Hoàn thiện hệ thống pháp luật

 Đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại muốn có kết quả phải xử lý từ gốc tức là bắt đầu từ công tác phòng ngừa. Chống buôn lậu và gian lận thương mại, một mặt phải có lực lượng đủ mạnh và có chính sách thích hợp để khuyến khích. Mặt khác, muốn chống buôn lậu hiệu quả và căn bản, về lâu dài vẫn phải bằng chính sách và hệ thống luật pháp.

Trước hết là vấn đề lập pháp, hệ thống các văn bản pháp quy cần được xây dựng hoàn thiện, được sửa đổi, bổ sung, để luôn đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp thực tế. Theo các cơ quan chức năng, hiện việc triển khai các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn rất khó khăn bởi hiện hệ thống pháp luật của nước ta chưa đồng bộ, còn chồng chéo, pháp luật vừa thiếu, nhiều điều luật lại chưa phù hợp, ranh giới giữa tội phạm và không phải là tội phạm không rõ ràng dẫn đến việc áp dụng khó khăn, kém hiệu quả.

Bên cạnh đó, hệ thống văn bản pháp luật về quản lý xuất nhập khẩu và chống buôn lậu còn chung chung, thiếu những chế tài cụ thể và nghiêm minh, không đồng bộ hoặc sơ hở để tội phạm lợi dụng buôn lậu, gian lận thương mại, buôn bán hàng cấm, vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới. Trên thực tế, trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm buôn lậu trên biển thì việc xác định yếu tố biên giới là rất khó khăn vì hoạt động đi lại của các tàu hàng được điều chỉnh theo Luật biển và Công ước quốc tế về hàng hải.

Giáo dục, tuyên truyền cho mọi tầng lớp nhân dân về ý thức chống buôn lậu

Hiện nay, chống buôn lậu chưa được xã hội coi trọng. Người dân thường cho rằng đó là việc của cơ quan chức năng, chứ không mấy để tâm đến hoạt động buôn lậu. Công tác giáo dục và tuyên truyền cần tập trung cho người dân nhận thức được tác hại của hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại là việc mang những hàng hóa không đóng thuế, không được kiểm duyệt vào thị trường Việt Nam sẽ không những ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế mà nó còn ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người dân. Từ đó, người dân sẽ tham gia tích cực vào công tác đấu tranh phòng chống hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại.

Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp

Một trong những giải pháp hạn chế buôn lậu và hoạt động gian lận thương mại là nâng cao năng lực sản xuất và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước. Điều đó, dẫn đến các hàng hóa kém chất lượng, giá rẻ, mặc dù có được nhập lậu vào Việt Nam, thì vẫn không được thị trường chấp nhận nếu có những hàng hóa trong nước chất lượng tốt, giá thành hợp lý. Đơn cử những năm về trước, bánh kẹo Trung Quốc nhập lậu tràn ngập thị trường Việt Nam nhưng sau một thời gian các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực sản xuất và năng lực cạnh tranh thì hàng bánh kẹo Trung Quốc mặc dù nhập lậu cũng không cạnh tranh được với hàng trong nước như Kinh Đô, Hữu Nghị, Hải Hà v.v…

Cần có chính sách quan tâm thúc đẩy phát triển nền sản xuất trong nước, nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Khuyến khích, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư trang thiết bị, máy móc, công nghệ hiện đại, ứng dụng thành tựu công nghệ mới vào trong sản xuất, giảm thiểu các chi phí để tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt, đa dạng về mẫu mã với giá thành hợp lý để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường và dần dần thay thế hàng ngoại nhập.

Đặc biệt, cần có cơ chế khuyến khích ưu đãi đặc thù cho các doanh nghiệp đầu tư tới các vùng sâu, vùng xa, nhất là khu vực biên giới nhằm tạo công ăn việc làm ổn định cho đồng bào cư dân biên giới, góp phần hạn chế tình trạng tham gia vận chuyển hoặc tiếp tay cho các đối tượng buôn lậu.

Nâng cao năng lực thực thi công vụ

Về nâng cao năng lực thực thi công vụ của lực lượng chức năng: Đây là giải pháp quan trọng, có tính chất quyết định trực tiếp đến việc phòng, chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại qua biên giới. Cần kiện toàn Ban chỉ đạo 389 chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại của Chính phủ để chỉ đạo phối hợp hoạt động giữa các lực lượng được tốt hơn. Đẩy mạnh công tác xây dựng lực lượng, đào tạo lại cán bộ, củng cố bộ máy, tăng cường kiểm tra nội bộ, chống tiêu cực, bảo kê, tiếp tay cho các hành vi gian lận thương mại; thực hiện tốt việc luân chuyển cán bộ, có cơ chế giám sát, trao đổi thông tin giữa các lực lượng chuyên trách.

Tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống hoạt động buôn lậu

Đối với các đơn vị chức năng như Hải Quan, Cảnh sát, Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển, Quản lý thị trường v.v.. cần quyết liệt sử dụng tất cả các nguồn lực trong đấu tranh phòng chống tội phạm theo chức năng của mình. Ngoài ra, còn phải phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị với nhau trong việc trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, phối hợp đấu tranh đối với những hành vi buôn lậu và gian lận thương mại.

Hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng chống tội phạm

Trong xu thế hội nhập về kinh tế, Việt Nam đã, đang và sẽ tham gia vào các hiệp định thương mại song phương và đa phương như tham gia Tổ chức thương mại thế giới WTO, Liên minh thuế quan Nga, Belarus, Kazatan, Cộng đồng kinh tế ASEAN, Hiệp định thương mại giữa ASEAN với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản v.v.. Với những cam kết này, Việt Nam sẽ dần cắt giảm các loại thuế nhập khẩu xuống 0% và dỡ bỏ các hàng rào bảo hộ khác. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại sẽ giảm xuống mà nó sẽ biến đổi sang những hình thức tinh vi hơn và mang tính quốc tế khi các cá nhân, tổ chức phạm tội bắt tay với nhau cùng thực hiện hành vi phạm pháp.

Do vậy, để đấu tranh hiệu quả thì không những đòi hỏi các cơ quan chức năng trong nước phải phối hợp với nhau mà cần có sự phối hợp, cộng tác với các cơ quan thực thi pháp luật của các nước đối tác trong đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại nói riêng một cách hiệu quả.

• Thu giữ 14.000 hộp mỹ phẩm nhãn hiệu N-Collagen không có thông tin
• Quảng Ninh: Lật tẩy chiêu trò tẩm ướp lòng lợn bẩn với hóa chất
• Thị trường cuối năm: Pháo dàn nhập lậu Trung Quốc tràn về Việt Nam

Bùi Hương