Chuẩn mực Basel II được quy định theo Thông tư 41 và Thông tư 13 (ban hành năm 2018) của Ngân hàng Nhà nước, trong đó, Thông tư 41 quy định về phần lớn nội dung của hai trong ba trụ cột Basel II là tỷ lệ an toàn vốn và công bố thông tin.

Đến nay, 18 cái tên đã công bố áp dụng Thông tư 41 sớm, gồm MB, Techcombank, ACB, VIB, MSB, HDBank, OCB, VPBank, TPBank, VietBank, Viet Capital Bank, SeABank, ShinhanBank, LienVietPostBank, NamABank, Standard Chartered Việt Nam và BIDV. Trong số đó, thậm chí đã có trường hợp áp dụng thành công cả ba trụ cột Basel II sau một năm được chấp thuận áp dụng sớm Thông tư 41.

Trong nhóm 10 nhà băng được Ngân hàng Nhà nước chọn thí điểm thực hiện sớm, Sacombank và VietinBank đến nay vẫn chưa áp dụng Basel II thành công.

Sacombank "sẽ kịp" trước giờ G

Ông Lê Văn Ron, Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc Khối Quản lý rủi ro Sacombank chia sẻ với VnExpress cho biết, từ trước, ngân hàng đã quyết định xin rút khỏi danh sách thí điểm áp dụng Basel II sớm bởi nhận sáp nhập Ngân hàng Phương Nam nên cơ cấu danh mục tài sản có nhiều sự thay đổi.

Mới đây, Sacombank và Công ty TNHH PwC (Việt Nam) vừa ký kết hợp đồng và khởi động dự án “Nâng cấp mô hình định giá và xây dựng mô hình tính toán vốn yêu cầu cho rủi ro thị trường” cho ngân hàng, nhằm góp phần hoàn thiện năng lực quản trị rủi ro và tăng tốc lộ trình tiến tới áp dụng Basel II.

Dự án này sẽ giúp Sacombank đạt được các mục tiêu chính: nâng cấp các mô hình định giá và định lượng rủi ro phù hợp với danh mục kinh doanh trong hiện tại và tương lai; xây dựng phương pháp luận cho mô hình tính toán vốn yêu cầu cho rủi ro thị trường theo phương pháp đo lường tiêu chuẩn (SMM) và mô hình nội bộ (IMA); xây dựng phương pháp kiểm tra sức chịu đựng trong đó bao gồm nguyên tắc/giả thiết, thử nghiệm và đảm bảo xác định đầy đủ các sự kiện có khả năng tác động đến các danh mục kinh doanh chịu rủi ro thị trường nhằm đưa ra các biện pháp ứng phó kịp thời…

Ông Ron khẳng định Sacombank đảm bảo áp dụng tính toán tỷ lệ an toàn vốn theo Thông tư 41 vào đúng thời hạn đầu 2020. Với hai trụ cột còn lại của Basel II, ngân hàng đang triển khai đồng bộ nhiều dự án với các đơn vị tư vấn, giải pháp công nghệ hàng đầu nhằm đáp ứng Basel II một cách toàn diện.

VietinBank lỡ hẹn thời hạn áp dụng Basel II vào đầu 2020?

Gần đây, Vietinbank liên tục đưa ra thông báo bán gấp rút tài sản. Tính riêng tháng 9, ngân hàng công bố xử lý 6 tài sản thế chấp với 2 bất động sản giá trị lớn nhất theo giá bán. Tính từ đầu năm, VietinBank đã có gần 70 thông báo thu hồi, bán và xử lý tài sản đảm bảo. Trong đó có nhiều tài sản phải rao bán nhiều lần.

Cùng việc với bán tài sản, Vietinbank cũng là một trong những ngân hàng tích cực nhất trong việc phát hành trái phiếu. Tuy vậy, trong cuộc đua phát hành trái phiếu, ngân hàng này cũng khiến nhà đầu tư đặt ra dấu hỏi về sự vội vàng. Chẳng hạn như việc giấu tên doanh nghiệp ôm trái phiếu nhiều đợt.

Trong khi BIDV phút chót đã gỡ được nút thắt về tăng vốn sau thương vụ với KEB Hana Bank để kịp áp dụng Basel II, VietinBank vẫn vướng mắc với tăng vốn. Một lãnh đạo VietinBank cho biết, Chính phủ cũng đang sửa đổi Nghị định 91 với quan điểm đồng ý cho ngân hàng có vốn nhà nước được giữ lại lợi nhuận để tăng vốn. Sau khi tăng vốn thành công, VietinBank sẽ đáp ứng được chuẩn mực về tỷ lệ an toàn vốn, vị này cho hay. Như vậy, VietinBank sẽ "chậm" với thời hạn áp dụng Basel II vào đầu 2020 và tiến độ phụ thuộc khá nhiều vào quyết định từ cơ quan quản lý.

Agribank cũng sẽ chậm thời hạn áp dụng Basel II

Khó khăn về tăng vốn là vấn đề chung, đặc biệt là của nhóm ngân hàng nhà nước có vốn nhà nước. Agribank cũng nằm trong "thế khó" tương tự. Nhà nước nắm 100% vốn của Agribank, trong nhiều năm liền ngân hàng cũng không được phép giữ lại lợi nhuận, nhà băng chỉ có thể tăng vốn bằng cách phát hành trái phiếu. Tính đến cuối tháng 6/2019, vốn điều lệ của Agribank là 30.496 tỷ đồng, thấp nhất trong nhóm ngân hàng có vốn nhà nước.

Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn (Agribank) cho biết, đến nay tổng tài sản của ngân hàng này đã đạt 1,4 triệu tỷ đồng, lợi nhuận 10 tháng đầu năm đạt 10.350 tỷ đồng, vượt 35% kế hoạch đề ra cho cả năm 2019.

Năm 2019, Agribank đặt mục tiêu tổng tài sản tăng tối thiểu 10% so với năm 2018, lợi nhuận tăng đạt mức tối thiểu 10.000 tỷ đồng, tăng cường nâng cao năng lực tài chính, củng cố nền tảng để sẵn sàng cho lộ trình cổ phần hóa theo chỉ đạo của Chính phủ.

Tuy nhiên, trên website ngân hàng này cũng thừa nhận rằng, Agribank hiện đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức không hề nhỏ, trong đó là “bài toán” tăng vốn. Từ một ngân hàng dẫn đầu về vốn điều lệ, hiện nay Agribank có vốn điều lệ gần 30.500 tỷ đồng, thấp nhất trong nhóm Big 4.

Có thể thấy, Ngân hàng Nhà nước cũng đã "mở đường" bằng quy định mới ban hành từ tháng 11. Theo đó, các nhà băng lỡ hẹn đầu năm 2020 sẽ được xem xét, lùi thời hạn áp dụng sang đầu 2023 nếu thông báo trước cho nhà điều hành.

Tại cuộc họp báo Chính phủ đầu tháng 12, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, nếu các nhà băng vốn Nhà nước không được tăng vốn, hệ quả là "có thể phải hạn chế cấp tín dụng, thậm chí ngừng cấp tín dụng".