Theo thống kê của Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công nghệ cao, Bộ Công an, trong năm 2021, cả nước xảy ra gần 2.500 vụ lừa đảo trên không gian mạng, trong đó có hơn 520 vụ đối tượng giả danh cơ quan tư pháp để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người dân.

Tội phạm mạng lợi dụng không gian mạng, sự nhẹ dạ, cả tin của người sử dụng, để thực hiện nhiều chiêu thức lừa đảo ngày càng tinh vi hơn.

Điều đáng nói là cùng với khó khăn do dịch COVID-19 mang lại, càng gần thời điểm Tết Nguyên đán, tội phạm càng gia tăng các hành vi lừa đảo trên mạng và người dùng mất cảnh giác cũng bị mắc bẫy lừa đảo nhiều hơn.

Một trong số đó là thủ đoạn gọi điện thoại mạo danh các cơ quan Tư pháp. Thủ đoạn này đã xảy ra từ lâu và đã được thông tin tuyên truyền rộng rãi nhưng vì nhiều lý do đến nay vẫn có thêm nạn nhân sập bẫy của các đối tượng.

Chúng sử dụng các dịch vụ có chức năng giả mạo đầu số, giả mạo số điện thoại, mạo danh cán bộ của cơ quan chức năng trong các cơ quan thực thi pháp luật, gọi điện cho người dân để gây sức ép, làm người dân hoang mang... Đây là một trong các phương thức điển hình được các đối tượng sử dụng để lừa đảo qua điện thoại thời gian vừa qua.

Cư dân mạng cho rằng, thủ đoạn này đã được các cơ quan chức năng phổ biến, tuyên truyền rộng rãi, người dân nên nâng cao cảnh giác. Tất cả các cơ quan Bảo vệ pháp luật hiện nay không làm việc qua điện thoại… Những vấn đề có liên quan đến công tác điều tra đều được gửi giấy mời đến người dân theo đúng trình tự và quy định của pháp luật...

Ngoài ra, theo phản ánh trên các trang mạng xã hội, thời gian gần đây, nhiều vụ tấn công lừa đảo có tên thương hiệu, hoặc tin nhắn gửi tới điện thoại của người sử dụng, mời chào tìm việc với mức lương cao, kiếm tiền tại nhà... Khi người sử dụng chỉ cần nhấn (click) vào các đường dẫn (link) gửi tới, hoặc cài những ứng dụng kiếm tiền đối tượng lừa đảo gửi tới, sẽ bị dẫn dụ đến những trang web lừa đảo, có thể chiếm đoạt tiền của người sử dụng.

Những ngày này, người dân về quê đón Tết nên nhu cầu đi lại từ các tỉnh/thành lớn trên cả nước ngày càng tăng. Vì vậy nhiều đối tượng có thể giả mạo trang web, fanpage của các hãng tàu hỏa, máy bay, xe bus... để bán vé giả. 

Trước tình trạng này, mọi người nên mua vé tại văn phòng các hãng xe uy tín, bến xe trung tâm để tránh bị lừa đảo. Trong trường hợp không thể ra bến xe để mua trực tiếp, có thể linh hoạt đặt vé online; tuy nhiên, cần lựa chọn những đơn vị bán vé xe Tết uy tín. 

Dịp lễ Tết cũng chính là cơ hội cho những kẻ gian “nắm thóp” tâm lý người dân muốn kiếm tiền nhanh chóng. Các đối tượng thường lừa đảo qua loại hình đầu tư đa cấp, sàn nhị phân, tiền ảo... để “lùa gà”, sau đó biến mất.

Chiêu thức là mở sàn, rồi tổ chức nhiều cuộc hội thảo nhằm giới thiệu cơ hội đầu tư, và mời gọi nhà đầu tư ở nhiều tỉnh thành với những ngôn từ nghe rất “bắt tai” như bảo đảm đầu tư hợp pháp, cam kết lợi nhuận mỗi tuần cao...

Thời gian gần đây, các ngân hàng cũng liên tục gửi email, thông báo tới khách hàng tại Việt Nam về những hình thức lừa đảo, chiếm đoạt tài khoản.

Nhiều người phản ánh tình trạng nhận cuộc gọi từ kẻ mạo danh nhân viên nhà mạng, yêu cầu đọc mã OTP để nâng cấp SIM từ 4G lên 5G với nhiều quà tặng. Sau khi người dùng đọc mã OTP, kẻ xấu sẽ chiếm số điện thoại bằng cách đăng ký eSIM với số của nạn nhân, khiến SIM vật lý bị ngắt kết nối.

Để tạo lòng tin, kẻ lừa đảo còn sử dụng các thủ đoạn tinh vi như đọc đúng số căn cước công dân (CCCD), sử dụng SMS Brand Name giả nhà mạng để gửi tin nhắn. Với CCCD và số điện thoại để nhận OTP, kẻ lừa đảo có thể đăng nhập tài khoản mạng xã hội, ví điện tử và ngân hàng của nạn nhân với mục đích chiếm đoạt tiền.

Sau khi ghi nhận nhiều trường hợp lừa đảo, một số ngân hàng lớn tại Việt Nam đã đưa ra cách phòng tránh, xử lý nhằm nâng cao cảnh giác cho khách hàng.

Minh Vân