Theo New York Times, vào ngày 11/6 vừa qua, Disney và Universal đã đệ đơn kiện dài 110 trang cáo buộc Midjourney “đã tự ý sử dụng vô số” tác phẩm có bản quyền để huấn luyện phần mềm của mình, phần mềm này cho phép người dùng tạo ra hình ảnh (và sắp tới là video) “sao chép trắng trợn và lồng ghép các nhân vật nổi tiếng của Disney và Universal”.

Theo đơn kiện nộp lên Tòa án Liên bang Hoa Kỳ ở Los Angeles, “Midjourney là điển hình cho một kẻ ăn bám bản quyền và là một hố đen của sự đạo nhái".

Midjourney ra mắt vào năm 2022 và thường huấn luyện phần mềm của họ bằng dữ liệu thu thập từ Internet và nhiều nguồn khác, thường không trả tiền cho các tác giả sáng tạo.

Hành vi này của các công ty công nghệ AI đã dẫn đến hàng loạt vụ kiện từ các tác giả, nghệ sĩ, hãng thu âm và tổ chức báo chí. Trong đó, The New York Times cũng đã kiện OpenAI và đối tác Microsoft vì vi phạm bản quyền. OpenAI và Microsoft phủ nhận cáo buộc, cho rằng hành vi của họ thuộc phạm vi “sử dụng hợp lý” – fair use.

Với vụ kiện này, Disney và Universal đã trở thành những hãng phim Hollywood lớn đầu tiên đệ đơn kiện các công ty AI vì vi phạm bản quyền. Động thái này hành động thực tiễn của hững người sáng tạo nội dung trong ngành giải trí đã ngày càng thất vọng vì sự im lặng của các hãng phim trước vấn đề này.

“Họ chưa hề lên tiếng phản đối hành vi đánh cắp tài sản có bản quyền của các công ty AI, và việc họ vẫn đứng ngoài cuộc là một sự đầu hàng,” Meredith Stiehm, Chủ tịch Hội nhà biên kịch Mỹ (Writers Guild of America West), nói với tờ Los Angeles Times hồi tháng Hai.

Vụ kiện của Midjourney cho thấy Disney và Universal, hai ông lớn quyền lực nhất trong ngành giải trí truyền thống, đã âm thầm theo dõi tình hình. Trong đơn kiện, họ nhắm trực tiếp vào Midjourney vì xâm phạm các nhân vật nổi tiếng như Darth Vader, Minions, công chúa trong “Frozen”, Shrek và Homer Simpson. Tuy nhiên, vụ kiện cũng mang tính cảnh báo đối với toàn ngành công nghiệp AI tạo sinh.

Các hãng phim mô tả hành vi xâm phạm bản quyền của các công ty AI là mối đe dọa đối với “các động lực cơ bản của luật bản quyền Hoa Kỳ, thứ đã thúc đẩy vai trò dẫn đầu toàn cầu của Mỹ trong ngành điện ảnh, truyền hình và nghệ thuật sáng tạo”. Theo số liệu kinh tế mới nhất từ Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (Motion Picture Association), ngành công nghiệp phim ảnh và truyền hình tại Mỹ hỗ trợ 2,3 triệu việc làm và trả 229 tỷ USD tiền lương hàng năm.

“Chúng tôi tin tưởng vào tiềm năng của công nghệ AI và lạc quan về khả năng nó được sử dụng một cách có trách nhiệm như một công cụ hỗ trợ sáng tạo con người,” ông Horacio Gutierrez, Tổng cố vấn pháp lý của Disney, cho biết qua email. “Nhưng vi phạm bản quyền vẫn là vi phạm bản quyền, và việc nó được thực hiện bởi một công ty AI không khiến hành vi đó bớt vi phạm hơn".

Bà Kim Harris, Tổng cố vấn pháp lý của NBCUniversal, đơn vị sở hữu hãng phim Universal, nói trong một email khác: “Chúng tôi khởi kiện hôm nay để bảo vệ thành quả lao động của tất cả nghệ sĩ, những người đã mang đến cho chúng ta sự giải trí và cảm hứng, cũng như khoản đầu tư lớn mà chúng tôi bỏ ra cho nội dung.”

Disney cho biết họ đã gửi thông báo “ngừng và chấm dứt” đến Midjourney vào năm ngoái, nhưng công ty này không phản hồi gì ngoài việc xác nhận đã nhận được thông báo. Universal cũng đã gửi thông báo tương tự vào tháng trước và đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi.

Đơn kiện yêu cầu Midjourney bồi thường thiệt hại, nhưng không nêu rõ con số cụ thể. Disney và Universal cũng yêu cầu thẩm phán ngăn chặn Midjourney phát hành dịch vụ video sắp ra mắt nếu không có các biện pháp bảo vệ bản quyền phù hợp.

Midjourney là một trong những công cụ tạo hình ảnh từ văn bản phổ biến nhất hiện nay. Với công cụ AI này, người dùng chỉ cần nhập mô tả, công cụ sẽ tạo ra hình ảnh trong vài giây. Các đối thủ cạnh tranh bao gồm Stability AI và DALL·E, do OpenAI phát triển. Midjourney cung cấp dịch vụ theo gói thuê bao, với giá dao động từ 10 USD/tháng cho gói cơ bản đến 120 USD/tháng cho gói “mega”, tùy theo tốc độ xử lý và các yếu tố khác. Doanh thu của công ty này vào năm ngoái khoảng 300 triệu USD, tăng mạnh so với 50 triệu USD vào năm 2022.

Midjourney đã trở thành chủ đề được bàn tán trong suốt hơn một năm rưỡi qua vì tạo ra các hình ảnh sao chép tác phẩm có bản quyền. Tờ New York Times từng đưa tin vào tháng 2/2024 rằng, chỉ cần gõ từ khóa “đồ chơi hoạt hình” vào Midjourney, người dùng có thể nhận được hình ảnh gần như giống hệt Buzz Lightyear và các nhân vật khác trong phim “Toy Story” — một bộ phim của hãng Pixar, thuộc sở hữu của Disney.   

Khánh An