Bò Vàng là giống bò được đồng bào dân tộc Mông ở 4 huyện vùng cao nguyên đá Đồng Văn (gồm 4 huyện: Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh và Quản Bạ) nuôi dưỡng từ lâu đời. Giống bò vàng có nhiều màu sắc khác nhau từ màu đen, màu xám đến màu vàng cánh gián…

Do được thuần hóa từ lâu đời, nên giống bò vàng có khả năng thích nghi cao với các điều kiện bất lợi của ngoại cảnh như giá lạnh và dịch bệnh cũng như các phương thức chăn thả hoang dã của người dân…

Ngoài những ưu thế trên, giống bò vàng của Hà Giang còn cho năng suất thịt cao, chất lượng thịt thơm ngon và đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn bình chọn và đưa vào danh sách bảo tồn. Trong những năm qua, sản phẩm thịt bò vàng đã được chế biến thành thịt bò khô và đã trở thành đặc sản đối với du khách khi lên du lịch trên vùng cao nguyên đá Đồng Văn.

Bò vàng vùng cao Hà Giang có những đặc trưng riêng, khác biệt so với các khu vực khác. Thịt bò Hà Giang có màu đỏ tươi, thớ thịt nhỏ mịn, mặt thịt dính tự nhiên, khô ráo và có mùi gây đặc trưng. Sau khi chế biến thịt có vị ngọt, mềm và hương vị đặc biệt. Nhờ tập quán chăn nuôi mà thịt bò vàng Hà Giang có hàm lượng Protein cao từ 21,30% đến 23,30%, thịt có nhiều mỡ giắt, tỷ lệ mỡ từ 3,80% đến 5,79%. Thịt bò vàng Hà Giang mềm, độ dai thấp từ 48,90 đến 70,50 và tỷ lệ mất nước sau chế biến thấp hơn so với bò vàng ở khu vực khác, khoảng từ 24,63 đến 31,00.

Đặc trưng về chất lượng của bò vàng Hà Giang có được là do bò vàng được chăn nuôi ở khu vực địa lý có độ cao trên 1.000 mét so với mực nước biển nên khí hậu nơi đây quanh năm trong lành, mát mẻ, nhiệt trung bình cả năm khoảng từ 21,6oC đến 23,9oC. Ở độ cao này, không khí loãng hơn so với vùng thấp nên để lấy được ôxi, trong cơ thể bò tự điều chỉnh làm tăng hàm lượng Hemoglobin trong máu, vì vậy thịt bò Hà Giang có màu đỏ tươi hơn thịt của bò được nuôi tại các khu vực thấp và địa phương khác. Bên cạnh đó, khu vực địa lý trong điều kiện ¾ diện tích là đá, địa hình chia cắt, thiếu đất canh tác và không thể chăn thả, người dân chỉ còn cách nuôi bò nhốt chuồng.

Vì vậy vào năm 2018, Ban Điều phối Chương trình giảm nghèo dựa trên phát triển hàng hóa tỉnh Hà Giang (CPRP) đã phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hệ thống nông nghiệp Việt Nam (CASRAD) tổ chức Hội thảo nhằm xây dựng hồ sơ Chỉ dẫn địa lý cho “Sản phẩm Bò Vàng” của Hà Giang.

Hội thảo đã đưa ra mẫu (logo) và phân tích ý nghĩa của logo “Bò Vàng Hà Giang”, xác định khu vực mang chỉ dẫn địa lý của “Bò Vàng Hà Giang”; xây dựng bản đồ vùng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Bò Vàng dựa trên kết quả điều tra và khảo sát của cơ quan chức năng; qui chế, nội qui quản lý Chỉ dẫn địa lý; đề xuất, thống kê về các tiêu chuẩn về giống, chất lượng thịt cũng như thương hiệu của chất lượng thịt bò vàng…

Và mới đây, Cục Sở hữu trí tuệ đã chính thức ban hành Quyết định số 1983/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00073 cho sản phẩm thịt bò “Hà Giang”. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hà Giang là Tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý này. Khu vực địa lý: huyện Mèo Vạc, huyện Đồng Văn, huyện Yên Minh, huyện Quản Bạ, huyện Xín Mần, huyện Hoàng Su Phì thuộc tỉnh Hà Giang.

Đây được xem là cơ hội để nâng cao giá trị sản phẩm và bảo vệ đặc sản địa phương.

Trước đó, Hà Giang cũng được cấp chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể cho các sản phẩm: Cam sành Hà Giang, Chè san tuyết Hà Giang, Mật ong Bạc hà Mèo Vạc, Hồng không hạt Quản Bạ, Na Khê – Yên Minh và Gạo già dui Xín Mần. Trong đó 2 sản phẩm là cam sành và mật ong bạc hà đã có tem truy xuất nguồn gốc. Đối với các sản phẩm được công nhận chỉ dẫn địa lý trong thời gian qua không chỉ giúp các hộ sản xuất tăng lợi nhuận mà còn giúp địa phương đẩy mạnh phát triển kinh tế. 

Minh Thư