Một cuộc điều tra của đài truyền hình CBC mới đây đã phát hiện ra một lượng vi khuẩn kháng kháng sinh lớn trong sản phẩm tôm nhập khẩu được bày bán tại các cửa hàng tạp hóa lớn trên khắp Canada. Canada nhập khẩu tôm chủ yếu từ các nước Ấn Độ, Việt Nam, Trung Quốc và Thái Lan với giá trị nhập khẩu lên tới 700 triệu đô la Mỹ mỗi năm.

Nhu cầu tiêu thụ tôm trên toàn thế giới đã bùng nổ trong một vài thập kỷ gần đây, với giá trị ước tính khoảng 39 tỷ đô la Mỹ và vẫn đang tiếp tục gia tăng. Tuy nhiên, với nhu cầu tiêu thụ này, phần lớn tôm trên thế giới là tôm nuôi và thường được nuôi số lượng lớn trong các ao, hồ nên dễ bị mắc bệnh.

Rob Clark, hiện đang là đầu bếp tại cửa hàng The Fish Counter, nơi bày bán các loại hải sản chất lượng cao có trụ sở tại Vancouver, cho biết rất khó để mua tôm đạt chất lượng tại các siêu thị hiện nay. Anh cho biết anh chưa từng ăn tôm nhập khẩu trong khoảng 20 năm trở lại đây. “Tôm có thể chứa đầy các loại thuốc trừ sâu, thuốc kháng sinh và thuốc trừ dịch hại do chúng được nuôi trồng ở những nơi ô uế, mất vệ sinh”.

Mặc dù CFIA không cho phép sử dụng bất cứ loại thuốc kháng sinh nào trong nuôi trồng tôm, việc lạm dụng kháng sinh trong nuôi trồng tôm ở châu Á đã khiến một số nhà nghiên cứu lo ngại về khả năng vi khuẩn kháng kháng sinh đã du nhập vào Canada thông qua các loại hải sản nhập khẩu. Để kiểm tra khả năng nhiễm vi khuẩn kháng kháng sinh, CBC đã mua 51 sản phẩm tôm đông lạnh từ các cửa hàng tạp hóa lớn ở các thành phố Calgary, Toronto, Saskatoon và Montreal sau đó gửi chúng đến phòng thí nghiệm đặc biệt tại trường Đại học Saskatchewan để tiến hành phân tích. Người ta đã phát hiện 9 trên 51 sản phẩm có chứa các loại vi khuẩn như E. coli và tụ cầu khuẩn có khả năng kháng ít nhất một loại kháng sinh.

Tất cả các vi khuẩn được tìm thấy trừ một loại trong số đó đều có khả năng kháng nhiều loại thuốc. Điều này có nghĩa chúng có khả năng gây nên bệnh nhiễm trùng khó điều trị hay còn được gọi là siêu vi khuẩn mà kháng sinh không thể tiêu diệt. Trong một email gửi đến CBC, Cơ quan Y tế Công cộng Canada (PHAC) cho biết kết quả này là “đáng quan ngại” vì các gene kháng kháng sinh được phát hiện “có thể di chuyển chéo giữa các vi khuẩn”. Vì vậy, PHAC cho biết dù vi khuẩn thường không gây nên các bệnh nhiễm khuẩn ở người thì vẫn có “nguy cơ gene có thể di chuyển sang các vi khuẩn khác có nhiều khả năng gây nhiễm trùng hơn”.

Mối đe dọa nghiêm trọng với sức khỏe con người

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kháng kháng sinh là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe con người trên toàn cầu. Mỗi năm, ước tính khoảng 700.000 người chết do các căn bệnh kháng kháng sinh trên phạm vi toàn thế giới. Năm 2014, một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu tại Anh đã cảnh báo rằng, nếu không được kiểm soát, sự lây lan của các vi khuẩn kháng kháng sinh có thể gây nên nhiều cái chết hơn cả ung thư vào năm 2050.

Vi khuẩn phát triển sức đề kháng của chúng khi tiếp xúc với kháng sinh. Các nhà nghiên cứu cho biết việc lạm dụng và sử dụng sai các loại thuốc trong chăm sóc sức khỏe và trong chăn nuôi đã đẩy nhanh sự lây lan của các loại vi khuẩn này.

George Gould là một bệnh nhân mắc căn bệnh ung thư ruột kết và bị nhiễm siêu vi khuẩn kháng kháng sinh từ ống nội soi tại một bệnh viện ở British Columbia. Vợ của George Gould cho biết phải mất nhiều tháng các bác sĩ mới tìm thấy một chủng E. coli cực độc có tên New Delhi metallo-beta-lactamase-1 đã tấn công bệnh nhân này. Kháng sinh được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn quá mạnh gây nên ảo giác cho George trong khi các vết thương vẫn tiếp tục bị nhiễm trùng. Do sức khỏe quá yếu ớt để có thể tiếp tục điều trị ung thư, anh đã qua đời vào tháng một năm 2018, sau 23 lần nhập viện chỉ trong vòng hơn một năm.

Kết quả kiểm nghiệm của CBC cho biết kể cả hải sản được kiểm định hoặc hải sản hữu cơ cũng được xét nghiệm dương tính với vi khuẩn kháng kháng sinh, gồm chủng vi khuẩn sinh ESBL, vi khuẩn đa kháng với ba nhóm thuốc kháng sinh khác nhau và tụ cầu vàng kháng methicillin.

Vi khuẩn đề kháng kháng sinh có thể gây nhiễm khuẩn ở người do tiêu thụ thực phẩm từ nuôi trồng thủy sản bị ô nhiễm hoặc qua nước uống, tiếp xúc trực tiếp với nước, các loài sinh vật thủy sinh hoặc các sản phẩm thực phẩm từ nuôi trồng thủy sản. Hệ thống Cảnh báo Nhanh đối với Thực phẩm và Thức ăn của Ủy ban Châu Âu năm 2008 báo cáo cho biết có 59% thông báo về dư lượng thuốc thú y có liên quan tới động vật giáp xác (55% liên quan đến chloramphenicol và nitrofurantoin) và ở cá (4% hóa chất nhuộm màu xanh malachite).

Thùy Tiên