Thời gian qua, các cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh phổ thông gây ra nhiều tranh cãi về việc giữ hay nên bỏ, tính xác thực về trình độ các đề tài tham gia của học sinh,… Trong khi đó, các đề tài khoa học kỹ thuật được rao bán công khai ở các hội nhóm trên mạng xã hội đã phản ánh được nhu cầu rất lớn của người mua.

Click chuột mua "ý tưởng sáng tạo"

Các đề tài, mô hình của những cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng, khoa học kỹ thuật các cấp được rao bán với những lời quảng cáo thu hút khách. Chỉ cần nhấp chuột, chúng tôi dễ dàng tìm thấy rất nhiều hội nhóm công khai rao bán các đề tài khoa học kỹ thuật với giá từ 150.000 - 6.000.000 đồng, tùy vào các cấp dự thi.

Nhóm "Sáng tạo khoa học kỹ thuật" trên Facebook có hơn 13.000 thành viên, được giới thiệu là nơi “ươm mầm” khoa học kĩ thuật phổ thông. Tham gia nhóm này, PV Tạp chí Sở hữu Trí tuệ và Sáng tạo nhận thấy đây không khác gì "chợ online" với cảnh mua bán tấp nập. Chỉ cần một khách hàng có nhu cầu thì đề tài nào cũng có người bán.

Vào vai một giáo viên hướng dẫn đang muốn tìm mua đề tài nghiên cứu khoa học kỹ thuật cấp huyện cho học sinh, PV được hơn 50 tài khoản khác nhau chào hàng một cách nhiệt tình chỉ sau vài giờ đăng tải nhu cầu của mình trên nhóm "Sáng tạo khoa học kỹ thuật".

Điển hình, tài khoản Thanh Hà cho biết: “Mình có sản phẩm giá chỉ 1.200.000 đồng. Bạn cần inbox (nhắn tin riêng - PV) nhé. Bao gồm cả báo cáo”.  

Một tài khoản khác có tên Quốc Khánh chào bán: “Mình nhận làm các sản phẩm về lĩnh vực điện, vật lí, hệ thống nhúng, Covid-19, đồ dùng học tập thông minh, học online mùa Covid-19,… Các thầy cô cần tư vấn ý tưởng và làm sản phẩm có thể inbox hoặc liên hệ sđt (zalo) nhé”.

Tiếp cận với tài khoản Nam Minh (quê Điện Biên) qua tin nhắn để hỏi mua đề tài cấp huyện và cấp tỉnh, người này gửi cho PV hàng loạt giấy chứng nhận đạt giải Nhất, giải Nhì, giải Ba của Sở Giáo dục và Đào tạo cấp tỉnh do người này hướng dẫn. Tài khoản Nam Minh cam kết: “Cái này một mình mình có, cam kết có giải”.

Bảo đảm đền tiền nếu bị trùng đề tài

Khi thấy PV phân vân liệu đề tài mang đi dự thi cấp tỉnh có trùng lặp hay không, tài khoản Nam Minh khẳng định đề tài là duy nhất, nếu khách tìm thấy ở đâu khác sẽ được đền tiền gấp 10 lần. Sau đó, tài khoản Nam Minh gửi kèm hình ảnh mô hình dự thi và ra giá 6.000.000 đồng với lời cam kết chắc nịch: “Mình vừa hoàn thiện chưa kịp thi”.

Một tài khoản tên Phương Mai cũng gửi rất nhiều mô hình để giới thiệu. Khi PV hỏi một đề tài "đủ tầm" để dự thi cấp quốc gia thì được gửi ngay hình ảnh mô hình có tên “Nhà năng lượng tái tạo” với giá 5.000.000 - 6.000.000 đồng.

Theo quan sát, mỗi ngày có hàng chục người đăng tải thông tin, tìm mua và rao bán các đề tài thi khoa học kỹ thuật các cấp. Một bài viết đăng tải nhu cầu mua đề tài thì có đến hàng chục tài khoản bình luận, chào hàng bằng hình ảnh, mô hình và các giấy chứng nhận để tăng thêm phần uy tín.

Điều đáng nói, người rao bán lẫn người mua đa số nhận là giáo viên cấp THCS và THPT đã hướng dẫn học sinh dự thi, hoặc có nhu cầu mua các ý tưởng để “tham khảo”.

Theo quy chế tuyển sinh mới nhất của Bộ GD&ĐT, thí sinh đoạt giải trong các cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia đã tốt nghiệp THPT sẽ được xét tuyển thẳng vào đại học theo ngành phù hợp với môn thi, hoặc nội dung đề tài dự thi mà thí sinh đã đoạt giải. Phải chăng, chính cuộc chạy đua tuyển thẳng vào đại học đã làm sân chơi này trở nên sôi động và biến tướng hơn?

Võ Liên