Ngày 3/3, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức Hội thảo Góp ý dự thảo Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2030 (Chương trình 2030).

Trong Tờ trình về việc ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2030, trình Thủ tướng Chính phủ của Bộ KH&CN có ghi: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam tại Thông báo số 52/TB - VCCP ngày 2/2/2019 của Văn phòng Chính phủ, với nội dung trọng tâm là tiếp tục triển khai Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao giai đoạn sau 2020.

Bộ KH&CN đã phối hợp với các bộ ngành liên quan, một số doanh nghiệp sản xuất, tổ chức khoa học xây dựng, trình Thủ tướng ban hành Quyết định phê duyệt Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2030.

Chia sẻ về chương trình này, PGS.TS. Mai Hà - Chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ Việt Nam, Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách KHCN cho biết: "Mục tiêu tổng quát của Chương trình 2030 được trình bày gần giống như mục tiêu tổng quát của Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao (CNC) đến năm 2020 (Chương trình 2020) được Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 2457/QĐ-TTg ban hành vào ngày 31/12/2010, có chăng mở rộng thêm cho lĩnh vực bảo vệ môi trường, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tuy nhiên, lại bỏ qua yếu tố rất quan trọng, đó là phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao".

Bên cạnh đó, Chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ Việt Nam cũng chỉ ra ưu điểm của Chương trình 2030: "Đó là chỉ tiêu huy động ngoài ngân sách nhà nước là 2.500 tỷ đồng vào 2025, và 6.000 tỷ đồng vào năm 2030 để thực hiện Chương trình 2030. Tuy nhiên, tiền của doanh nghiệp không dễ có thể huy động, nếu nhà nước không cho doanh nghiệp thấy họ có thể có lãi khi đầu tư".

Có thể thấy ứng dụng và phát triển công nghệ cao là xu thế tất yếu hiện nay vì vậy phải được đặt trong chiến lược phát triển quốc gia với quyết tâm chính trị cao để thực hiện.

Ứng dụng và phát triển công nghệ cao ở Việt Nam phải là lựa chọn chiến lược để phát triển bền vững đất nước và đảm bảo an ninh, quốc phòng, bảo vệ chủ quyền quốc gia. Để ứng dụng và phát triển thành công CNC ở nước ta, ngoài quyết tâm chính trị cao của các cấp, các ngành, cần phải cụ thể hóa, thể chế hóa các chủ trương chính sách lớn của Đảng và Nhà nước để huy động, tập trung nguồn lực xã hội, tạo môi trường thuận lợi và ưu đãi cao nhất cho các hoạt động CNC và xây dựng tiềm lực CNC.

Về Chương trình phát triển công nghệ cao 2020, đây là chương trình đạt được thành tựu nhất định. Nhưng nhiều mục tiêu đề ra đều không đạt yêu cầu. Chia sẻ về vấn đề này, PGS.TS. Mai Hà đã cho biết: "Chương trình 2020 không đạt được nhiều mục tiêu, vì các bộ ngành liên quan chưa thật quan tâm, không nhận thức đầy đủ về tính cấp bách và lợi ích của việc ứng dụng công nghệ cao trong phát triển kinh tế và xã hội Việt Nam.

Tôi xin dẫn ra đây nội dung của điểm a khoản 4 Điều 23 Luật Công nghệ cao được Quốc hội khoá XII, kỳ họp thứ IV ngày 13/11/2008 thông qua và bắt đầu có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2009, như sau: “Ngân sách nhà nước dành cho Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao. Khoản ngân sách này không thuộc loại chi ngân sách nhà nước hằng năm cho hoạt động khoa học, công nghệ”. Như vậy, theo điểm này Luật Công nghệ cao rất coi trọng Chương trình Công nghệ cao và khẳng định kinh phí thương hiệu Chương trình Công nghệ cao được chi từ Ngân sách Nhà nước không tính trong 2% chi hằng năm cho hoạt động khoa học và công nghệ. Vậy mà trên thực tế, điều này không thể được thực hiện dù Bộ Khoa học và Công nghệ đã có nhiều nỗ lực".

Hương Mi