Sáng 16/5, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức Lễ Trao giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025. Buổi lễ có sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng.

Thông tin tại Lễ trao giải cho biết, qua xét chọn kỹ lưỡng, khách quan, theo đúng quy trình và tiêu chí, Giải thưởng năm 2025 được trao cho 2 công trình khoa học tiêu biểu, thể hiện rõ tính mới, tính sáng tạo và khả năng ứng dụng hiệu quả vào thực tiễn.

Cụ thể, giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025 đã được trao cho công trình "Công nghệ hồ treo thu trữ nước vách núi" của nhóm tác giả: PGS.TSKH Vũ Cao Minh - Viện Các Khoa học trái đất; Cố TS. Vũ Văn Bằng - Viện Công nghệ nước và môi trường, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và Kỹ sư Nguyễn Chí Tôn - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hà Giang và công trình: "Nghiên cứu, phát triển sản xuất tủ điện trung thế" của nhóm tác giả: Phạm Đình Thắng, Đoàn Kỳ Bá và Bùi Văn Đam đến từ Công ty Cổ phần kỹ thuật công nghiệp Á Châu.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã gửi lời cảm ơn sự đồng hành và cống hiến của các thế hệ nhà khoa học, cán bộ quản lý khoa học, cộng đồng doanh nghiệp đối với sự nghiệp phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo (ĐMST) của đất nước trong suốt giai đoạn vừa qua.

Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cũng chúc mừng các cá nhân, tập thể nhận Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025. “Các đồng chí là những tấm gương tiêu biểu về tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận rủi ro, dám chịu trách nhiệm. Tôi mong rằng các tác giả đoạt giải thưởng tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp của ngành khoa học và công nghệ, đóng góp nhiều hơn cho sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc”, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Phó thủ tướng cũng đề nghị Hội đồng Giải thưởng Trần Đại Nghĩa nghiên cứu lại quy chế để giải thưởng từ việc trao 3 năm/lần thành 1 năm/lần, đối tượng, lĩnh vực trao giải mở rộng hơn để kịp thời động viên, khuyến khích các chuyên gia, các nhà khoa học tham gia vào giải quyết các bài toán lớn của đất nước.

Chia sẻ tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết, khoa học công nghệ được xác định là "đột phá quan trọng hàng đầu", là "động lực chính" để cơ cấu lại nền kinh tế, xác lập mô hình tăng trưởng mới và đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

Nhìn lại chặng đường vừa qua, Phó Thủ tướng khẳng định chúng ta có quyền tự hào về những đóng góp to lớn của KHCN và ĐMST trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ những sáng kiến kỹ thuật phục vụ chiến trường đến các công trình xây dựng vĩ đại; từ những nghiên cứu khoa học cơ bản đến sự bứt phá mạnh mẽ trong Chỉ số ĐMST toàn cầu trong suốt giai đoạn qua.

"Đặc biệt, lĩnh vực khoa học xã hội luôn là "ngọn đuốc" làm sáng tỏ lý luận cho hoạch định đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời khẳng định bản sắc và giá trị văn hóa con người Việt Nam. Những thành tựu đó là minh chứng sống động cho trí tuệ, lòng say mê và tinh thần cống hiến của đội ngũ trí thức Việt Nam", Phó Thủ tướng chia sẻ.

Trong bối cảnh nhiều thách thức lớn, nhưng đồng thời là "cơ hội vàng" để Việt Nam bứt phá, Phó Thủ tướng cho biết Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã xác định KHCN, ĐMST và chuyển đổi số là con đường ngắn nhất, là yếu tố có ý nghĩa sống còn để Việt Nam thực hiện khát vọng phát triển nhanh, bền vững, bao trùm, và tự chủ để thực hiện thành công 2 mục tiêu 100 năm. KHCN và ĐMST không chỉ là động lực tăng trưởng kinh tế, mà còn là nền tảng để xây dựng một Việt Nam thịnh vượng; là công cụ chiến lược để nâng cao năng suất lao động, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, và nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.

Phát huy tinh thần đó, thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng các chuyên gia, nhà khoa học tập trung triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đột phá.

Đó là: Tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý thông thoáng, minh bạch để "cởi trói" cho lĩnh vực KHCN và ĐMST; phát triển hệ sinh thái ĐMST quốc gia theo hướng toàn diện; thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu cơ bản để tiến tới làm chủ các công nghệ chiến lược, công nghệ lõi; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực KHCN; thúc đẩy ứng dụng KHCN trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế; đẩy mạnh ngoại giao khoa học, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng về KHCN và ĐMST; tăng cường vai trò của tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng; khơi dậy niềm đam mê KHCN và ĐMST trong toàn xã hội.

Nhấn mạnh việc đưa ngày KHCN Việt Nam 18/5 thực sự trở thành ngày hội toàn dân, nơi mỗi người dân, doanh nghiệp đều có thể đóng góp và thụ hưởng thành quả của KHCN, ĐMST và chuyển đổi số, Phó Thủ tướng tin tưởng, với truyền thống 66 năm xây dựng và phát triển, cùng đội ngũ cán bộ, nhà khoa học đầy tâm huyết và năng lực, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục là ngọn cờ đầu trong sự nghiệp đột phá chiến lược, đưa Việt Nam tiến bước vững chắc trên con đường trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao, giàu mạnh, hùng cường vào năm 2045.

Giải thưởng Trần Đại Nghĩa do Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam khởi xướng và tổ chức 3 năm một lần, nhằm tôn vinh những công trình KH&CN xuất sắc có giá trị ứng dụng cao vào thực tiễn, góp phần phục vụ phát triển kinh tế, xã hội và đời sống nhân dân.

Giải thưởng được xét trên 9 lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ, gồm: Toán học, cơ học, khoa học thông tin và khoa học máy tính, vật lý, hóa học, khoa học về sự sống, khoa học về trái đất, khoa học biển, khoa học môi trường và năng lượng.

Quỳnh Trang