Chuyên gia pháp lý nói gì về vấn đề đạo nhạc tại Việt Nam?

Mới đây, làng nhạc Việt lại tiếp tục xôn xao khi Erik cho ra mắt ca khúc Anh luôn là lý do. Trong MV, Erik hoá thân thành chàng trai với mái tóc dài lãng tử, trên vai là một chú vẹt trắng đầy ẩn dụ. Nếu chỉ xem 26 giây teaser, nhiều khán giả đoán định đây chắc chắn là một MV mang đậm màu sắc cổ trang thì tới MV chính thức lại bất ngờ vì hình ảnh trái ngược hoàn toàn.

Tuy nhiên, MV sau khi lên sóng không lâu đã làm dấy lên tranh cãi trái chiều khi nhiều ý kiến cho rằng sản phẩm của Erik có những giai điệu tương đồng với ca khúc Hoa ngữ Tâm Lặng Như Nước của Ice Paper.

Trả lời về vấn đề này, nhạc sĩ Nguyễn Phúc Thiện cho hay: "Mình có thử nghe ca khúc đó. Lúc đầu mình nghe thì mình cũng thấy khá là giống đấy nhưng chỉ giống khúc đầu thôi.

Mình cũng thấy lạ vì lúc đầu mình làm demo và hoà âm hoàn toàn khác nhưng mình nghĩ là khó nghe nên có đổi một chút hoà âm. Nếu như so sánh với bản demo đầu tiên thì không giống nhưng khi sửa lại thì mình thấy các bạn khán giả nói cũng có lý do của họ, không phải họ nói sai".

Erik cũng nói thêm: "Mọi người cũng nên hiểu rằng vòng hoà thanh chỉ có đến từng đó nên sẽ có những bài hát có giai điệu tương đồng. Nhưng để mà nói là giống hệt thì Erik cũng thấy không quá giống như là các bạn nói".

Có thể nói đạo nhạc đang là vấn đề đang gây ra nhiều tranh cãi tại Việt Nam. Mới đây, luật sư (LS) Phan Vũ Tuấn, Phó chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ TP.HCM cũng đã chia sẻ với Báo Thanh Niên về vấn đề này. Theo ông, khán giả thường đánh giá tác phẩm một phần dựa vào cảm quan chứ không theo quy định của pháp luật. Và thông thường, hai cách đánh giá này lại không tương đồng với nhau. “Đôi khi, khán giả nghe có cảm giác giống nhau rồi quy chụp ca khúc “đạo nhạc”, nhưng trên thực tế để xác định một bài hát nào đó sao chép hay không phải để cơ quan chuyên môn xác định mức độ sao chép nhau giữa hai tác phẩm theo quy định của pháp luật”.

Trước đây, tại Việt Nam cũng đã có một số ca khúc sau khi công bố bị khán giả cho rằng “đạo nhạc”. “Thực tế, khán giả chỉ dùng cảm quan để nhận xét. Mặt khác “đạo nhạc” là cách gọi dân gian chứ quy định pháp luật Việt Nam không có chế tài xử phạt nào liên quan khái niệm này, mà chỉ có khái niệm “sao chép tác phẩm”. Việc khán giả nghe giống nhau mới chỉ là khởi đầu, dấu hiệu; còn việc khẳng định sao chép hay không phải áp dụng theo pháp luật”, LS Tuấn phân tích.

“Đạo nhạc là sự quy chụp đưa người khác vào một phạm trù về mặt đạo đức, nhưng được dựa trên khái niệm sao chép tác phẩm như pháp luật quy định. Do đó, công chúng cần cân nhắc khi đưa ra một nhận định, cách hiểu về sản phẩm âm nhạc. Trong sáng tác, việc sao chép là có xảy ra, nhưng đôi lúc người sáng tác có cùng dòng nhạc, cùng tần số cảm xúc ở một góc độ nào đó thì việc cho ra đời tác phẩm có sự tương đồng với nhau cũng là chuyện dễ thấy. Điều đó chưa đủ nói lên tác phẩm nào đó là sao chép”, LS Tuấn nói và cho rằng, “khi quy chụp cho người khác một hành vi vi phạm pháp luật có nghĩa là đang xúc phạm đến danh dự, uy tín, nhân phẩm của họ. Tùy vào mức độ gây tổn hại mà người có phát ngôn quy chụp đó có thể bị xử phạt hành chính, dân sự hoặc truy tố trách nhiệm hình sự”.

Minh Anh