Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến góp ý của nhân dân đối với Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 132/2008/NĐ-CP, Nghị định số 74/2018/NĐ-CP, Nghị định số 86/2012/NĐ-CP và biện pháp thi hành Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa.

Theo đó, đây là việc làm cần thiết, nhằm triển khai thực hiện quy định của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1258/QĐ-TTg và giải quyết được các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện thời gian vừa qua về sử dụng mã nước ngoài đối với hàng hóa xuất khẩu; truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa và phân công trách nhiệm quản lý chất lượng đối với các Bộ, ngành.

Quan điểm xây dựng Nghị định là tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp, phù hợp với quan điểm của Chính phủ trong nhiều năm trở lại đây là xây dựng Chính phủ kiến tạo. Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật; hài hòa lợi ích giữa người tiêu dùng với doanh nghiệp và mục tiêu quản lý Nhà nước; phù hợp với xu hướng phát triển, triển khai truy xuất nguồn gốc trên thế giới hiện nay.

Đặc biệt nổi bật là Dự thảo Nghị định bổ sung Mục 8 Chương II “Quản lý về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa” và bổ sung Điều 19đ quản lý nhà nước về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa trong Mục 8 Nghị định 132/2008/NĐ-CP.

Cụ thể, Bộ Khoa học và Công nghệ giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về truy xuất nguồn gốc bảo đảm nâng cao năng lực kỹ thuật cho việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa và hỗ trợ phát triển sản phẩm, hàng hóa chủ lực, phát triển kinh tế-xã hội của các bộ, ngành, địa phương.

Các bộ, ngành phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai, thực hiện truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, hàng hóa trong phạm vi, lĩnh vực được phân công quản lý. UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp với các bộ, cơ quan triển khai hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa tại địa phương.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa chưa quy định cụ thể về hoạt động truy xuất nguồn gốc. Tuy nhiên, tại Điều 10, Điều 12, Điều 16 Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã quy định nghĩa vụ của người sản xuất, nhập khẩu, người bán hàng như sau: tổ chức và kiểm soát quá trình vận chuyển, lưu giữ, bảo quản hàng hóa để duy trì chất lượng; thông báo điều kiện phải thực hiện khi vận chuyển, lưu giữ, bảo quản hàng hóa theo quy định của pháp luật; áp dụng các biện pháp để duy trì chất lượng hàng hóa trong vận chuyển, lưu trữ, bảo quản.

Quy định này cũng phù hợp với khái niệm về truy xuất nguồn gốc (truy xuất nguồn gốc là hoạt động giám sát, xác định được một đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ qua từng công đoạn theo thời gian, địa điểm của quá trình sản xuất, chế biến, lưu trữ, bảo quản, vận chuyển, phân phối và kinh doanh) được quy định tại TCVN 12850:2019 truy xuất nguồn gốc - yêu cầu chung đối với hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Để triển khai thực hiện Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa cũng như nhận thức được lợi ích của việc truy xuất nguồn gốc trong tình hình kinh tế trong và ngoài nước thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 100/QĐ-TTg ngày 19/01/2019 phê duyệt Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc (Đề án 100). Quyết định số 100/QĐ-TTg đã giao trách nhiệm cho Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan xây dựng các văn bản, quy định về quản lý, xử lý vi phạm trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc; xây dựng, vận hành và quản lý Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia.

Ngoài ra có thể thấy, hiện nước ta có nhiều loại nông sản, hàng hóa đặc trưng đã và đang khẳng định thương hiệu không chỉ tại "sân nhà" mà còn cả trên thị trường thế giới. Vừa qua, một loạt các loại quả thế mạnh đã được "ghi danh" tại nhiều thị trường khó tính bậc nhất như EU, Nhật Bản...

Đơn cử, sau 3 ngày lên kệ hệ thống siêu thị Á Châu, lô vải thiều Thanh Hà gắn tem truy xuất nguồn gốc itrace247 nhập khẩu vào Pháp đã được tiêu thụ nhanh chóng. Thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Pháp cho thấy, nhiều khách mua hàng tại hệ thống siêu thị Á Châu, sau khi được nếm thử trái vải Thanh Hà đã bày tỏ sự ngạc nhiên trước hương vị thơm ngon và ngọt dịu đặc trưng.

Đáng chú ý, tại thị trường châu Âu, người tiêu dùng thường rất quan tâm tới tem truy xuất nguồn gốc nhằm đảm bảo chất lượng hàng hóa, nâng cao sự cam kết và trách nhiệm của nhà sản xuất, nhà phân phối. Đối với trái vải, họ đã được tiếp cận thông tin đầy đủ, từ quy trình nuôi trồng cho tới lịch sử thu hoạch, đóng gói, các chứng chỉ kiểm tra chất lượng, chỉ thông qua điện thoại cá nhân…

Nhờ đó, doanh nghiệp Pháp đã quyết định đẩy nhanh kế hoạch nhập khẩu và lô vải thứ hai sẽ được nhập ngay trong tuần này. Như vậy, chỉ trong 7 ngày, có hai lô hàng gần một tấn vải thiều được nhập khẩu chính ngạch vào thị trường này.

Như vậy có thể thấy, khi thực hiện truy xuất nguồn gốc, thông tin nông sản được minh bạch sẽ khiến cho sản phẩm nhanh chóng thâm nhập và có vị trí bền vững hơn ở thị trường xuất khẩu.

Thanh Tú