Đại hội XIV của Đảng mang tính bước ngoặt, dấu mốc đặc biệt quan trọng trên con đường phát triển đất nước; cổ vũ, động viên, định hướng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ, sâu rộng công cuộc Đổi mới, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, thách thức, vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Dự thảo Văn kiện (ngày 31/7/2025) đã thể hiện sự kiên định hệ quan điểm chỉ đạo mang tính nguyên tắc là: Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và lý luận về đường lối đổi mới của Đảng; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Dự thảo được chuẩn bị nghiêm túc, công phu, có nhiều điểm mới, đặc biệt đã tiếp thu ý kiến đóng góp của các tổ chức đảng, đảng viên ở các dự thảo trước, đã biên tập và kết cấu lại thành Báo cáo chính trị và có các Phụ lục cụ thể, xác định rõ phương hướng, rõ chủ trương chiến lược, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ thực hiện trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.

Dự thảo Báo cáo chính trị phản ánh được những thay đổi sâu sắc về bối cảnh phát triển mới của thế giới và trong nước; nền tảng phát triển mới của đất nước Việt Nam sau 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng; đánh giá được thành tựu phát triển 5 năm qua, hạn chế, khuyết điểm và nguyên nhân, rút ra những kinh nghiệm, mục tiêu tổng quát, giải pháp đột phá phát triển kinh tế - xã hội, hoạt động đối ngoại, an ninh, quốc phòng, xây dựng đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, các nhiệm vụ trọng tâm và các khâu đột phá trong nhiệm kỳ Đại hội XIV của Đảng...

Để tiến tới hoàn thiện Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, đặc biệt là các phương án về tốc độ tăng trưởng GDP, đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng GDP lên 2 con số từ năm 2026 – 2030 để có thể đạt được mục tiêu năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, Đảng bộ Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam đã có nhiều ý kiến đóng góp đi sâu vào từng khía cạnh quan trọng của dự thảo, nhằm góp phần hoàn thiện hơn nữa các mục tiêu và giải pháp phát triển đất nước.

Hoàn thiện thể chế, khơi thông nguồn lực

Đề xuất đầu tiên tập trung vào Mục III – “Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển nhanh và bền vững đất nước”. Đây là một trong ba đột phá chiến lược mà dự thảo Văn kiện đề ra. Báo cáo đề nghị bổ sung nội dung xây dựng và hoàn thiện thể chế về xã hội hóa hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN), thực hiện dịch vụ công về KH&CN theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW của Trung ương. Đây là một quan điểm mới, cần được thể chế hóa bằng pháp luật để có thể triển khai trên thực tế, khơi thông nguồn lực đầu tư cho khoa học từ toàn xã hội.

Bên cạnh đó, tại Mục VII – “Đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”, báo cáo nhấn mạnh sự cần thiết phải bổ sung quan điểm “khẩn trương, quyết liệt đổi mới” về cơ chế quản lý, đầu tư, tài chính và cơ chế tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp KH&CN. Đồng thời, cần có cơ chế phù hợp để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư phát triển và ứng dụng KH&CN, đặc biệt là các công nghệ mới, công nghệ cao. Điều này sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho doanh nghiệp trở thành chủ thể chính trong hoạt động đổi mới sáng tạo.

Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường

Một trong những vấn đề cấp bách được đề cập là ứng phó với biến đổi khí hậu. Tại Mục IX – “Quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động thích ứng biến đổi khí hậu”, ý kiến góp ý đề nghị bổ sung chủ trương có biện pháp và công trình chống xâm nhập mặn tại các tỉnh ven biển, đặc biệt là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Thực tế, nước mặn đã lấn sâu vào đất liền hàng trăm km, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống. Do đó, cần có giải pháp cụ thể và quyết liệt hơn để ứng phó.

Ngoài ra, báo cáo cũng kiến nghị bổ sung chương trình “Xây dựng phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường rộng khắp, bền vững ở mọi cấp, ngành, địa phương” vào Chương trình hành động của Đại hội, nhấn mạnh vai trò của toàn dân trong việc bảo vệ môi trường. Cụm từ “kinh tế tuần hoàn” cũng được đề xuất bổ sung sau “kinh tế xanh” để làm rõ và đầy đủ hơn ý nghĩa của chiến lược phát triển kinh tế bền vững.

Phát huy vai trò của nhân dân và hoàn thiện hệ thống chính trị

Về Mục XII – “Phát huy mạnh mẽ vai trò chủ thể của Nhân dân, dân chủ xã hội và sức mạnh đại đoàn kết dân tộc”, báo cáo đề nghị bỏ cụm từ “có cơ cấu hợp lý” khi nói đến việc xây dựng đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ. Lý do là cụm từ này không phù hợp với định hướng phát triển một đội ngũ mạnh toàn diện và chất lượng cao, nơi tài năng và cống hiến cần được đặt lên hàng đầu.

Để hoàn thiện hơn nữa bộ máy nhà nước, tại Mục XIII – “Tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN”, ý kiến góp ý nhấn mạnh sự cần thiết phải bổ sung nội dung “tăng cường vai trò, cơ chế kiểm tra, giám sát của Nhân dân”. Điều này nhằm đảm bảo cơ chế để nhân dân thực sự tham gia vào công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền, tạo ra một vòng khép kín từ chủ trương, triển khai thực hiện đến kiểm tra, giám sát của người dân.

Rà soát, đánh giá thực trạng khách quan

Báo cáo cũng đề xuất tách Mục 7 của Phụ lục 4 – “Đánh giá 5 năm thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 – 2030” thành hai đoạn riêng biệt. Đoạn một tập trung vào “phòng, chống thiên tai… đồng bằng sông Cửu Long” và đoạn hai tập trung vào “công tác bảo vệ… nguồn nước xuyên biên giới”. Việc phân tách này giúp đánh giá đúng hơn thực tế sạt lở bờ sông, bờ biển đang diễn ra hàng năm, gây thiệt hại lớn về kinh tế và văn hóa. Đồng thời, làm rõ hơn quan điểm chỉ đạo về nguồn nước xuyên biên giới, một vấn đề ngày càng trở nên phức tạp.

Những ý kiến góp ý tại Đại hội lần thứ nhất của Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương là minh chứng rõ nét cho sự dân chủ và tinh thần xây dựng của toàn Đảng. Đây là những đóng góp quý báu, góp phần hoàn thiện các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, tạo cơ sở vững chắc để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân vững bước vào kỷ nguyên phát triển mới, thực hiện thành công mục tiêu đến năm 2045 Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Hương Mi