Lễ hội dân gian truyền thống đền Bà Triệu được tổ chức tại xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Đây là dịp để Nhân dân và du khách thập phương tưởng nhớ công lao của Anh hùng Triệu Thị Trinh - người đã lãnh đạo Nhân dân đứng lên chống lại ách đô hộ của nhà Ngô vào năm 248.

Trong không khí linh thiêng, đa dạng sắc mầu văn hóa của lễ hội dân gian truyền thống, đông đảo nhân dân, du khách đã thành kính dâng hương, tưởng nhớ công lao to lớn của anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh và các anh hùng, nghĩa sĩ đã tham gia cuộc khởi nghĩa chống giặc Ngô xâm lược ở thế kỷ thứ 3 sau Công nguyên.Tiếp đó, các đại biểu và nhân dân đã chứng kiến nghi thức trình tấu chúc văn, kính cáo anh linh Bà Triệu và các bậc tiền nhân có công với dân, với nước; cầu mong cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, quê hương ngày càng phát triển đẹp giàu.

Sự nghiệp của anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh, gắn liền với cuộc khởi nghĩa do bà lãnh đạo chống lại ách đô hộ nhà Ngô cách đây gần 1800 năm. Nữ Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh, còn gọi là Triệu Trinh Nương, Triệu Ẩu, Nhụy Kiều tướng quân, Bà Triệu, sinh năm 226, tại vùng núi Quan Yên, thuộc huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa. Trước cảnh đồng bào phải chịu đau khổ lầm than dưới ách đô hộ bạo tàn của quân xâm lược, bà cùng anh trai là Triệu Quốc Đạt đã dựng cờ khởi nghĩa chống lại quân Ngô, được đông đảo nhân dân hưởng ứng.

Trong một lần chỉ huy nghĩa quân chống lại cuộc tấn công của quân Ngô vào căn cứ núi Nưa (huyệnTriệu Sơn), Triệu Quốc Đạt đã anh dũng hy sinh.

Nén nỗi đau thương, Triệu Thị Trinh thề sẽ quyết tâm trả thù nước, nợ nhà; đánh đuổi giặc Ngô, giúp nhân dân thoát cảnh lầm than cơ cực.

Từ căn cứ núi Nưa, Bà Triệu đã chỉ huy nghĩa quân tiến đánh thành Tư Phố (nay thuộc làng Giàng, xã Thiệu Dương, TP Thanh Hóa ngày nay), tiêu diệt chính quyền đô hộ nhà Ngô ở quận Cửu Chân.

Ngày 22/2 âm lịch năm 248, trong một trận đánh không cân xứng về lực lượng và mắc phải mưu kế hèn hạ của giặc Ngô, Bà Triệu đã anh dũng quyên sinh tại núi Tùng ở làng Bồ Điền, xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc khi mới 23 tuổi để giữ trọn khí tiết.

Cuộc khởi nghĩa đánh đuổi giặc Ngô xâm lược của Bà Triệu tuy thất bại, nhưng đã tạo nên mốc son trong lịch sử chống giặc ngoại xâm, là biểu tượng sáng ngời của lòng yêu nước, ý chí hiên ngang, khí phách quật cường của dân tộc ta.

Tưởng nhớ công đức của Bà Triệu, nhân dân đã lập đền dưới chân núi Gai, xây lăng mộ trên đỉnh núi Tùng để chăm lo thờ cúng Bà. Người dân làng Phú Điền, xã Triệu Lộc tôn Bà Triệu là Thần Hoàng làng, thờ tại đình làng.

Năm 2014, khu di tích đền Bà Triệu được công nhận là di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt. Hàng năm, lễ hội được tổ chức với nghi thức trang trọng, vừa truyền thống và vừa kết hợp với lễ hội đương đại, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương tham gia. Năm 2022, lễ hội đền Bà Triệu được ghi vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm nay, lễ hội đền Bà Triệu diễn ra từ ngày 20/3 đến ngày 23/3, tức từ ngày 21 đến 24/2 âm lịch.

Phát biểu tại lễ hội, ông Phạm Nguyên Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa, nhấn mạnh Lễ hội đền Bà Triệu nhằm tôn vinh Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh cùng những bậc tiền nhân có công trong lịch sử dựng nước, giữ nước. Đây cũng là dịp để thế hệ hôm nay thể hiện sự tri ân đối với di sản văn hóa cha ông để lại, đồng thời khơi dậy niềm tự hào, tinh thần yêu nước và truyền thống văn hóa xứ Thanh. Đồng thời, góp phần quảng bá, tôn vinh các giá trị văn hóa đặc sắc của di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - Lễ hội đền Bà Triệu, nâng cao ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Ông Phạm Nguyên Hồng cho biết, thông qua các hoạt động lễ hội, tỉnh Thanh Hóa mong muốn giới thiệu rộng rãi những giá trị văn hóa, kiến trúc tiêu biểu của khu di tích quốc gia đặc biệt Bà Triệu, đồng thời phát huy tiềm năng du lịch của địa phương. Qua đó, thu hút du khách trong và ngoài nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đưa Thanh Hóa trở thành điểm đến giàu bản sắc, xứng danh “vùng đất địa linh nhân kiệt".

Xuân Khang