Một trăm năm ấy là một hành trình bền bỉ giữ lửa lý tưởng cách mạng, đồng hành cùng Đảng, cùng dân tộc, trước sau như một, đặt lợi ích của đất nước và nhân dân lên trên hết.

Từ hạt giống lý tưởng đến dòng chảy chính luận vì dân tộc

Lịch sử báo chí cách mạng bắt đầu từ số báo Thanh niên đầu tiên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập ngày 21/6/1925 tại Quảng Châu (Trung Quốc). Đó không đơn thuần là một ấn phẩm báo chí, mà là hạt giống tư tưởng cách mạng gieo xuống mảnh đất đang khát khao độc lập, tự do. Những trang báo đầu tiên ấy đã mang ánh sáng chủ nghĩa Mác – Lênin đến với thanh niên Việt Nam, thức tỉnh dân tộc đứng lên đấu tranh vì một tương lai không còn xiềng xích thực dân, phong kiến.

Từ Báo Đỏ, Cờ Giải Phóng, Cứu quốc… trong thời kỳ vận động cách mạng và kháng chiến, đến Nhân dân, Quân đội Nhân dân, Tiếng nói Việt Nam… trong giai đoạn kiến thiết đất nước, báo chí cách mạng luôn đóng vai trò là vũ khí tư tưởng sắc bén, là sợi dây nối giữa Đảng và nhân dân. Trong những thời khắc cam go nhất của lịch sử dân tộc, báo chí không chỉ tuyên truyền đường lối cách mạng mà còn tiếp lửa niềm tin, củng cố trận địa lòng dân, bảo vệ vững chắc hậu phương, cổ vũ tiền tuyến thắng lợi.

Bước vào thời kỳ đổi mới năm 1986, báo chí tiếp tục khẳng định là lực lượng xung kích trong việc đưa đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đến với nhân dân, phát hiện và phản ánh những bất cập trong quản lý, điều hành; cổ vũ đổi mới tư duy, khơi dậy tinh thần sáng tạo và khát vọng vươn lên của toàn xã hội. Những phóng sự điều tra chống tham nhũng, các bài viết phản biện chính sách từ thực tiễn cuộc sống hay những tuyến bài nhân văn đầy cảm xúc đã cho thấy báo chí cách mạng không chỉ là “mắt xích thông tin”, mà là một thành tố tạo nên sự phát triển lành mạnh của xã hội.

Không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của báo chí trong đấu tranh chống tiêu cực, bảo vệ công lý và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nhiều vụ việc sai phạm lớn bị phát hiện, xử lý một phần nhờ báo chí dũng cảm đi đầu, phản ánh trung thực và kiên trì. Đó là minh chứng sống động cho vai trò giám sát xã hội của báo chí, đồng thời cũng là trách nhiệm chính trị của báo chí cách mạng trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia, lợi ích nhân dân.

Giữ vững nền tảng tư tưởng, làm chủ không gian truyền thông mới

Một trăm năm nhìn lại, có thể thấy: điều làm nên bản sắc của báo chí cách mạng Việt Nam không chỉ là phương tiện kỹ thuật, mà là tinh thần phục vụ lý tưởng cách mạng, sự gắn bó máu thịt với nhân dân và tính Đảng trong mỗi dòng tin, bài viết. Báo chí cách mạng là tiếng nói của Đảng, của Nhà nước và của nhân dân, nhưng trên hết, đó là tiếng nói của sự thật, của lẽ phải, của khát vọng xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Trong kỷ nguyên số, báo chí cách mạng Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội lớn nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Mạng xã hội phát triển chóng mặt, trí tuệ nhân tạo có thể tạo ra thông tin giả mạo, tin sai sự thật được lan truyền nhanh hơn bao giờ hết. Không ít tổ chức phản động, thế lực thù địch đang lợi dụng không gian mạng để gieo rắc hoài nghi, công kích nền tảng tư tưởng của Đảng, xuyên tạc lịch sử, hạ thấp vai trò lãnh đạo của chế độ. Trong bối cảnh đó, báo chí cách mạng không chỉ làm báo giỏi, mà còn phải làm báo có trách nhiệm, có bản lĩnh, có tính chiến đấu cao và giữ vững tinh thần cách mạng.

Tổng Bí thư Tô Lâm trong phát biểu tại Hội nghị báo chí toàn quốc đầu năm 2025, đã khẳng định rõ: “Báo chí cách mạng phải luôn là lực lượng tiên phong trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đó là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, là sứ mệnh thiêng liêng không thể thay thế.” Lời nhấn mạnh ấy không chỉ là định hướng chiến lược mà còn là lời hiệu triệu gửi tới toàn thể những người làm báo cách mạng hôm nay: không được buông lỏng trận địa tư tưởng, không được để các giá trị cốt lõi của chế độ bị xói mòn bởi những luồng thông tin độc hại.

Muốn vậy, báo chí cần nâng cao chất lượng tác phẩm, nhanh nhưng phải chuẩn, đa nền tảng nhưng không đánh mất bản sắc. Báo chí cần chủ động dẫn dắt dư luận thay vì chạy theo dư luận, cần trở thành “người dẫn đường” thay vì chỉ làm “người đưa tin”. Bên cạnh đó, việc đào tạo đội ngũ làm báo có đạo đức, có lý tưởng, có năng lực làm chủ công nghệ và có lòng yêu nước sâu sắc phải được đặt lên hàng đầu. Mỗi nhà báo không chỉ là người cầm bút, mà còn là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận giữ vững niềm tin, bảo vệ lẽ phải, khơi dậy niềm tự hào dân tộc và truyền cảm hứng hành động tích cực trong xã hội.

Báo chí – ngọn cờ tinh thần trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Việt Nam đang đứng trước thời cơ lịch sử để bứt phá, vươn mình trở thành nước phát triển, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Kỷ nguyên đó đòi hỏi một nền báo chí không chỉ dấn thân và chính luận, mà còn có khả năng kiến tạo niềm tin và đồng thuận xã hội. Báo chí phải là ngọn cờ tinh thần để khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; là nơi khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc trong hội nhập; là tấm gương phản chiếu sự đổi mới và khát khao vươn lên của mỗi người dân Việt Nam.

Không chỉ bảo vệ nền tảng tư tưởng, báo chí còn phải chủ động tham gia xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị con người Việt Nam hiện đại, nhân văn, sáng tạo và tử tế. Trong kỷ nguyên mới – nơi thông tin là tài nguyên, niềm tin là sức mạnh – báo chí chính là lực lượng góp phần kiến tạo niềm tin, củng cố ý chí độc lập tự cường và lan tỏa tinh thần đoàn kết dân tộc. Khi dân tộc đã sẵn sàng vươn mình, báo chí càng phải là luồng ánh sáng khai mở con đường đi tới tương lai, đi đầu trong thực hiện sứ mệnh vì nước, vì dân, vì Đảng.

Một trăm năm nhìn lại, báo chí cách mạng Việt Nam đã và đang đi trọn sứ mệnh lịch sử của mình: đồng hành cùng Đảng, cùng dân tộc qua mọi thời kỳ cách mạng. Từ hành lang căn gác nhỏ của báo Thanh niên tại Quảng Châu đến những tòa soạn đa phương tiện hiện đại, từ những bài viết bằng tay in roneo đến nền tảng số hoá ngày nay, báo chí cách mạng Việt Nam đã chứng minh một điều không bao giờ thay đổi: trung thành tuyệt đối với Đảng, với nhân dân, và với con đường cách mạng mà dân tộc đã lựa chọn.

Chặng đường phía trước còn dài, nhưng với truyền thống 100 năm, với tinh thần dấn thân và bản lĩnh chính trị vững vàng, báo chí cách mạng Việt Nam nhất định sẽ tiếp tục là lực lượng xung kích đi đầu trong công cuộc đổi mới, giữ gìn sự trong sạch của bộ máy, lan tỏa niềm tin, khát vọng hùng cường, và giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng giữa những biến động của thời đại.