Theo thông báo của Hiệp hội Thiên văn học châu Âu (EAS), Dự án kính thiên văn vô tuyến SKA có sự hợp tác của 16 quốc gia gồm Australia, Canada, Trung Quốc, Pháp, Đức, Ấn Độ, Italy, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hà Lan, Bồ Đào Nha, Nam Phi, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ và Anh với số vốn đầu tư đóng góp tổng cộng 1,55 tỷ USD chi phí xây dựng và 0,83 tỷ USD cho 10 năm vận hành đầu tiên.

Thay vì dựa vào đĩa tròn cực lớn, công trình sẽ bao gồm mạng lưới đĩa và ăngten thiết kế chuẩn xác, phân bố ở hai địa điểm. Tổ hợp SKA-Mid nằm trên sa mạc Karoo ở Nam Phi, sẽ sử dụng 197 đĩa, mỗi đĩa có đường kính 15 m, để nghe dải tần số trung. Tổ hợp SKA-Low tập trung vào dải tần số thấp hơn, sẽ bao gồm 131.072 ăngten nằm ở phía bắc thành phố Perth, bang Tây Australia. Những phần còn lại thuộc tổ hợp dự án sẽ do các nước khác đảm nhiệm.

Kính viễn vọng SKA chuyên nghe tín hiệu vô tuyến ở dải tần số lớn từ 70 MHz tới ít nhất 25 GHz với tổng diện tích khu vực thu thập dữ liệu là một kilomet vuông.

Kính viễn vọng sẽ thu thập khoảng 13 terabit dữ liệu mỗi giây, tương đương tải 300 film độ nét cao mỗi giây, theo Philipa Hartley, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ ở dự án SKA. "Dữ liệu sẽ rất phức tạp so với dữ liệu vô tuyến và ảnh vô tuyến mà chúng tôi từng thấy trong quá khứ. Đó là vì kính viễn vọng mới có thể nhìn xa hơn trong không gian so với những kính viễn vọng trước đây. Vì vậy, ảnh chụp sẽ chứa đầy thiên hà chồng lên nhau", Hartley cho biết.

SKA sẽ cung cấp ảnh chụp chất lượng cao hơn kính viễn vọng Hubble. Theo lịch trình, đài quan sát sẽ bắt đầu tiến hành các phép đo khoa học vào năm 2024 sau khi hoàn thành hai tổ hợp nhỏ. SKAO hy vọng có thể mở rộng mạng lưới kính viễn vọng để bao gồm thêm hàng trăm đĩa và hàng nghìn ăngten.

Công trình được đề xuất lần đầu tiên năm 1993 bởi Liên đoàn quốc tế khoa học vô tuyết. Các nước ủng hộ dự án thành lập Tổ chức điều hành kính viễn vọng SKA Organization (SKAO) hồi tháng 2 năm nay. 

Giới chức Australia nhận định, dự án xây dựng kính thiên văn mới sẽ giúp các nhà thiên văn học khám phá thêm về vũ trụ, đồng thời tạo ra hơn 350 việc làm trong giai đoạn xây dựng 10 năm và 230 việc làm ổn định trong vòng 50 năm hoạt động của phần dự án tại Australia.

Bên cạnh đó, việc xây dựng và vận hành kính thiên văn vô tuyến SKA ở xứ sở chuột túi sẽ góp phần nâng cao năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước thuộc lĩnh vực công nghệ có kỹ năng cao và cho phép tạo ra những đột phá khoa học lớn.

Thanh Trúc