Không chỉ là công cụ truyền thông, báo chí còn là vũ khí tư tưởng sắc bén, là người bạn đồng hành tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam.

Trong suốt chiều dài lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, báo chí cách mạng Việt Nam đã khẳng định một vai trò không thể thay thế. Không chỉ đơn thuần là công cụ thông tin, báo chí đã trở thành ngọn hải đăng soi đường, vũ khí tinh thần sắc bén, người bạn đồng hành tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta trên mỗi bước đường cách mạng đầy gian khổ nhưng vô cùng vinh quang. Từ những tờ báo bí mật, in ấn thô sơ trong đêm trường nô lệ đến sự phát triển mạnh mẽ, đa dạng của báo chí hiện đại, những dấu ấn đậm nét mà báo chí cách mạng Việt Nam để lại là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của ngòi bút và tinh thần bất khuất của những người làm báo.

Giai đoạn trứng nước và tiếng chuông thức tỉnh (trước năm 1945)

Những năm tháng dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, khi đất nước chìm trong đêm tối, báo chí cách mạng đã nhen nhóm như những đốm lửa âm ỉ, mang trong mình khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng. Sự ra đời của tờ báo "Thanh Niên" ngày 21/6/1925 do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập tại Quảng Châu (Trung Quốc) đánh dấu một bước ngoặt lịch sử, khai sinh dòng báo chí cách mạng Việt Nam. "Thanh Niên" không chỉ truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, vạch ra con đường cứu nước đúng đắn mà còn khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết trong quần chúng nhân dân, chuẩn bị về tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tiếp bước "Thanh Niên", hàng loạt tờ báo cách mạng bí mật khác ra đời và hoạt động trong điều kiện vô cùng khó khăn, nguy hiểm như "Búa Liềm", "Đỏ", "Tranh Đấu", "Lao Khổ". Những tờ báo này, dù in ấn thô sơ, nội dung giản dị nhưng đã trở thành tiếng nói mạnh mẽ của giai cấp công nhân và nông dân, tố cáo tội ác của thực dân phong kiến, phản ánh cuộc sống lầm than của người dân, đồng thời cổ vũ tinh thần đấu tranh cách mạng. Ngòi bút của những nhà báo tiên phong đã gieo mầm ý thức cách mạng, góp phần quan trọng vào việc tập hợp lực lượng, xây dựng cơ sở cho Đảng và các tổ chức quần chúng.

Trong giai đoạn này, báo chí cách mạng không chỉ là phương tiện truyền thông mà còn là công cụ tổ chức, huấn luyện cán bộ, đảng viên. Các bài viết trên báo thường mang tính lý luận sâu sắc nhưng được trình bày một cách dễ hiểu, dễ tiếp thu, giúp người đọc nâng cao nhận thức chính trị, hiểu rõ hơn về mục tiêu và con đường cách mạng.

Đồng hành cùng cuộc kháng chiến trường kỳ (1945 - 1975)

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, báo chí cách mạng bước sang một trang sử mới. Trong bối cảnh đất nước vừa giành được độc lập đã phải đối mặt với cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp và sau đó là đế quốc Mỹ, báo chí đã trở thành một mặt trận quan trọng, góp phần vào thắng lợi vĩ đại của dân tộc.

Những tờ báo như "Nhân Dân", "Quân Đội Nhân Dân", "Tiền Phong", "Phụ Nữ Việt Nam"... đã trở thành những người lính xung kích trên mặt trận tư tưởng. Bằng những bài viết sắc bén, những phóng sự chân thực, những hình ảnh xúc động, báo chí đã kịp thời thông tin về tình hình chiến sự, phản ánh tinh thần chiến đấu anh dũng, kiên cường của quân và dân ta, đồng thời tố cáo tội ác của kẻ thù, khơi dậy lòng căm thù giặc sâu sắc và ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong những năm tháng kháng chiến gian khổ, các nhà báo đã không quản ngại hiểm nguy, bám sát chiến trường, sống và chiến đấu cùng bộ đội và nhân dân. Họ đã ghi lại những khoảnh khắc lịch sử hào hùng, những tấm gương chiến đấu anh dũng, những câu chuyện cảm động về tình quân dân. Những tác phẩm báo chí thời kỳ này không chỉ có giá trị thông tin mà còn mang đậm giá trị lịch sử, văn hóa, trở thành những tài liệu quý giá cho thế hệ sau này hiểu rõ hơn về cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của dân tộc.

Báo chí cách mạng trong giai đoạn này còn đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, động viên nhân dân thi đua sản xuất, xây dựng hậu phương vững chắc, chi viện cho tiền tuyến. Các tờ báo đã trở thành cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, tạo nên sức mạnh tổng hợp để chiến thắng kẻ thù.

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (sau năm 1975)

Sau ngày đất nước thống nhất, báo chí cách mạng Việt Nam tiếp tục đồng hành cùng dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong giai đoạn đổi mới, báo chí đã tích cực tuyên truyền đường lối đổi mới của Đảng, phản ánh những thành tựu to lớn mà đất nước đạt được trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh.

Báo chí đã trở thành diễn đàn quan trọng để nhân dân tham gia đóng góp ý kiến vào các vấn đề của đất nước, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực. Sự đa dạng về loại hình, phong phú về nội dung của báo chí hiện đại đã đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu thông tin của công chúng, góp phần nâng cao dân trí, định hướng dư luận xã hội.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, báo chí cách mạng Việt Nam đã chủ động thông tin về tình hình thế giới, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra bạn bè quốc tế, đồng thời tiếp thu những kinh nghiệm quý báu của báo chí thế giới để không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu to lớn, báo chí cách mạng Việt Nam cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong bối cảnh bùng nổ thông tin, sự cạnh tranh gay gắt của các loại hình truyền thông mới, và những vấn đề đạo đức nghề nghiệp. Điều này đòi hỏi những người làm báo cách mạng phải không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn, bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp để tiếp tục hoàn thành tốt vai trò và sứ mệnh của mình.

Những dấu ấn không thể phai mờ

Nhìn lại chặng đường lịch sử vẻ vang, báo chí cách mạng Việt Nam đã để lại những dấu ấn sâu đậm, không thể phai mờ:

Là ngọn cờ tư tưởng: Báo chí đã truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối cách mạng của Đảng, định hướng nhận thức và hành động của quần chúng nhân dân.

Là vũ khí tinh thần: Báo chí đã cổ vũ lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí chiến đấu kiên cường, khơi dậy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước.

Là người ghi chép lịch sử: Báo chí đã ghi lại một cách chân thực, sinh động những sự kiện lịch sử trọng đại, những tấm gương anh hùng, những câu chuyện cảm động, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân: Báo chí đã phản ánh ý kiến, nguyện vọng của nhân dân, đồng thời truyền đạt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tăng cường sự đồng thuận xã hội.

Là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng văn hóa: Báo chí đã tích cực đấu tranh chống lại các thế lực thù địch, các hành vi tiêu cực, góp phần xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.

Kỷ niệm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam không chỉ là dịp để tôn vinh những người làm báo mà còn là dịp để mỗi chúng ta nhận thức sâu sắc hơn về vai trò to lớn của báo chí trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Trong bối cảnh mới, với những cơ hội và thách thức đan xen, báo chí cách mạng Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, không ngừng đổi mới, sáng tạo, để mãi mãi là ngọn hải đăng tư tưởng, vũ khí tinh thần sắc bén, đồng hành cùng đất nước trên con đường phát triển phồn vinh và hạnh phúc.

Bắc Hiệp – Quang Huyên