Là dự án nghiên cứu đoạt giải nhất của cuộc thi công nghệ IOT năm đầu tiên, đến nay sản phẩm đèn đường thông minh của Công ty CP Công nghệ S3 đã chứng minh được tính ứng dụng cao của mình. Đặc biệt nhờ khả năng "giao tiếp" trên nền tảng Mesh network, sản phẩm có thể được coi là giải pháp chiếu sáng thông minh cho các thành phố.

Bước ra từ cuộc thi công nghệ IOT

Ít ai biết rằng thành công của hệ thống Ðèn đường thông minh S3 (viết tắt của Smart Streetlight System) vốn được ươm mầm từ dự án công nghệ do một nhóm sinh viên trường Đại Bách Khoa ĐHQG TP.HCM thực hiện từ gần 20 năm trước.

Theo anh Ðỗ Nguyên Thanh Ðồng - Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Acis - vào thời điểm 2004, anh cùng nhóm nghiên cứu đã đặt xuống viên gạch đầu tiên với dự án ACIS - nghiên cứu công nghệ thiết bị nhà thông minh. Đến năm 2012 công ty ACIS chuyên cung cấp các giải pháp về phần cứng với nhiều thiết bị tích hợp trong nhà thông minh được thành lập.

Trên cơ sở đó, đến năm 2013, nền tảng mesh network do ACIS phát triển đã ra đời nhằm ứng dụng thay cho hệ thống dây dẫn phức tạp. Với nền tảng này mỗi thiết bị được kết nối như một nút trong mạng lưới nhằm trung chuyển dữ liệu, khi một thiết bị nhận tín hiệu sẽ tiếp tục trung chuyển qua thiết bị khác. 

Mesh network chính là điểm khác biệt và là lợi thế lớn nhất về công nghệ "truyền tin" phủ sóng không dây so với các công nghệ ít khả thi cùng thời điểm như sử dụng sim, mạng Lora… nhờ vào chi phí thấp và hiệu suất cao. Thành công với công nghệ mới, anh Thanh Đồng mong muốn mesh network không chỉ được ứng dụng cho hệ thống điện trong nhà mà còn ứng dụng cho mạng diện rộng với mục tiêu hiện đại hóa hệ thống đèn đường. 

Nhóm của anh Thanh Đồng đã mang dự án đến tham gia Cuộc thi IoT Startup lần 1 năm 2016 với chủ đề "Phát triển Ðô thị Thông minh và Nâng cao chất lượng cuộc sống" do Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao tổ chức (Ban quản lý Khu Công nghệ cao TP HCM). Ngoài mong đợi, dự án đã đạt giải nhất cuộc thi, đồng thời được một số nhà đầu tư "nhìn trúng", các tỉnh thành cũng quan tâm và muốn ứng dụng vào hệ thống đèn đường ở địa phương.

Trong quá trình phân tích sâu về hiệu quả kinh tế của dự án, anh nhận thấy hệ thống đèn đường cũ có hạn chế là khi bật đèn rất mất thời gian, hao điện, dễ hư hỏng, tốn nhiều nhân lực để vận hành, bảo trì, sửa chữa. Đặc biệt khi qua khỏi giờ cao điểm, nhất là về khuya, không còn nhiều người di chuyển nhưng đèn vẫn sáng 100% sẽ gây lãng phí rất nhiều.

Đúc kết từ những kinh nghiệm có được anh quyết định thành lập Công ty CP Công nghệ S3 nhằm hoàn thiện và phát triển từ dự án nghiên cứu đoạt giải trước đó. Hệ thống đèn đường thông minh do S3 thiết kế sử dụng các bóng đèn led thế hệ mới, tích hợp bộ điều khiển cảm biến gắn trên cột đèn, có các bộ phận truyền nhận tín hiệu và hệ thống trung tâm điều khiển. Các bộ phận này được kết nối thông qua mạng không dây cho phép truyền nhận tín hiệu hai chiều phục vụ chức năng điều khiển, giám sát. Từ đó, hệ thống đèn đường S3 sẽ giúp giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Hệ thống đèn thông minh có ưu điểm là cho phép cấu hình về thời gian chiếu sáng. Khi về khuya, ít người và phương tiện di chuyển, đèn sẽ tự động giảm độ sáng 30 - 40%, điều này giúp tiết kiệm lượng điện tốt. Cảm biến của đèn có khả năng phát hiện người cùng phương tiện di chuyển sau đó "giao tiếp" với các đèn khác trên đường, tăng độ sáng cần thiết và hỗ trợ về mặt an ninh.

Khác với hệ thống đèn thông thường, khi xảy ra hư hỏng cần có người báo cáo, thay vào đó đèn thông minh sẽ chủ động gửi các cảnh báo như đèn nóng, hư hỏng về trung tâm. Điều này cũng giúp tối ưu về mặt nhân sự vận hành, nếu trước đây cần đội ngũ mười người để vận hành một khu phố thì với hệ thống đèn thông minh chỉ cần một người làm công việc quan sát trên bản đồ, đưa ra kế hoạch sửa chữa, bảo trì, thay thế, thống kê điện tiêu thụ cao hay thấp…

Hiệu quả của đèn đường thông minh S3 được chứng minh qua những con số cụ thể như tiết kiệm 40 - 60% điện năng tiêu thụ, tiết kiệm từ 50% đến 80% chi phí bảo trì nhờ việc tăng tuổi thọ của đèn led từ 10 năm lên đến 20 năm, ngoài ra công nghệ này cũng giúp tiết kiệm thời gian và nhân lực vận hành.

Cần được tạo điều kiện để tham gia vào các dự án công

Sau thời gian lắp đặt thử nghiệm thực tế tại Khu công nghệ cao TP.HCM (Quận 9) và chiếu sáng khu dân cư Homyland (Quận 2), hệ thống đèn thông minh S3 đã cho kết quả cao trong việc tiết kiệm năng lượng, bảo đảm chiếu sáng và các thông số kỹ thuật đều đạt yêu cầu. 

Năm 2019, S3 kết hợp với Rạng Đông khi doanh nghiệp này đang thực hiện dự án cải tạo toàn bộ hệ thống đèn đường ở Bến Tre. Cuối cùng công nghệ đèn thông minh đã được áp dụng đại trà lần đầu tiên tại TP Bến Tre. Ngoài ra dự án cũng được thí điểm tại Đắk Lắk, cũng như chào hàng tại một số địa phương khác.

Theo anh Thanh Đồng, khó khăn lớn nhất đối với một công ty khởi nghiệp là vấn đề khách hàng. Để có thể giành được quyền tham gia vào các dự án, công ty cần phải xây dựng uy tín, chứng minh hiệu quả sản phẩm để khách hàng tin tưởng. 

Đó là chưa nói đến các dự án đèn đường chủ yếu do Nhà nước quản lý, vì vậy hồ sơ đấu thầu yêu cầu cực kỳ chặt chẽ, đòi hỏi các công ty tham gia đấu thầu phải là công ty lớn, có kinh nghiệm lâu năm. Trong khi đó, S3 là công ty khởi nghiệp non trẻ chưa nhận được sự quan tâm cần thiết, các quy định hiện hành cũng chưa thuận lợi để các công ty khởi nghiệp như S3 được tham gia vào công tác đấu thầu.

Theo anh, thực tế ở Hàn Quốc, các dự án đầu tư công luôn dành 10% cho các startup tham gia, điều này giúp kích thích sự đầu tư của các "ông lớn" vào những nghiên cứu, sáng chế mới cái mới.

Ngoài ra hệ sinh thái đầu tư hỗ trợ cho các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam vẫn chưa đủ mạnh. Về chủ quan, công ty cũng gặp không ít khó khăn về nguồn lực vốn, nhân sự, công nghệ, trình độ sản xuất… 

Trong tương lai, S3 sẽ tiếp tục duy trì mạng lưới network hiện tại, cắt giảm tốt vấn đề chi phí bằng cách hợp tác qua công ty lớn thay vì nuôi bộ máy vận hành cồng kềnh. Công ty cũng có nhiều triển vọng khi trong các Nghị quyết Đại hội của đa số các tỉnh đều phấn đấu đến 2025 sẽ xây dựng thành phố thông minh. Đây là điều kiện thuận lợi để công ty có thể tham gia bằng cách kết nối với các đơn vị sản xuất đèn lớn nhưng không thể tự sản xuất được đèn thông minh, từ đó thâm nhập thị trường, đưa đèn thông minh đến các dự án.

Võ Liên