Tháng 6/1923, Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên đặt chân đến đất nước của V.I.Lênin. Tháng 10/1923, với tư cách là đại diện cho Đảng Cộng sản Pháp, Người đã tham dự Đại hội lần thứ nhất Quốc tế Nông dân do Quốc tế Cộng sản tổ chức tại Thủ đô Mátxcơva của Liên Xô. Tại đại hội, Người được bầu vào Đoàn Chủ tịch Quốc tế Nông dân gồm 11 ủy viên.

Sau sự kiện này, phóng viên Osip Mandelstam (1891-1938) của Tạp chí “Ngọn lửa nhỏ” (Ogoniok) đã được tòa soạn phân công phỏng vấn Chủ tịch Hồ Chí Minh. Kết quả của cuộc phỏng vấn này là bài báo “Thăm một chiến sĩ Quốc tế Cộng sản - Nguyễn Ái Quốc” đăng trên Tạp chí “Ngọn lửa nhỏ” số 39 ra ngày 23/12/1923.

 Phóng viên Osip Mandelstam của Tạp chí “Ngọn lửa nhỏ” rất ấn tượng với Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Từ Nguyễn Ái Quốc đã tỏa ra một thứ văn hóa, không phải văn hóa Âu châu, mà có lẽ là một nền văn hóa tương lai… Qua phong thái thanh cao, trong giọng nói trầm ấm của Nguyễn Ái Quốc, chúng ta như nghe thấy ngày mai, như thấy sự yên tĩnh mênh mông của tình hữu ái toàn thế giới”.

Ngay sau khi nước Việt Nam giành được độc lập, tuần báo “Đây Paris” ra ngày 18/6/1946 có bài viết về đức tính giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh. “Sự ăn ở giản dị đến cực độ”, bài báo viết, là một đức tính rõ rệt nhất của Người.

Nói về tình cảm của mình đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông Alain Ruscio cũng nguyên là phóng viên báo “Nhân Đạo” (L’Humanité) của Đảng Cộng sản Pháp chia sẻ: “Đây không giống như sự tôn thờ một vị Chúa trời hay một thánh nhân không thể tiếp cận. Sự kính trọng và lòng ngưỡng mộ của tôi dành cho Bác giống như của những đứa con dành cho người cha kính yêu khi được chứng kiến cuộc đời và sự nghiệp tranh đấu của Người, từ đó, Người trở thành nguồn cảm hứng của tôi”.

Theo Chủ tịch IVSC bang Tây Bengal, Việt Nam và Hồ Chí Minh là hai cái tên nước ngoài nổi tiếng và phổ biến nhất trong cộng đồng các dân tộc Ấn Độ, những người luôn khát khao những giá trị tư tưởng và trí thức suốt cả nửa cuối thế kỷ vừa qua, đặc biệt giai đoạn 1950-1970. Chủ tịch IVSC bang Tây Bengal nói: "Tôi yêu Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tôi đã từng xuống đường biểu tình phản đối đế quốc Mỹ xâm lược Việt Nam, từng hiến máu giúp đỡ nhân dân Việt Nam. Chính sự nghiệp vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của nhân dân Việt Nam do Người chỉ lối đã luôn thôi thúc tôi phải hành động vì chính nghĩa. Điều tôi ấn tượng nhất về Chủ tịch Hồ Chí Minh, đó là Người luôn đặt nhân dân vào trọng tâm suy nghĩ của mình. Mục tiêu của Người không chỉ giải phóng đất nước khỏi ách thống trị ngoại xâm, mà Chủ tịch Hồ Chí Minh còn mơ ước tạo nên sự công bằng xã hội và phúc lợi cho nhân dân".

Nhà báo người Australia nổi tiếng Wilfred Graham Burchett (1911-1983), người đặc biệt gắn bó với Việt Nam và có mối quan hệ gần gũi với Chủ tịch Hồ Chí Minh lại không bao giờ có thể quên được lần gặp gỡ đầu tiên với Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Chiến khu Việt Bắc, tháng 3/1954, trước khi mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ. Ấn tượng về một nhà lãnh đạo thông tuệ, sâu sắc mà giản dị chính là khởi đầu cho sự gắn bó và tình cảm suốt đời của Wilfred Burchett với Việt Nam. Nhắc đến những năm tháng tới Việt Nam và quãng thời gian ngắn ngủi tiếp xúc với Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà báo người Nga Sergei Afonin, phóng viên thường trú Hãng thông tấn Itar-Tass và báo Sự thật đoàn viên tại Việt Nam từ năm 1967 đến 1971 đã gọi đó là những ký ức đẹp soi sáng cuộc đời ông.

Ông viết: "Thật khó tin là chỉ vài giờ sau khi đến nơi, chúng tôi đã có thể ngồi đối diện với nhà lãnh tụ cách mạng huyền thoại này. Nhưng mà ở ông, gương mặt hiền từ không lẫn với ai được, đôi mắt đen sâu thẳm lấp lánh, bộ râu mỏng rối bời, gương mặt chúng tôi đã biết từ những bức ảnh và chân dung trong nhiều năm qua. Ông bất ngờ xuất hiện từ trong bóng tối của rừng rậm, một chiếc áo gió vắt ngang vai như khăn choàng, rảo bước với một chiếc gậy tre dài, mũ cối hất cao trên trán. Sau khi đã khiến chúng tôi thoải mái bằng cả tiếng Pháp và tiếng Anh rất lưu loát - và cả mấy câu tiếng Italia với bạn đồng sự người Italia của tôi - chúng tôi mới hỏi Hồ Chủ tịch tại sao các đài phát thanh lại đang rùm beng đến thế về Điện Biên Phủ. Thực ra là ở đó đang có chuyện gì vậy? - "Đây là Điện Biên Phủ" - Bác Hồ vừa nói vừa lật ngửa chiếc mũ cối trên mặt bàn. “Đây là núi hết”, những ngón tay mảnh dẻ nhưng mạnh mẽ của ông đưa vuốt quanh vành ngoài của chiếc mũ, "Chúng ta đang ở đó. Còn dưới này", ông nắm tay đặt sâu xuống lòng mũ, "là lòng chảo Điện Biên Phủ. Ở đó - là người Pháp. Họ không thể thoát ra ngoài được. Có thể mất thời gian đấy, nhưng họ không thể thoát được". Tôi may mắn được 3 lần gặp Bác Hồ vào các năm 1961, 1964 và 1969 tại Hà Nội. Ấn tượng cá nhân của tôi về Hồ Chí Minh - đó là một con người hết sức thông thái, nắm vững tình hình thế giới, trân trọng lý luận của Lênin và kinh nghiệm của Cách mạng tháng Mười Nga. Tôi đã gặp vô số nông dân, công nhân, trí thức, chiến sĩ lão thành cách mạng trong những năm tháng chiến tranh ác liệt ở Việt Nam.

Đối với nữ nhà báo Cuba nổi tiếng Marta Rojas, người từng sát cánh cùng Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam trong suốt 10 năm chiến tranh, từng gặp và phỏng vấn Bác Hồ, điều làm bà xúc động nhất, ngoài việc được sống và viết về các chiến sĩ Quân Giải phóng trong rừng, chính là lần trực tiếp được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, trong một cuộc phỏng vấn chỉ 2 tháng trước khi Người qua đời…

Marta Rojas kể: "Có một sự thực là, khi chúng tôi tới bất cứ đâu dọc theo chiều dài dải đất kiên cường cũng bắt gặp những lời nói, ánh mắt và nụ cười nồng ấm tràn đầy ngưỡng mộ về Bác Hồ, về Việt Nam của người dân Cuba. Và đến giờ tôi vẫn giữ nguyên trong trái tim mình, nhớ như in từng chi tiết, không thể nào quên được cuộc phỏng vấn cuối cùng ấy.

7 giờ sáng, Bác mặc một bộ quần áo trắng giản dị ra tận cửa đón chúng tôi. Một điều hết sức bất ngờ là Bác đã chủ động chào tôi trước bằng tiếng Tây Ban Nha rất chuẩn, sau đó, Người vui vẻ hỏi thăm sức khỏe của tôi, hỏi thăm sức khỏe của Fidel cũng bằng tiếng Tây Ban Nha. Ấn tượng đầu tiên trong lần đầu gặp Bác, đó là một con người vĩ đại song hết sức giản dị và lịch thiệp.

Hôm ấy, Người đi một đôi dép quai hậu không tất… Tôi đến với mục đích để phỏng vấn Bác, nhưng rốt cục Bác lại là người chủ động "phỏng vấn" tôi trước. Người nói: "Nào chúng ta hãy cùng nhau trò chuyện". Người nói với tôi: "Nỗi đau của nhân dân Việt Nam cũng chính là nỗi đau của tôi. Tôi dành cả cuộc đời mình cho nhân dân tôi".

Trong bài viết đăng trên báo Akahata (cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng Cộng sản Nhật Bản) số ra ngày 5/9/1969, hai nhà báo Haramada Satomi và Yonehara Itaru cũng đã đề cập đến đức tính giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trong dịp chúng tôi sang thăm Việt Nam năm 1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh bảo chúng tôi: “Mời các đồng chí lúc nào đến chỗ tôi chơi”. Đây là một ngôi nhà sàn bằng gỗ, giản dị và nhỏ như những ngôi nhà của những công nhân, viên chức hạng thấp ở Tokyo. Ở cầu thang có mắc chuông gọi. Khách đến thăm giật chuông báo trước. Cái chuông này do Chủ tịch Hồ Chí Minh tự làm lấy. Người chỉ cho chúng tôi xem và nói: “Tiện lắm, các đồng chí ạ!”.

Quần áo của Chủ tịch Hồ Chí Minh giống như quần áo của nông dân Việt Nam vẫn thường mặc. Hình như Chủ tịch Hồ Chí Minh không có quần áo nào khác ngoài những bộ đó. Người đi dép không mang bít tất. Đó là loại dép cao su cắt từ lốp ô tô ra. Loại dép này Người đi từ thời gian phải leo đèo, lội suối để kháng chiến chống thực dân Pháp, hiện nay đã trở thành một thứ nổi tiếng được gọi là “đôi dép Bác Hồ”.

Điều đáng ngạc nhiên là khi họp Hội nghị các Đảng Cộng sản và công nhân ở Mátxcơva đầy tuyết với trang phục như vậy, vẫn với đôi dép cao su đàng hoàng đi vào Điện Kremli, hoàn toàn như một nông dân Việt Nam chất phác… Những điều trên đây làm tôi thực sự hiểu được vì sao Chủ tịch Hồ Chí Minh được hơn 30 triệu nhân dân Việt Nam ở cả hai miền Nam, Bắc tôn kính, tin cậy và thương yêu vô hạn”.

Các tờ báo khác của Mỹ cũng đã nhắc đến chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954) gắn liền với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhật báo New York Times (Mỹ), số ra ngày 9/5/1954, đánh giá rằng: “Ngày nay, không một tên tuổi nào ở châu Á lại nổi tiếng như nhà cộng sản và dân tộc chủ nghĩa lão thành Hồ Chí Minh”.

Tạp chí Time (Mỹ) số ra ngày 22/11/1954 thì đã đăng trên trang bìa chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và dành 5 trang nói về thân thế và sự nghiệp của Người cùng với việc Việt Nam chiến thắng Pháp trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Tạp chí này nhấn mạnh: “Với thắng lợi, uy tín của ông Hồ Chí Minh đã vươn tới đỉnh cao mới tại châu Á. Các nhà dân tộc chủ nghĩa tại nhiều nước… lấy làm tự hào trước chiến công của một quân đội một nước châu Á đánh bại những kẻ từng là “ông chủ” của họ từ châu Âu tới”.

Nhà báo người Mỹ Harrison S. Salisbury sau khi được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh vào năm 1967, đã viết: “Cụ sống giản dị và khắc khổ tại căn buồng phụ nhỏ và đơn sơ sau dinh toàn quyền cũ ở Hà Nội, rất lịch thiệp khi uống trà với khách, tặng một bông hồng đối với khách nữ, nói một câu đùa hài hước đối với khách nam”.

Cảm phục về tinh thần quốc tế trong sáng, cao cả của Chủ tịch Hồ Chí Minh, báo “Quyền lợi đỏ” của Tiệp Khắc vào ngày 9/9/1969 đã có bài viết về bản Di chúc lịch sử của Người, trong đó nhấn mạnh: “Bác Hồ cùng với bản Di chúc của Người là thuộc về tất cả phong trào cộng sản, công nhân và cách mạng trên thế giới. Người được liệt vào những bậc mà thân thế và sự nghiệp đã vượt ra ngoài phạm vi biên giới của Tổ quốc mình”./.

Lường Linh