Âm nhạc truyền thống không chỉ là một loại hình nghệ thuật giải trí đơn thuần mà chứa đựng trong nó cả những giá trị văn hóa truyền thống được gìn giữ lâu đời. Ngày nay, âm nhạc truyền thống có phần yếu thế hơn so với các thể loại nhạc thịnh hành khác. Chính vì vậy việc các bạn trẻ giữ gìn và phát triển các loại hình âm nhạc truyền thống là một trong những tín hiệu đáng mừng cần được quan tâm khích lệ.

Thời gian gần đây, nhiều bạn trẻ chọn ngược lối để tìm về với những giá trị lâu đời trong âm nhạc truyền thống dù biết đấy là một con đường không dễ dàng với nhiều thử thách. Việc các ca sĩ trẻ như Hoàng Thùy Linh, Hòa Minzy mang âm hưởng nhạc dân tộc vào các ca khúc để trình diễn tạo nên những bài hát với giai điệu hiện đại xen lẫn truyền thống. Nhờ có quá trình làm mới này, âm nhạc truyền thống như được sống lại trong một lớp áo mới trẻ trung, năng động và thu hút nhiều bạn trẻ hơn.

Nhạc sĩ Nguyễn Hoàng Phong, người có nhiều ca khúc được lấy cảm hứng từ các nhân vật văn học Việt cho biết dòng chảy của âm nhạc hiện đại trên thị trường có rất nhiều những thể loại khác nhau. Dù vậy, âm nhạc truyền thống vẫn sẽ mãi mãi là một bản sắc riêng và trường tồn vĩnh cửu theo thời gian. "Các bạn trẻ hiện tại rất giỏi, nhanh nhạy với khả năng sáng tạo mạnh mẽ vì vậy có thể tạo ra được những điểm mới mà vẫn có thể dung hòa được thị trường âm nhạc hiện đại với việc kết hợp cùng âm nhạc truyền thống", nhạc sĩ Nguyễn Hoàng Phong cho biết.

Có thể nói, đây là nước đi đáng khuyến khích, góp phần tạo nên sự đa dạng, sôi động cho đời sống âm nhạc nước nhà, đồng thời đưa văn hóa truyền thống không ngừng lan tỏa trong đời sống hiện đại.

Năm 2023, ca khúc “À lôi” của rapper Double2T (tên thật là Bùi Xuân Trường) được nhiều người đánh giá như một hiện tượng âm nhạc trong năm. Cụ thể, chỉ sau 13 ngày đăng tải ca khúc này đã đứng ở vị trí thứ nhất top trending (xu hướng) của nền tảng YouTube với 10 triệu lượt nghe, còn ở các nền tảng nghe nhạc trực tuyến, “À lôi” thu về hàng triệu lượt theo dõi. “Bí quyết” giúp “À lôi” - sản phẩm của một tên tuổi hoàn toàn mới - ghi điểm ngoạn mục chính là nhờ sự kết hợp đặc sắc giữa phong cách hiện đại với chất liệu dân gian, truyền thống của dân tộc Tày.

Vốn xuất thân từ Tuyên Quang, một tỉnh thuộc miền núi phía bắc, rapper Double2T có lợi thế trong việc khai thác và sử dụng chất liệu âm nhạc và từ ngữ dân tộc trong các bản rap của mình, trong đó có “À lôi” giúp tạo ra mầu sắc âm nhạc khác biệt trong thị trường âm nhạc hiện nay. Ðiều đáng nói là rapper Double2T đã xây dựng thương hiệu bản thân, với các bài rap đậm đà bản sắc dân tộc, thường xuyên xuất hiện các điệu hát Then, tiếng đàn tính, kèn lá,... được tính toán một cách hợp lý, giúp cân bằng giữa yếu tố nghệ thuật và thị hiếu của khán giả.

Chính vì vậy “À lôi” cùng với các ca khúc khác như “Người miền núi chất”, “Kéo em về làm vợ” (lấy cảm hứng từ truyện Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài) của Double2T góp phần đem bản sắc văn hóa của người dân vùng cao đến gần hơn với cộng đồng.

Chương trình "Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai" đang gây sốt trên mạng xã hội với những màn trình diễn đầy mãn nhãn và sáng tạo dù chương trình sắp sửa đi đến hồi kết. Không chỉ đơn thuần là một chương trình giải trí, "Anh Trai Vượt Ngàn Chông Gai" còn khéo léo lồng ghép các yếu tố văn hóa truyền thống, tạo nên dấu ấn độc đáo và riêng biệt, khiến khán giả không ngừng bàn tán. Trong chương trình, chất liệu truyền thống Việt Nam là yếu tố tiên quyết thu hút được sự chú ý của khán giả ở nhiều thế hệ.

Những yếu tố truyền thống, được các ‘anh tài’ khéo léo cài cắm vào từng màn trình diễn góp phần thu hút được đa dạng người xem ở nhiều lứa tuổi. Đặc biệt, xu hướng ‘nostalgia’ - hoài niệm về những yếu tố xưa cũ là một trong những chiến lược marketing hiệu quả đối với người tiêu dùng. Chính vì thế, việc lồng ghép văn hoá Việt vào mỗi sân khấu càng khiến cho chương trình đạt được độ hiệu quả về mặt truyền thông lẫn việc giáo dục thế hệ trẻ.

Cụ thể, trong đêm công diễn 4 với chủ đề “điểm tựa”, bài hát Trống cơm của nhà sao sáng là ca khúc Ca khúc Trống cơm được xem là hiện tượng chưa từng có của Anh trai vượt ngàn chông gai khi lập thành tích đứng vị trí số 1 trên Danh mục thịnh hành âm nhạc của Youtube. Suốt một tháng sau khi phát sóng, dù có thêm rất nhiều ca khúc mới nhưng Trống cơm vẫn bền bỉ trụ hạng trong Top. Không những tạo nên trào lưu cover sôi nổi không chỉ trên các nền tảng mạng xã hội mà Trống cơm còn trở thành "bài mẫu" mới cho nhiều tiết mục biểu diễn trên các sân khấu. Bên cạnh đó, thông qua bài hát NSND Tự Long chia sẻ:“Ca khúc này nói về văn hóa. Văn hóa là bản chất, là cội nguồn của dân tộc. Phương diện văn hóa mà chúng tôi muốn kể đó chính là tiếp nối những giá trị truyền thống, chúng tôi muốn cho những người trẻ hiểu và tiếp cận nhiều hơn nữa, để thêm yêu vốn cổ của dân tộc. Lời bài Trống cơm chúng tôi không sửa. Nhưng có điều đặc biệt là chương trình cho chúng tôi sáng tác mới đến 49%. Tận dụng điều đó chúng tôi đã sáng tác thêm một đoạn để làm mới thêm giai điệu nhưng không mất đi bản sắc của ca khúc, bản sắc của dân tộc chúng mình. Khán giả của chúng tôi có thể là 6x, 7x, 8x hay 9x, nhưng cũng có thể là đối tượng 2000 trở lên. Nhưng họ vẫn sẽ thích nghe trống cơm và chúng tôi làm giàu thêm kho tàng văn hóa Việt Nam”.

Sự kết hợp giữa âm nhạc truyền thống và hiện đại không mới. Về lâu về dài, các nghệ sĩ cần phải am hiểu sâu sắc từng loại hình nghệ thuật, để khi kết hợp không làm bão hòa mà vẫn giữ được những giá trị riêng của từng loại hình đó. Bên cạnh đó, việc lồng ghép những yếu tố âm nhạc, văn học truyền thống của dân tộc vào sản phẩm âm nhạc nếu khéo léo, cũng là cách để phát huy và giữ gìn được nét đẹp dân tộc qua góc nhìn của người trẻ.

PV