Công nghệ xét nghiệm máu giúp cảnh báo sớm bệnh Alzheimer
Thông thường, khi bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer đã có biểu hiện rõ ràng các triệu chứng của bệnh, chẳng hạn như mất trí nhớ, thì các lựa chọn điều trị tốt nhất chỉ đơn giản là làm chậm sự tiến triển của các triệu chứng.
Tuy nhiên, theo sciencedaily.com, nghiên cứu của các nhà khoa học quốc tế đã chỉ ra rằng mầm mống của bệnh Alzheimer sẽ tồn tại từ nhiều năm trước khi các biểu hiện suy giảm nhận thức xuất hiện.
Những mầm mống đó là các protein beta amyloid sắp xếp sai và kết tụ lại với nhau, tạo thành các tập hợp nhỏ gọi là oligomers. Theo thời gian, thông qua một quá trình mà các nhà khoa học vẫn đang cố gắng tìm hiểu, những oligomers beta amyloid "độc hại" đó được cho là sẽ phát triển thành bệnh Alzheimer.
Một nhóm các nhà nghiên cứu tại Đại học Washington đã tiến hành một thử nghiệm đo mức amyloid beta oligomers trong các mẫu máu. Như họ trình bày trong một bài báo xuất bản vào tuần 5 tháng 12 trong Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia, xét nghiệm của họ - được biết đến với tên viết tắt SOBA - có thể phát hiện oligomers trong máu của bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer, nhưng không phải ở hầu hết các thành viên của nhóm đối chứng không có dấu hiệu suy giảm nhận thức tại thời điểm lấy mẫu máu.
Tuy nhiên, SOBA đã phát hiện oligomers trong máu của 11 cá nhân từ nhóm đối chứng. Hồ sơ kiểm tra tiếp theo đã có sẵn cho 10 người trong số những người này và tất cả đều được chẩn đoán nhiều năm sau đó bị suy giảm nhận thức nhẹ hoặc có bệnh lý não liên quan tới bệnh Alzheimer. Về cơ bản, đối với 10 cá nhân này, SOBA đã phát hiện ra các oligomers có hại trước khi các triệu chứng xuất hiện.
Tác giả chính Valerie Daggett, giáo sư kỹ thuật sinh học của Đại học Washington và là giảng viên tại Viện Khoa học & Kỹ thuật Phân tử của Đại học Washington cho biết: "Điều mà các bác sĩ lâm sàng và các nhà nghiên cứu mong muốn là một xét nghiệm chẩn đoán bệnh Alzheimer đáng tin cậy - và không chỉ là một xét nghiệm xác nhận chẩn đoán bệnh Alzheimer, mà còn là một xét nghiệm có thể phát hiện các dấu hiệu của bệnh trước khi suy giảm nhận thức xảy ra. Điều đó quan trọng đối với sức khỏe của mỗi cá nhân và cho tất cả các nghiên cứu về cách các oligomers có hại của beta amyloid tiếp tục và gây ra thiệt hại mà chúng gây ra. Những gì chúng tôi chỉ ra ở đây là SOBA có thể là cơ sở của một thử nghiệm như vậy".
SOBA khai thác một đặc tính độc đáo của oligomers có hại. Khi các protein beta amyloid bị gấp sai khớp bắt đầu kết tụ lại thành các oligomers, chúng tạo thành một cấu trúc được gọi là bảng alpha. Các bảng alpha thường không được tìm thấy trong tự nhiên và nghiên cứu trước đây của nhóm đã chỉ ra rằng các bảng alpha có xu hướng liên kết với các bảng alpha khác. Trọng tâm của SOBA là một bảng alpha tổng hợp do nhóm nghiên cứu thiết kế có thể liên kết với các oligomers trong các mẫu dịch não tủy hoặc máu. Sau đó, thử nghiệm sử dụng các phương pháp tiêu chuẩn để xác nhận rằng các oligomers gắn trên bề mặt thử nghiệm được tạo thành từ các protein beta amyloid.
Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm SOBA trên các mẫu máu của 310 đối tượng nghiên cứu, những người trước đó đã lấy mẫu máu của họ và một số hồ sơ y tế của họ để phục vụ cho nghiên cứu về bệnh Alzheimer. Vào thời điểm lấy mẫu máu, các đối tượng được ghi nhận là không có dấu hiệu suy giảm nhận thức, suy giảm nhận thức nhẹ, bệnh Alzheimer hoặc một dạng sa sút trí tuệ khác.
SOBA đã phát hiện oligomers trong máu của những người bị suy giảm nhận thức nhẹ và bệnh Alzheimer từ trung bình đến nặng. SOBA cũng phát hiện oligomers ở những thành viên của nhóm kiểm soát, những người mà hồ sơ cho thấy sau đó bị suy giảm nhận thức nhẹ. Các mẫu máu từ các cá nhân khác trong nhóm đối chứng không bị suy yếu thiếu các oligomers có hại.
Nhóm của Giáo sư Daggett đang làm việc với các nhà khoa học tại AltPep, một công ty (spin-off) đã được thành lập từ Đại học Washington, để phát triển SOBA thành một xét nghiệm chẩn đoán cho oligomers. Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra rằng SOBA có thể dễ dàng được sửa đổi để phát hiện các oligomers có hại của một loại protein khác có liên quan đến bệnh Parkinson và chứng mất trí nhớ thể Lewy.
Giáo sư Daggett cho biết: “Chúng tôi phát hiện ra rằng nhiều bệnh ở người có liên quan đến sự tích tụ các oligomers có hại hình thành nên các cấu trúc tấm alpha này. Không chỉ bệnh Alzheimer, mà cả bệnh Parkinson, bệnh tiểu đường loại 2, v.v, chúng tôi hy vọng rằng phương pháp này có thể giúp chẩn đoán và nghiên cứu nhiều bệnh "gắn nhầm protein" khác. Bên cạnh đó, chúng tôi tin rằng SOBA có thể hỗ trợ xác định những cá nhân có nguy cơ mắc bệnh hoặc đang ủ bệnh, cũng như dùng để đọc hiệu quả điều trị để hỗ trợ phát triển các phương pháp điều trị sớm cho bệnh Alzheimer”.
Khánh An
TIN LIÊN QUAN
-
Hà Nội: Hoàn tất cấp trên 12.200 bộ mã truy xuất nguồn gốc nông, lâm, thủy sản
-
IPPlatform: Công cụ phổ cập hiệu quả thông tin và dịch vụ sở hữu công nghiệp tới công chúng
-
eNetViet - Công cụ chuyển đổi số kết nối gia đình và nhà trường
-
Chủ nhân Giải thưởng VinFuture 2022 và những câu chuyện truyền cảm hứng