Trong khi phần lớn các cửa khẩu với Trung Quốc đã tạm dừng hoạt động xuất nhập cảnh và xuất nhập khẩu, thì một lượng hàng hóa nông sản, rau quả chuẩn bị cho thị trường Tết và phục vụ xuất khẩu đang vào mùa vụ thu hoạch. Đặc biệt, trong quý I/2022 có khoảng 300.000 tấn thanh long được thu hoạch đang rất khó khăn về đầu ra…

Ông Nguyễn Khắc Huy - Giám đốc Công ty Hoàng Phát Fruit ở tỉnh Long An cho rằng, việc xuất khẩu thanh long hiện nay đang gặp rất nhiều khó khăn ở cửa khẩu phía Bắc bằng đường bộ một phần do lỗi của doanh nghiệp.

Theo ông Huy, Trung Quốc đã nhiều lần cảnh báo Việt Nam về việc nên xuất khẩu thanh long theo đường chính ngạch. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam không nghe theo khuyến cáo và chỉ xuất đi đường bộ chứ không xuất theo đường biển. Từ đó dẫn tới việc khó khăn trong xuất khẩu thanh long hiện nay do Trung Quốc thực hiện “Zero COVID”.

Vị giám đốc này khuyến cáo, các doanh nghiệp cần giải quyết vấn đề thiếu vỏ container để chuyển qua hình thức xuất khẩu qua đường biển; khắc phục vấn đề có virus SARS-CoV-2 trên quả thanh long và các thùng hàng.

Về vấn đề này, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản đề nghị các cơ quan, địa phương thông tin, khuyến cáo đến các hộ nuôi trồng, nhà vườn, hợp tác xã, các doanh nghiệp tạm thời dừng đưa hàng hoá lên cửa khẩu biên giới.
Đồng thời chủ động nắm bắt thông tin để điều tiết hợp lý lượng nông sản xuất khẩu qua các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn, Quảng Ninh sang Trung Quốc (nhất là một số cửa khẩu Tân Thanh, Cốc Nam chưa được thông quan trở lại) thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2022.

Bên cạnh đó, có kế hoạch, phương án lựa chọn phương thức xuất hàng chính ngạch qua đường biển, đường sắt; có giải pháp hỗ trợ thúc đẩy tiêu thụ đối với hàng hoá phải quay lại tiêu thụ nội địa do không xuất khẩu sang Trung Quốc.

Giám đốc Công ty VIEC Như Nguyễn - Đại diện thương mại Xuất nhập khẩu Hà Lan và Việt Nam cho biết, nông sản từ châu Á, trong đó có thanh long được coi là “siêu thực phẩm” ở châu Âu.

Theo ông Như Nguyễn: "Tại Hà Lan, mua thanh long không dễ. Giá thanh long ở siêu thị vào khoảng 260.000 đồng/1 quả 400gr. Sở dĩ có mức giá cao như vậy là do chi phí vận chuyển, logistics từ các vùng trồng. Hà Lan được xem là cửa ngõ trung chuyển hàng hóa nông sản vào châu Âu.

Ngoài Việt Nam, Hà Lan còn nhập khẩu thanh long từ Trung Quốc, Nam Phi, Ecuador và một số thị trường khác. Để đưa được thanh long vào Hà Lan, sản phẩm phải đạt chứng nhận GlobalGAP và khoảng 150 tiêu chuẩn về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật".

Đại diện VIEC đề nghị, cần quảng bá, xúc tiến thương mại hình ảnh thanh long hơn nữa, bởi nhiều người châu Âu chưa biết mua tại đâu. Để nâng cao sức tiêu thụ thanh long, ông Nguyễn gợi ý một số cách chế biến thanh long như sấy khô, chế biến thành tinh bột, hoặc cấp đông hoàn toàn.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, thanh long hiện là loại trái cây có lợi thế cạnh tranh cao trong số các loại trái cây ở Việt Nam, đồng thời cũng được xếp vào nhóm mặt hàng trái cây xuất khẩu chủ lực.

Tuy nhiên, hiện nay Trung Quốc cũng đã mở rộng nhiều diện tích trồng thanh long, lợi thế thị phần của thanh long Việt Nam tại thị trường này không còn như trước nữa.

Để duy trì việc tiêu thụ thanh long được ổn định, lâu dài, không "đầu voi đuôi chuột", Bộ NN&PTNT sẽ thường xuyên tổ chức các diễn đàn kết nối mở rộng thị trường tiêu thụ thanh long, đặc biệt là tại thị trường nội địa, tránh lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Duy Anh