Cây chanh không hạt (Citrus latifolia Tanaka) được du nhập vào Việt Nam năm 1994 và sau đó phát triển tại Bến Lức, Long An. Cây có tính thích nghi rộng, có thể sinh trưởng ở nhiều vùng sinh thái khác nhau từ vùng đất đồi núi đến vùng đất giàu phù sa. Vùng trồng chanh không hạt tại Long An được coi là có quy mô lớn nhất trên cả nước với diện tích tập trung trên 10.000 ha, trong đó Bến Lức chiếm trên 60%.

Danh tiếng của chanh không hạt Bến Lức Long An không chỉ được thể hiện qua quy mô và giá trị xuất khẩu mà còn được thể hiện qua các giải thưởng danh giá như “Danh hiệu sản phẩm nông nghiệp Quốc Gia tiêu biểu của năm” do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam công nhận các năm từ 2014 đến 2017.

Quả chanh không hạt Bến Lức Long An có các tính chất cảm quan đặc thù như: Quả chắc, tuyến múi dày; Vỏ màu xanh đậm, sáng, đều màu, bề mặt chứa nhiều túi tinh dầu. Khối lượng quả: 55 – 77 gram; Chiều dài quả: 5 – 7,5 cm; Đường kính quả: 4 – 6,3 cm. Tỷ lệ dịch quả: 42,6 – 49,9 %; Hàm lượng Vitamin C: 37,3 – 40,5 mg/100g; Hàm lượng acid hữu cơ: 6,6 – 7,8 %; Hàm lượng tinh dầu chanh: 0,21 – 0,24%.    

Các tính chất đặc thù của quả chanh không hạt Bến Lức Long An có được là nhờ điều kiện độc đáo về mặt tự nhiên và kỹ thuật trồng của khu vực địa lý. Khu vực chỉ dẫn địa lý có nền nhiệt trung bình hàng tháng từ 26,3 đến 29,7oC; tương đối ổn định trong năm. Thời gian chiếu sáng tại khu vực địa lý dao động từ 7 đến 9,5 giờ/ngày, các tháng mùa khô đạt trị số cao: 222 - 295 giờ/tháng. Khu vực chỉ dẫn địa lý có từ 10 đến 11 tháng có số giờ nắng từ 200 giờ/tháng trở lên. Lượng ánh sáng tại khu vực địa lý xuyên suốt một vòng đời thu hoạch, kích thích tổng hợp chlorophyll và ức chế hoạt động của phytochro, làm đậm màu quả và chậm quá trình biến đổi màu sắc vỏ quả chanh. Hàm lượng vitamin C và hàm lượng acid hữu cơ cao của chanh không hạt Bến Lức Long An liên quan đến cơ chế tăng cường sinh tổng hợp để điều hòa hoạt động sinh lý của quả khi gặp nắng nóng kéo dài. Nền nhiệt cao, số giờ nắng nhiều, thời gian chiếu sáng dài khiến cây chanh không hạt tại khu vực địa lý có xu hướng sản xuất nhiều vitamin và thành phần hợp chất thứ cấp hơn để bảo vệ cây khỏi tác hại gây bất lợi, kháng oxi hóa, điều hòa hoạt động sinh lý của cây.

Điều kiện thổ nhưỡng của khu vực địa lý có kết cấu dạng đất thịt nhẹ, là hỗn hợp của ba loại đất cát, đất phù sa và đất sét; có khả năng giữ nước tốt; đủ độ thoáng khí; giàu chất dinh dưỡng (hàm lượng NH4+ trung bình đạt 5,12 mg/100g); hàm lượng mùn cao, độ acid nhẹ (từ 5,5 đến 6,5). Các tính chất này của đất tại khu vực địa lý giúp ức chế quá trình chuyển đổi từ lục lạp thành chromoplast trong vỏ quả chanh, quá trình biến đổi màu ở vỏ quả sẽ chậm hơn nên chanh không hạt Bến Lức Long An có màu xanh đậm hơn chanh không hạt được trồng ở Bình Dương và Hậu Giang.

Các kỹ thuật trồng trọt độc đáo của người dân tại khu vực địa lý là yếu tố góp phần tạo nên các tính chất, chất lượng đặc thù của sản phẩm. Nhân giống bằng phương pháp ghép. Cành ghép được sử dụng từ cây đã được kiểm soát thông qua hồ sơ lý lịch giống và được lấy mẫu đánh giá đạt chất lượng trước khi ghép.

Giám đốc Sở KH&CN - Nguyễn Minh Hải khẳng định, việc triển khai xây dựng Chỉ dẫn địa lý "Bến Lức - Long An" cho quả chanh không hạt của tỉnh Long An là chủ trương đúng đắn, kịp thời của tỉnh Long An nhằm bảo vệ uy tín, chất lượng cho quả chanh không hạt của tỉnh.

Sau hơn 2 năm triển khai, thực hiện đề tài "Tạo lập, quản lý và quảng bá Chỉ dẫn địa lý "Bến Lức - Long An" cho quả chanh không hạt tỉnh Long An" do Cử nhân Đào Phương Hạnh là chủ nhiệm nhiệm vụ, Trung tâm Nghiên cứu Công nghệ và Sở hữu trí tuệ CIPTEK là đơn vị chủ trì thực hiện, đến nay quả chanh không hạt đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận Chỉ dẫn địa lý, Nhãn hiệu chứng nhận "Bến Lức - Long An".

Chỉ dẫn địa lý "Bến Lức - Long An" cho quả chanh không hạt chỉ là bước khởi đầu. Thời gian tới, Sở KH&CN sẽ phối hợp các cơ quan, tổ chức quản lý Chỉ dẫn địa lý là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, UBND huyện Bến Lức, Sở Công Thương tiếp tục xây dựng các chính sách, hướng dẫn chuyên môn nhằm tạo điều kiện để các tổ chức, người sản xuất, kinh doanh có thể sử dụng Chỉ dẫn địa lý một cách hiệu quả.

Ðây là cơ hội để chanh không hạt Bến Lức nâng tầm giá trị thương hiệu, khẳng định chỗ đứng trên thị trường. Đặc biệt, là cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi cho sản phẩm, chống lại những hành vi xâm phạm tới quyền sở hữu trí tuệ, gian lận thương mại, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh trên thị trường; giúp người tiêu dùng được sử dụng những sản phẩm đảm bảo an toàn thực phẩm, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

Minh Tú