Cần tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của Hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia

Ngày 18/5 vừa qua, tại Lễ Kỷ niệm Ngày Khoa học và công nghệ Việt Nam và Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2020, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh chia sẻ: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng xuất lao động và không ngừng cải tiến đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Lời chỉ dạy này đã trở thành phương châm, là kim chỉ nam cho hoạt động của ngành KH&CN suốt những năm qua. 

Do đó, Bộ trưởng nhấn mạnh: Trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, các hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ luôn nỗ lực bám sát yêu cầu của mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, thu hút sự tham gia của các nhà khoa học, các tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp và người dân.

Trong đợt toàn dân phòng chống dịch COVID-19, thực hiện chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, ngay từ những ngày đầu bùng phát dịch, ngành khoa học và công nghệ đã tích cực huy động các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong và ngoài nước, các tổ chức, doanh nghiệp khẩn trương triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ phục vụ phòng chống dịch theo phương châm “chống dịch như chống giặc” và đã đạt được những kết quả bước đầu đáng ghi nhận như việc sản xuất thành công bộ KIT phát hiện virus SARS-CoV-2. Các tổ chức khoa học và công nghệ của Việt Nam cũng đã nuôi cấy và phân lập thành công virus SARS-CoV-2, tạo tiền đề cho việc nghiên cứu sâu hơn về virus này, đồng thời cung cấp vật liệu và hỗ trợ tích cực cho nghiên cứu chế tạo bộ KIT, kháng thể đơn dòng và vắc-xin.

Chúng ta cũng sản xuất và đưa vào thử nghiệm thành công nhiều loại robot phục vụ chăm sóc y tế cho người nhiễm bệnh. Bên cạnh đó, theo chỉ đạo của đồng chí Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, trên nền tảng Hệ tri thức Việt số hóa đã được xây dựng và hình thành trước đó, với sự tham gia rất trách nhiệm và hiệu quả của các đơn vị chức năng của các bộ như: Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Thông tin và Truyền thông,… nhiều ứng dụng đã được triển khai hiệu quả phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh như bản đồ vùng dịch, phần mềm khai báo y tế,…."

Cũng theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, kết quả khả quan từ việc nghiên cứu thành công các sản phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch trong thời gian ngắn như vừa qua cho chúng ta nhiều bài học kinh nghiệm. Những thành công đó cũng thể hiện được quan tâm đầu tư của nhà nước và xã hội với lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Đồng thời, các tổ chức KH&CN và các nhà khoa học của Việt Nam cũng dần khẳng định được sự trưởng thành và đủ năng lực để giải quyết các bài toán lớn của đất nước. Các nghiên cứu cơ bản trong thời gian dài trước đây cũng góp phần quan trọng vào tăng cường năng lực cho các tổ chức KH&CN và các nhà khoa học của Việt Nam.

Mặt khác, việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ KH&CN phòng, chống dịch cũng cho chúng ta nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các nhiệm vụ nghiên cứu chung giữa viện, trường và các doanh nghiệp để giải quyết nhu cầu cụ thể, cấp thiết của xã hội.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho biết, trong trạng thái bình thường mới ở Việt Nam và toàn thế giới sau dịch COVID-19 đặt ra nhiều thách thức, cơ hội cho ngành KH&CN của Việt Nam. Trong thời gian tới, Bộ KH&CN tiếp tục tích cực phối hợp với các bộ, ngành để hoàn thiện pháp luật về KH&CN và đổi mới sáng tạo, trong đó tập trung vào việc đồng bộ với pháp luật về kinh tế, đầu tư, tài chính nhằm đẩy mạnh việc thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư từ xã hội cho KH&CN và tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp và các tổ chức KH&CN triển khai các nhiệm vụ KH&CN phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng thời, tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của Hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, nhằm tạo động lực cho việc ứng dụng các thành tựu, kết quả của nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ vào sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai có hiệu quả các chương trình nghiên cứu cơ bản lớn của quốc gia như Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học đến 2020; Chương trình phát triển vật lý đến năm 2020, Chương trình phát triển khoa học cơ bản trong lĩnh vực Hóa học, Khoa học sự sống, Khoa học trái đất và Khoa học biển giai đoạn 2017-2025;…

"Nhân Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam, thay mặt cho toàn thể ngành KH&CN, tôi xin được bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Chính phủ, sự phối hợp hiệu quả của các Bộ, ngành Trung ương, địa phương và sự nỗ lực của toàn thể đội ngũ các nhà khoa học. Tôi tin tưởng rằng, với sự đồng hành của tất cả chúng ta, ngành KH&CN sẽ tiếp tục có những đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới", Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhấn mạnh.