Danh tướng Phạm Ngũ Lão

Phạm Ngũ Lão (1255-1320), sinh năm Ất Mão: Ông là danh tướng thời Trần, quê ở làng Phù Ủng, huyện Đường Hào (nay là huyện Ân Thi), tỉnh Hưng Yên. Ông rất tài giỏi, văn võ song toàn nên được Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn gả con gái nuôi và tiến cử lên vua Trần Thánh Tông.

Trong cuộc chiến tranh chống quân Mông-Nguyên xâm lược lần thứ hai (năm 1285), do lập được nhiều chiến công, Phạm Ngũ lão được phong làm Hạ phẩm Phụng Ngự.

Trong cuộc chiến tranh chống quân Mông-Nguyên xâm lược lần thứ ba (năm 1288), Phạm Ngũ Lão lại lập nhiều chiến công hiển hách và từ đây đường công danh của ông ngày một mở rộng.

Năm 1290, dưới triều Trần Nhân Tông, ông được giao chức quản lĩnh quân Thánh Dực của triều đình.

Phạm Ngũ Lão là vị tướng luôn có mặt ở những trận quyết chiến quan trọng và luôn tự mình xông lên giết giặc làm gương cho ba quân tướng sỹ. Cuộc đời ông gắn liền với chiến trận và những chiến công vang dội.

Nhà yêu nước Phan Bội Châu

Phan Bội Châu (sinh năm Đinh Mão 1867), quê ở làng Đan Nhiễm, xã Xuân Hòa, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Ông nổi tiếng là người thông minh, học giỏi. Năm lên 6 tuổi, Phan Bội Châu thuộc hết Tam tự kinh; 7 tuổi, hiểu kinh truyện; 8 tuổi, làm thông thạo loại văn cử tử. 13 tuổi, đỗ đầu kỳ thi huyện. Năm 16 tuổi, Phan Bội Châu đỗ đầu xứ. Năm 19 tuổi, hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi, Phan Bội Châu tổ chức một đội thí sinh quân lên đường ứng nghĩa, nhưng chưa kịp hành động thì địch đã về càn quét ở làng.

Năm 1904, ông lập ra Hội Duy Tân, chủ trương bạo động và nhờ ngoại viện để khôi phục nền độc lập. Đầu năm 1905, ông sang Nhật rồi quay về nước tổ chức và lãnh đạo phong trào Đông Du (1905-1908), đưa lưu học sinh Việt Nam sang Nhật học tập chính trị, khoa học, quân sự để chống lại bọn đế quốc, thực dân. Ông viết nhiều tác phẩm tuyên truyền cách mạng như Việt Nam vong quốc sử, Hải ngoại huyết thư...

Năm 1909, Phan Bội Châu bị Chính phủ Nhật trục xuất, phong trào Đông Du tan rã. Ông sang Trung Quốc ẩn náu một thời gian rồi sang Xiêm hoạt động. Năm 1911, ông lại trở về Trung Quốc và thành lập Việt Nam quang phục hội với tôn chỉ đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục nước Việt Nam, thành lập nước “Cộng hòa dân quốc Việt Nam”.

Sau những hoạt động yêu nước, Phan Bội Châu bị bắt giam tại Trung Quốc từ năm 1913-1917. Khi được ra tù, ông tiếp tục tìm đường cứu nước. Giữa năm 1924, ông cải tổ Việt Nam quang phục hội thành Việt Nam quốc dân đảng. Tháng 12/1924, sau khi được tiếp xúc với lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, ông dự định sang năm 1925 sẽ cải tổ lại Việt Nam quốc dân đảng theo hướng tiến bộ nhất. Tháng 6/1925, Phan Bội Châu bị thực dân Pháp bắt ở Thượng Hải, giải về nước và bị xử án chung thân. Trước phong trào đấu tranh của nhân dân cả nước, ông được thả và đưa về an trí tại Huế.

Trần Quốc Toản

Ông sinh năm Đinh Mão ̣(1267), người xã Trang Liệt (nay phường Trang Liệt, thị xã Từ Sơn), Bắc Ninh. Trần Quốc Toản là người anh hùng trẻ tuổi chống quân Nguyên-Mông nổi tiếng với giai thoại “bóp nát quả cam” vì phẫn chí không được dự Hội nghị Bình Than bàn kế chống quân Nguyên. Sau đó, Trần quốc Toản lui về lập đội quân trên 1.000 gia nô và người thân, sắm vũ khí, đóng chiến thuyền, cùng đoàn quân lên đường chiến đấu dưới lá cờ thêu 6 chữ vàng “Phá cường quyền, báo Hoàng ân”. Ông đã hy sinh năm 1285, được truy tăng tước Hoài Văn Hầu.

Nguyễn Công Hoan

 Nguyễn Công Hoan (1903-1977), sinh năm Quý Mão: Ông sinh ở làng Xuân Cầu, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên. Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc, nổi tiếng về truyện ngắn, tiểu thuyết như "Kép Tư Bền," "Tắt lửa lòng," "Lá ngọc cành vàng," "Bước đường cùng".

Hoàng Văn Thái 

Hoàng Văn Thái (Ất Mão, 1915-1986) là Đại tướng Quân đội nhân dân Việt Nam, quê ở xã Tây An, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Ông là một trong những tướng lĩnh có ảnh hưởng quan trọng trong sự hình thành và phát triển của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Trong kháng chiến chống Pháp và Mỹ, ông đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong quân đội như Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam; Tư lệnh kiêm Chính ủy quân khu V, Bí thư Khu ủy Khu V, Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam, Phó Bí thư Trung ương cục miền Nam.

Ông có nhiều đóng góp cho nền văn nghệ cách mạng. Ông là Chủ tịch đầu tiên của Hội nhà văn Việt Nam.

Hà Anh