Sau khi chương trình được triển khai, có hơn 460 lượt xe máy đã đến đo khí thải miễn phí ở các đại lý hãng xe trong gần một tuần qua. Tuy nhiên, chưa có xe nào đủ điều kiện tham gia đổi xe máy cũ lấy xe máy mới và nhận hỗ trợ tối đa 4 triệu đồng. Lý do là xe của khách hàng đa số được sử dụng từ năm 2013; không có xe nào từ năm 2002 trở về trước thực hiện hỗ trợ đổi cũ lấy mới.

Điều kiện khắt khe, khó đáp ứng được điều kiện hưởng hỗ trợ

Một số người quan tâm về chương trình này đã gọi điện đến các cửa hàng để hỏi nhưng không ai đủ điều kiện để hưởng mức hỗ trợ 2-4 triệu đồng.

Chia sẽ với Zing, bà Nguyễn Thị Hồng Thu cho biết, Trưởng cửa hàng đại lý xe Honda Phạm Văn Đồng, cho biết trong 4 ngày đầu triển khai thí điểm, cửa hàng tiếp nhận khoảng 100 lượt xe đến kiểm tra khí thải, trong đó nhiều người đã được hưởng mức hỗ trợ 200.000 đồng tiền bảo dưỡng xe và sẵn sàng chi thêm một số tiền nhỏ để sửa, nâng cấp xe cũ. Nhiều người dân còn vướng mắc ở quy định xe phải được đăng ký chính chủ tại Hà Nội trước 2002.

Bà chia sẽ thêm, cửa hàng của bà cũng từng tiếp nhận một chiếc Dream đảm bảo yếu tố sản xuất trước năm 2002, còn đủ phụ tùng, nhưng chủ xe lại đăng ký ở Hưng Yên nên không thoả mãn điều kiện để được hỗ trợ.

“Với một số loại môtô Honda được sản xuất trước năm 2002 như Dream hay Future, người dân có thể dùng để chở hàng hóa tiện hơn nhiều so với các xe đời mới hiện nay. Do đó, nhiều người cũng không có nhu cầu đổi. Ngoài ra, xe không chỉ là phương tiện mà còn là kỷ niệm với nhiều người nên họ không có nhu cầu đổi lấy mới mà chỉ muốn tu bổ, sửa chữa”, bà Thu giải thích.

Một cửa hàng khác ở Cầu Giấy cho biết, đại lí cũng tiếp nhận nhiều trường hợp tham gia chương trình nhưng chủ yếu chỉ quan tâm việc được đo khí thải miễn phí cùng ưu đãi như tặng dầu, hỗ trợ 200.000 đồng tiền bảo dưỡng.

Với điều kiện là chủ phương tiện phải hoàn tất thủ tục thu hồi và biển số xe với cơ quan đăng ký để được hỗ trợ đổi xe máy đã khiến nhiều người tỏ ra e ngại và không mấy mặn mà với chương trình này.

Hỗ trợ tiền đổi xe cũng giống như các chương trình khuyến mại của doanh nghiệp

Trao đổi với Zing về vấn đề này, tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho biết, chương trình thí điểm đo khí thải xe máy miễn phí là do Sở TN&MT Hà Nội triển khai nhưng mức hỗ trợ đổi xe máy lại là do doanh nghiệp quyết định. Do đó, việc hỗ trợ này thực chất tương tự các chương trình đổi tivi cũ lấy tivi mới, là ưu đãi của doanh nghiệp để thu hút sự tham gia của người dân.

Nhiều gia đình mong muốn đổi xe máy nhưng chưa đủ kinh phí để bù vào phần còn lại. Với mức hỗ trợ 2 triệu đồng, người dân cần bỏ ra thêm ít nhất 18 triệu đồng để sở hữu chiếc xe mới. Đây là số tiền lớn và không có lợi về mặt kinh tế, đặc biệt với người lao động sử dụng xe máy như một phương tiện mưu sinh.

"Tiền hỗ trợ không phải từ ngân sách Nhà nước mà từ doanh nghiệp, do đó các hãng xe có quyền tự quyết định điều kiện và mức hỗ trợ cho người dân. Việc này tương tự chương trình ưu đãi ở các loại hàng hóa khác. Tôi không ngạc nhiên khi thấy người dân không mặn mà gì với việc này", ông Tùng cho hay.

Chuyên gia nhấn mạnh mục đích chính của chương trình thí điểm là kiểm tra khí thải môtô, xe máy, hướng đến quy định cứng kiểm tra khí thải định kỳ. Thống kê ban đầu cho thấy khoảng hơn 50% số xe đang sử dụng có nồng độ khí thải vượt quá tiêu chuẩn và cần được bảo dưỡng.

Trong thời gian thí điểm (12-30/11), chương trình sẽ hỗ trợ đo khí thải, tặng dầu động cơ và hỗ trợ chi phí bảo dưỡng 200.000 đồng/xe cho khoảng 5.000 xe máy thuộc các hãng Honda, Yamaha, SYM, Suzuki, Piaggio. Theo đó, sau khi kết thúc giai đoạn thí điểm và lấy ý kiến người dân, việc đo khí thải định kỳ với xe máy có thể được quy định cứng và người dân phải trả tiền.

Chính vì những nguyên nhân này mà có lẽ người dân chưa thực sự hào hứng và tham gia tích cực về hoạt động này.

Duy Anh