài thơ liên tiếp "Giấc mơ Dã Quỳ", "Nối giấc mơ Dã Quỳ" và "Điệp khúc giấc mơ Dã Quỳ".

Nhà thơ Hồ Thế Hà nói: "Dã Quỳ trong thơ Hải Hạc Phan thành biểu tượng của tình yêu và ly cách. Nó đẹp đến day dứt và não nùng. Có khả năng làm sống dậy những điệp khúc tình ngân vang nơi Cao Nguyên: "Giấc mơ Dã Quỳ cất giấu trong tim/Giấc mơ lạnh cuộc đời đâu nồng ấm/Dã quỳ lên mầm từ trong đá sỏi/Không phố không đồi mà ở trái tim nhau/Dã quỳ nên xanh xanh cuộc tình mình/Mai qua kiếp thắm bàn tay còn giữ", (Điệp khúc giấc mơ Dã Quỳ).

Năng lượng sáng tạo trong thơ Hải Hạc trở nên lấp lánh và luôn biến chuyển không tĩnh vật qua bài "Hoài thai mình". Dù chỉ mới phát hành hai tuần, bài thơ đầu trong tập Xanh hoài không thôi nhận về về nhiều ý kiến khác nhau từ giới văn chương, nghiên cứu phê bình và bạn đọc. Nhà thơ Nguyễn Thị Hương Liên, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Hà Tĩnh cho biết: "Qua bài thơ thấy được thơ Hải Hạc nhìn chung có cấu tứ mới mẻ, rất trẻ, rất hiện đại, cách nói giản dị dễ hiểu".

Nhà phê bình văn học Tiến sĩ Nguyễn Thanh Tâm giới thiệu Hải Hạc Phan là nhà thơ: "Hoài thai mình giữa thế gian" trên trang thơ Hiện Thời Plus. Anh bày tỏ: "Lần đầu tiên tôi được đọc tập "Xanh hoài không thôi" của Hải Hạc Phan, cảm giác hân hoan vì bắt gặp những tứ thơ cho mình xao xuyến. Đời sống này khiến sự xao xuyến lắm khi trở nên xa xỉ. Tôi đọc và nhận ra những rung động thầm kín, dịu nhẹ trong tâm hồn một người con gái đang gắng "hoài thai mình" bằng một giấc mơ thơ".

Cùng bình luận về tác phẩm, nhà báo, nhà thơ Ngô Đức Hành còn cho rằng câu thơ "Tôi mới sinh ra hôm nay?" vừa là biện chứng của khoa học, vừa là thông điệp thơ của tác giả. Mỗi ngày chúng ta sống là đang "hoài thai mình/mỗi ngày một tôi", điều này là chân lý, không chỉ về cấu trúc AND trong cơ thể (dù khó nhận ra) mà cả "một tôi" của cảm xúc, của nhận thức. Mỗi ngày "một tôi" còn có nghĩa hôm nay trưởng thành hơn hôm qua", nhà thơ viết.

"Nhiều bài thơ tình hiện ra với các giai điệu lúc sâu lắng, lúc phù trầm tùy theo tâm cảm người thơ Đàn mới thay dây, Ngôi sao biển tình, Chỉ dấu cuối cùng, Chiếc bóng em... Tên những bài thơ thành sợi chuỗi ngôn từ xuyên hồng cuộc tình dài của người thơ giàu cá tính, nhiều năng lượng sáng tạo với dâng trào cảm xúc".

Nhà thơ Võ Quê có lời giới thiệu về tập thơ Xanh hoài không thôi 79 bài.

Ông cảm sự "vỡ ra/như hạt thóc" của Hải Hạc Phan đang bám rễ, vươn lên mang đến thông điệp về cái mới, non tươi, mơ ước, xanh hoài, bên "dòng đời thác lũ/tình người thác lũ", "Sơ sinh/Tôi bây giờ/Hoài thai mình/Mỗi ngày một tôi", (Hoài thai mình).

Có thể có rất nhiều bài thơ viết về sự hoài thai, nhưng tự "hoài thai mình" đến "mỗi ngày một tôi" đầy tỉnh thức và vươn lên mãnh liệt thành phiên bản "mình" đẹp nhất có lẽ chỉ mới nhà thơ Hải Hạc Phan sáng tạo tứ lạ và hay này.

Để đánh giá tài thơ của người thơ trẻ Hải Hạc, PGS. TS. NGƯT Hồ Thế Hà nhắc đến bài "Nhạc và em": "Đó là nỗi buồn lung linh tình sử mà bất kỳ ai mới vào yêu đều nếm trải". "Em là đây những quãng âm dài/Không ngân được như giữ lòng mình lại/Đời khắc khoải còn tình ta tê tái/Cháy thế nào để đốt một cao nguyên? Cháy thế nào đốt được lòng anh/Em cháy mãi cho đêm đông bớt lạnh".

Qua tập thơ đầu tay, nếu thấy thơ Hải Hạc Phan chỉ có tình yêu, gia đình có lẽ chỉ mới đọc được phần "nổi". Không chỉ có "Có cô bé ngày xưa nép mình trong góc/Đi ra cúi nhặt/Chợt thấy dáng mẹ tưởng heo may/Còm gầy/Héo hon cho con tươi như sớm sáng/Tới ôm con vào lòng/Ấm ngỡ mùa xuân! (Con họa mình trong tranh) thế giới trong thơ Hải Hạc khép tròn và mở không giới hạn quanh một chữ "tình" với bản quán, nguồn cội, với đời, với người.

Ngoài Hà Tĩnh quê mẹ còn tình sâu nặng với nơi Hạc chọn làm quê thứ hai là Huế với "Dòng đời cô xiết lạ khác dòng Hương". Ở quê nhân vật trữ tình người thương "Em vẫn mong anh đưa em về miền đất đỏ/Đứng trên đồi Dã Quỳ lộng gió/ Anh sẽ nói với em nơi ấy quê mình". Ở nơi có hơi ấm con người "Nhưng tình người vời vợi/Nâng ta dậy bao lần… Dẫu có cách xa nhau/Cũng gần trong nỗi nhớ/Khi trái tim mộng mơ/Khó dễ nào ngăn trở", (Tình người vời vợi).

Với hồn thơ tự do, phóng khoáng, không gian và thời gian trong thơ Hải Hạc đôi khi xóa nhòa giới hạn. Ta gặp cô reo ca khi được tự do dù là trong ý nghĩ trong tác phẩm "Xuôi ngược": "Người buồn vui đều reo như lá/Em nương tiếng động hát ca/Người nằm xuống nền cát bỏng/Mắt em bao la trời trong mây biếc".

Nhà thơ Ngô Đức Hành nói: "Xanh hoài không thôi" như đã nói, người trẻ có tư duy thơ mới lạ; rất ít trường hợp Hải Hạc Phan dùng thể thơ truyền thống (thơ bốn chữ, năm chữ, lục bát), chỉ có vài bài viết 5 chữ/câu còn lại là tự do, phóng túng, kể cả việc Hải Hạc Phan "biến tấu" chữ thành ký hiệu. Ví dụ trong bài "Rời khỏi nhà chồng" có câu "R/ơ/i/M/ì/n/h". Tôi từng biết, đọc bài "Tiễn vợ đi lấy chồng" của nhà thơ quá cố Mai Hồng Niên; bây giờ gặp thêm "Rời khỏi nhà chồng" của Hải Hạc Phan.

Xanh hoài không thôi được Hải Hạc Phan viết trong 12 năm tại miền đất thơ Huế. Tác phẩm xuất bản đã định danh cây viết trẻ với tuyên ngôn về văn chương tươi mới, biêng biếc xanh ngời hi vọng.

 Hồng Hải