SO HUU TRI TUE
Thứ tư, 20/03/2024
  • Click để copy

Chỉ dẫn địa lý bưởi Tân Triều: Ngon nức tiếng nhờ đâu?

11:06, 12/08/2022
Bưởi Tân Triều được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00031 vào ngày 14/11/2012, hiện do UBND huyện Vĩnh Cửu quản lý.

Chỉ dẫn địa lý (Geographical Indications) là thuật ngữ lần đầu tiên được ghi nhận tại Hiệp định TRIPs 1994. Có thể hiểu, chỉ dẫn địa lý là những chỉ dẫn về hàng hóa bắt nguồn từ lãnh thổ của một thành viên hoặc từ khu vực hay địa phương thuộc lãnh thổ đó, có chất lượng uy tín hoặc đặc tính nhất định chủ yếu do xuất xứ địa lý quyết định. Sự ra đời của Hiệp định TRIPs là một bước đột phá trong việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ nói chung và chỉ dẫn địa lý nói riêng.

>>> Chỉ dẫn địa lý bưởi Tân Triều: Ông Năm Huệ - người ‘giữ lửa’ cho làng bưởi

Trong những năm gần đây, chỉ dẫn địa lý là từ khóa quan trọng trong các chiến lược phát triển nông nghiệp của Việt Nam. Việc đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý không đơn thuần khẳng định sản phẩm có chất lượng, mà hơn thế, nó còn hạn chế các cá nhân hay doanh nghiệp khác cạnh tranh không lành mạnh. Đến tháng 6/2022, có 116 sản phẩm được cấp chỉ dẫn địa lý trên cả nước.

Một trong những loại quả được cấp chỉ dẫn địa lý ở Đồng Nai là sản phẩm bưởi Tân Triều. Vùng trồng bưởi Tân Triều tập trung ở 5 xã thuộc huyện Vĩnh Cửu: Bình Hòa, Tân Bình, Bình Lợi, Thiện Tân và Tân An. Bưởi được mang chỉ dẫn địa lý “Tân Triều” gồm 2 loại: Bưởi đường lá cam và bưởi ổi. Hiện nay, xã Tân Bình là nơi tập trung nhiều người dân trồng bưởi Tân Triều trên địa bàn huyện.

buoi tan trieu

Nông dân huyện Vĩnh Cửu thu hoạch bưởi đường lá cam. 

Yếu tố tự nhiên quyết định đến hương vị của bưởi Tân Triều

Vốn là vùng đất hình thành từ sớm vào những năm sau 1869, Tân Triều là vùng chuyên canh cây bưởi cho đến hiện nay. Theo truyền thuyết, năm 1869 tại nhà thờ Tân Triều, cha xứ đã mang hai cây bưởi về trồng trước sân nhà thờ. Những năm sau đó, cây cho ra trĩu quả và người dân vùng này bắt đầu chiết cành về trồng.

Theo lời kể của người dân Tân Triều, sau trận lụt năm Nhâm Thìn (1952), người dân ở đây không còn trồng trầu mà chuyển sang trồng bưởi. Hơn một thế kỷ trôi qua, cây bưởi được trồng khắp nơi và trở thành đặc sản của Đồng Nai với nhiều loại khác nhau. Tuy nhiên, bưởi đường lá cam và bưởi ổi là hai giống bưởi có chất lượng đặc thù của vùng này, sau khi được cấp chỉ dẫn địa lý, cả hai giống bưởi này gọi chung là bưởi Tân Triều.

Được bồi đắp phù sa bởi hệ thống sông Đồng Nai trải dài theo hướng Đông Bắc - Tây Nam, bưởi Tân Triều mang những hương vị riêng mà không giống bưởi nào có được. Đây là nơi có địa hình thấp, không bị ngập, độ dốc tương đối tốt và địa hình không chia cắt mạnh. Nằm trong vùng đất được thiên nhiên ưu ái, sông Đồng Nai và các kênh rạch nhỏ đã đảm bảo nguồn nước tưới cho cây suốt năm. Hơn nữa, vùng đất này phân bố gần hồ Trị An nên có thể điều tiết được lưu lượng nước, việc tiêu thoát cũng dễ dàng.

z3603158633906_3c24e05f9dceefafd71ac4199bd6e379

 Bản đồ chỉ dẫn địa lý vùng trồng bưởi Tân Triều, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai.

Đất trồng cũng là một yếu tố quyết định sự phát triển của bưởi Tân Triều. Với giống bưởi đường lá cam, một số người dân biết phải trồng trên đất phù sa chua, kết von sâu hay đất phù sa chua, đọng nước,… Đối với bưởi Ổi, các loại hình đất ở khu vực địa lý thích hợp để đảm bảo cho loại bưởi này phát triển như: đất phù sa chua, kết von sâu; đất phù sa chua, đọng nước; đất phù sa điển hình, cơ giới trung bình; và đất phù sa điển hình, ít chua.

Tuy nhiên, cho đến nay, giống bưởi ổi không còn được trồng phổ biến và phát triển theo quy mô vườn, thay vào đó, mỗi vườn chỉ trồng vài cây để lưu lại giống.

Theo ông Năm Huệ - người trồng bưởi lâu năm tại cù lao Tân Triều cho biết: “Bưởi ổi là loại bưởi nhỏ, có vị rất ngọt và thơm. Khi hái, có thể để đến 6 tháng sau, da vẫn xanh và múi vẫn đượm. Nhược điểm của loại bưởi này là phải chín vào dịp tết Nguyên Đán mới cho ra vị ngon, nếu chín dịp khác thì không ngon”. Hiện tại, vườn của ông Năm Huệ còn trồng 5 cây bưởi ổi để lưu giống.

Yếu tố con người

Ngoài những điều kiện tự nhiên, sự chăm sóc của người dân ở vùng đất này là yếu tố quan trọng góp phần làm nên hương vị riêng của bưởi. Vườn trồng được người dân thiết kế theo rãnh hoặc theo líp, theo hướng Bắc Nam hoặc Đông Tây sao cho thích hợp. Ở đây, những cây mít, xoài, mận, dâm bụt,... được trồng xung quanh vườn nhằm chắn gió. Một cách khéo léo, người dân trồng bưởi phải canh khoảng cách thích hợp ở vùng bưởi Tân Triều có mật độ từ 260 - 300 cây/ha.

Một số người dân cho biết nên trồng bưởi vào đầu mùa mưa, từ tháng 6 - 7 dương lịch. Để cây đạt chất lượng, vườn phải có hệ thống kênh mương rãnh để tưới nước vào mùa khô và thoát nước vào mùa mưa. Giai đoạn tỉa quả đòi hỏi sự tỉ mỉ của người trồng, mỗi chùm quả chỉ nên giữ lại 2 - 3 quả để cho ra những quả đạt vị ngon.

Từ những yếu tố tự nhiên và yếu tố con người của Tân Triều đã làm nên danh tiếng, chất lượng và đặc tính của sản phẩm bưởi. Với bưởi đường lá cam, quả có dạng quả lê thấp, cuống đầu quả dạng lồi. Điều dễ nhận thấy, vỏ quả khi chín có màu xanh vàng và láng nhẵn. Có lẽ vì thế, loại bưởi này được trồng phổ biến và người tiêu dùng ưa chuộng trên thị trường. Một trái bưởi đường lá cam được cho là đạt chuẩn khi các múi bưởi cân đối, các tép thon nhỏ bó chặt, màu vàng ngà và có vị ngọt.

IMG_3008

Bưởi đường lá cam có các múi bưởi cân đối, các tép thon nhỏ bó chặt, có vị ngọt.  

Cái tên bưởi ổi một phần đã nói lên được những điểm giống với quả ổi. Dễ dàng nhận thấy, quả có dạng tròn hơi có núm ở đầu cuống gần giống với quả ổi. Không láng nhẵn như bưởi đường lá cam, bưởi ổi “khoác” lên mình bằng lớp vỏ sần, khi chín màu vàng nhạt và dễ bóc tách. Bưởi cũng có vị rất ngọt, tép khô và róc, mùi thơm mang đặc trưng gần giống với mùi thơm của ổi.

Cho đến nay, bưởi Ổi không còn được trồng phổ biến theo quy mô vườn. Để tiếp tục giữ lại và nhân giống cho loại bưởi này cũng là một thách thức đối với người dân trồng bưởi Tân Triều.

Theo ông Năm Huệ, nếu đem giống bưởi Tân Triều trồng ở nơi khác thì bưởi vẫn cho ra vị ngon nhưng không giữ chất riêng của vùng đất này. Bởi lẽ, cù lao Tân Triều được bồi đắp phù sa từ sông Đồng Nai và rạch Tân Triều. Hơn nữa, quá trình chăm sóc và cả tình cảm của người dân dành cho quả bưởi cũng là yếu tố tạo nên nét riêng mà khó nơi nào có được.

Võ Liên

 

Tin khác

Tin tức 8 giờ trước
(SHTT) - Youtube mới đây đã ban hành chính sách mới, theo đó, từ ngày 26/3, các nhà sáng tạo nội dung sẽ buộc phải gắn nhãn cho các video được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo (AI). Đây là nỗ lực nhằm minh bạch các nội dung được đăng tải trên nền tảng này trong tình hình AI ngày càng bùng nổ.
Tin tức 10 giờ trước
(SHTT) - Các công cụ trí tuệ nhân tạo ngày càng thông minh kéo theo việc chúng thể hiện một cách khéo léo hơn thái độ phân biệt chủng tộc. Báo cáo cho thấy, ChatGPT và Gemini đang có sự phân biệt đối xử với người dùng sử dụng tiếng Anh bản ngữ của người Mỹ gốc Phi (AAVE).
Tin tức 11 giờ trước
Nhiều nhà nhập khẩu, phân phối, bán lẻ và kinh doanh ẩm thực, dịch vụ lưu trú tại Việt Nam kì vọng có thể kết nối với các thương hiệu quốc tế thông qua triển lãm Food & Hotel Vietnam 2024.
Tin tức 12 giờ trước
(SHTT) - Phần lớn các huyện, thị xã, thành phố của Quảng Ninh nằm tiếp giáp biển. Tỉnh có trên 6.100 km2 mặt nước, vùng biển. Với lượng tàu, thuyền của ngư dân khá lớn, thời gian qua, tỉnh luôn chú trọng công tác phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp.
Tin tức 14 giờ trước
(SHTT) - Chiều 18/3, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức gặp mặt 8 học sinh tham dự cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia năm học 2023-2024.