Hàng "Nhật bãi" là những thiết bị điện tử, điện lạnh, sản phẩm công nghệ nội địa Nhật Bản không còn được sử dụng, trở thành rác thải phế liệu xuất khẩu sang các nước khác. Tình trạng của những món hàng "Nhật bãi” này có thể vẫn sử dụng tốt, đã hỏng một phần hoặc hỏng hoàn toàn không thể sửa chữa.

Ở Việt Nam, nhu cầu sử dụng đồ dùng hay hàng điện tử cũ của Nhật đã xuất hiện từ vài chục năm trước. Hiện nay, do internet phát triển, nên việc tiếp cận với loại sản phẩm này ngày càng dễ dàng. Việc rao bán tủ lạnh, nồi cơm, máy giặt, điều hòa... cũ của Nhật trở nên phổ biến.

Dọc các tuyến đường Quốc lộ 1A, thuộc phường Bình Trị Đông A, quận Bình Tân (TP.HCM), những cửa hàng điện cơ bày bán các loại mô tơ được giới thiệu là hàng bãi Nhật đã qua sử dụng với nhiều nhãn hiệu như Sumitomo, Mitsubishi Electric, Toshiba, Hitachi Ltd… Dù là mô tơ cũ không có hóa đơn đầu vào nhưng các chủ cửa hàng cho biết đều có thể xuất hóa đơn giá trị gia tăng (VAT).

Theo tìm hiểu của phóng viên, mô tơ Nhật cũ còn được gọi là mô tơ bãi Nhật, đây là loại mô tơ đã qua sử dụng có xuất xứ từ Nhật Bản và được nhập khẩu về Việt Nam. Sau đó, nhiều cửa hàng thu mua, sửa chữa và bán cho khách hàng. 

Ngày 14/4/2023, phóng viên tìm mua các loại mô tơ gồm: 5 cái mô tơ 3HP, 3 pha; 5 cái mô tơ 7.5HP, 3 pha; 7 cái mô tơ 10HP, 3 pha; 10 cái mô tơ 1.5HP, 3 pha tại cửa hàng Điện cơ Hòa Nguyệt có địa chỉ 995 Quốc lộ 1A (QL 1A), khu phố 6, phường Bình Trị Đông A, quận Bình Tân TP.HCM.

Với số lượng cần mua, chủ cửa hàng Điện cơ Hòa Nguyệt cho biết có đầy đủ số lượng mô tơ trên, tất cả đều là hàng bãi Nhật, nếu mua sẽ bảo hành trong vòng 6 tháng. Sau khi được chọn mua từ bãi về, nhân viên tại đây sẽ rã mô tơ để kiểm tra, thử điện và sơn màu mới.  

Khi nghe phóng viên chê giá trên hóa đơn mắc, chủ cửa hàng cho biết nếu muốn mua sản phẩm rẻ thì vẫn có nhưng đừng ham rẻ. "Thường nhiều người lại mua hàng thanh lý của các công ty Việt Nam dùng, còn hàng ở đây về nguyên container, có đủ loại, em mua số lượng lớn thì chị đã giảm rồi", chủ cửa hàng giải thích.

Trả lời thắc mắc về việc xuất hóa đơn giá trị gia tăng, chủ cửa hàng khẳng định có thể xuất hóa đơn được. "Bình thường bên chị bán trực tiếp không xuất hóa đơn, nếu yêu cầu thì công ty bên chị vẫn xuất được, bên mua chịu 10%", nhân viên cửa hàng Điện cơ Hòa Nguyệt nói. 

Tại cửa hàng Điện cơ Hòa Nguyệt, số tiền cần trả cho đơn hàng trên nếu mua gần 86 triệu đồng.

Đến cửa hàng Điện cơ Út Hậu có địa chỉ 1015 QL1A, khu phố 10, phường Bình Trị Đông A, quận Bình Tân (TP.HCM), phóng viên cũng tìm mua các mặt hàng trên nhưng nhân viên cho biết cửa hàng không có số lượng lớn như vậy. Nhân viên tại đây cho biết đa số các cửa hàng dọc QL 1A đều là hàng bãi, nếu muốn xuất hóa đơn VAT thì các cửa hàng có công ty sẽ xuất được.

Tại cửa hàng điện cơ Trường Thịnh có địa chỉ 1035 QL1A, quận Bình Tân (TP.HCM), nhân viên cho biết đa số khách hàng đến mua trực tiếp, yêu cầu làm và giao chứ không xuất hóa đơn vì đây là hàng bãi. "Nếu chị muốn xuất đơn cho công ty thì ổng (ông chủ - PV) có thể xuất hóa đơn được. Dễ mà. Đa số mọi người mua tại đây không xuất hóa đơn, đa số hàng ở đây lấy ngoài bãi xong về làm đẹp lại", nhân viên nói.

Phóng viên tiếp tục tìm mua hàng với số lượng trên ở cửa hàng điện cơ Thanh Hồng có địa chỉ tại 813 QL 1A, phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân (TP.HCM), tại đây, anh Thành - nhân viên cửa hàng cho biết phải tìm mua 3-4 ngày mới có đủ hàng, vì hàng ở đây chủ yếu là hàng bãi Nhật, mua về và làm lại. Cũng với yêu cầu xuất hóa đơn VAT, anh Thành cho biết có thể xuất hóa đơn với thông tin là các phẩm 5 cái mô tơ 3Hp, 3 pha; 5 cái mô tơ 7.5HP, 3 pha; 7 cái mô tơ 10HP, 3 pha; 10 cái mô tơ 1.5HP, 3 pha, người mua chịu thuế 10%. 

Không chỉ công khai bày bán các mặt hàng mô tơ bãi Nhật dọc tuyến đường QL1A, thuộc phường Bình Trị Đông A, quận Bình Tân (TP.HCM), các cửa hàng ở đây đều cho biết đa số khách đến mua không cần xuất hóa đơn, trường hợp nếu khách có nhu cầu xuất hóa đơn VAT thì cửa hàng vẫn có thể kê khai.

Liên quan đến sự việc này, Tạp chí Sở hữu Trí tuệ và Sáng tạo đã có công văn gửi Cục Quản lý thị trường TP.HCM đề nghị phối hợp kiểm tra các cửa hàng, doanh nghiệp trên. Cục Quản lý thị trường TP.HCM cho biết đã chỉ đạo các Đội Quản lý thị trường vào cuộc kiểm tra và sẽ có thông tin đến báo chí sau.

Bình Tú