Ngày 16/5, tại trụ sở Bộ Khoa học và Công nghệ, Chương trình "Ngày hội Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5" đã được tổ chức với chủ đề "Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Đột phá đưa đất nước bước vào kỷ nguyên giàu mạnh, thịnh vượng". Chương trình nhằm chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18/5).

Phát biểu tại chương trình, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng dẫn lại lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tầm quan trọng của KHCN trong cuộc gặp mặt các nhà tri thức, nhà khoa học 62 năm trước.

Khẳng định lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh là kim chỉ nam xuyên suốt các giai đoạn phát triển của đất nước. Đảng và Nhà nước luôn nhất quán quan điểm, KHCN là quốc sách hàng đầu, là điểm quan trọng nhất để phát triển kinh tế xã hội và đã được khẳng định tại văn kiện Đại hội Đảng XIII, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh KHCN luôn được xác định là chìa khóa quan trọng hàng đầu và là động lực chính để cơ cấu lại nền kinh tế, xác lập mô hình tăng trưởng mới, đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. 

Phó Thủ tướng cho biết, nhìn lại chặng đường vừa qua, những thành tựu KHCN của Việt Nam là minh chứng sống động cho trí tuệ, lòng say mê và nhiệt huyết cống hiến của các nhà tri thức, các nhà khoa học Việt Nam.

Trong bối cảnh thế giới đã bước sang giai đoạn chuyển đổi sâu sắc với AI, IoT, với chuyển đổi xanh, Việt Nam có nhiều thách thức và cơ hội bứt phá. Chính phủ xác định, KHCN, ĐMST là con đường ngắn nhất, là yếu tố sống còn để Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, bao trùm, tự chủ, tự lực, thực hiện thành công mục tiêu 100 năm của đất nước. Trong đó, KHCN, ĐMST là động lực cho tăng trưởng kinh tế, là nền tảng cho Việt Nam thịnh vượng, là công cụ chiến lược để nâng cao năng suất lao động, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. 

Phát huy tinh thần đó, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đã nêu 8 giải pháp đề nghị các bộ ngành và cộng đồng các chuyên gia, nhà khoa học triển khai đồng bộ.

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý, thông thoáng, minh bạch, cởi trói cho KHCN và ĐMST. Đặc biệt, cần sớm cụ thể hóa Nghị quyết 57 và các dự án  luật, chính sách mà Quốc hội đang xem xét thông qua để đưa thể chế thực sự trở thành cầu nối cho KHCN&ĐMST đi sâu, lan tỏa vào mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội.

Thứ hai, tiếp tục phát triển hệ sinh thái ĐMST quốc gia theo hướng toàn diện, đặc biệt cần sự quan tâm mô hình hợp tác công tư, có định hướng hỗ trợ về chính sách để người dân, doanh nghiệp trở thành trung tâm của hệ sinh thái. 

Thứ ba, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu cơ bản để tiến tới làm chủ các công nghệ chiến lược, công nghệ lõi. Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, đầu tư mồi để thúc đẩy phát triển phù hợp với xu hướng của thế giới như AI, bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng mới. 

Thứ tư, tiếp tục phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho KHCN, cần có cơ chế đãi ngộ xứng đáng, tạo lập môi trường thuận lợi, trao mô hình tự chủ cho các nhà khoa học, đặc biệt là các nhà khoa học trẻ, tri thức người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp. 

Thứ năm, thúc đẩy ứng dụng KHCN và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp và các lĩnh vực kinh tế - xã hội, coi đầu tư cho KHCN, ĐMST, CĐS là yếu tố sống còn, là công cụ then chốt nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn tới của đất nước. 

Thứ sáu, đẩy mạnh ngoại giao khoa học, chủ động hội nhập sâu rộng về KHCN, ĐMST, tranh thủ tri thức, công nghệ tiên tiến trên thế giới, tham gia tích cực vào các mạng lưới nghiên cứu toàn cầu. Ngoại giao khoa học phải là biểu hiện của một quốc gia biết lắng nghe bằng lý trí, đối thoại bằng tri thức, đưa khoa học Việt Nam vươn ra thế giới, là cầu nối mang giá trị tinh hoa thế giới về Việt Nam. 

Thứ bảy, tăng cường vai trò của tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng để đáp ứng yêu cầu hội nhập và bảo vệ người tiêu dùng, nâng cao vị thế hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Cuối cùng, khơi dậy niềm đam mê KHCN, ĐMST trong toàn xã hội, tôn vinh các nhà khoa học, các sáng kiến, mô hình thành công để truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, đưa Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam thực sự là một ngày hội của toàn dân, nơi mà mỗi người dân, doanh nghiệp đều có thể đóng góp thành quả của mình vào sự nghiệp phát triển của đất nước. 

"Cùng với đội ngũ cán bộ các nhà khoa học nhiệt huyết cống hiến, Bộ KH&CN tiếp tục là ngọn cờ đầu trong sự nghiệp đột phá chiến lược, đưa Việt Nam bước vững chắc trên con đường trở thành quốc gia thịnh vượng, giàu mạnh vào 2045", Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.