Ngày 4/4, công ty dược phẩm sinh học Arbutus Biopharma (ABUS.O) đã nộp đơn kiện hãng dược Pfizer Inc (PFE.N) và đối tác Đức BioNTech SE tại tòa án New Jersey. Cụ thể, Arbutus cáo buộc vắc xin mRNA Covid-19 của Pfizer vi phạm năm bằng sáng chế của mình. 

Trước đó, Arbutus tuyên bố công ty đã phát triển công nghệ hạt nano lipid (LNP) bọc quanh các chất liệu di truyền RNA thông tin hoặc mRNA. Các bằng sáng chế liên quan đến công nghệ này được cấp cho Genevant, một công ty liên doanh giữa Arbutus và Roivant Sciences Ltd (ROIV.O).

Trong đơn kiện, Arbutus cùng với đối tác Genevant Sciences đang yêu cầu Pfizer và BioNTech bồi thường thiệt hại, bao gồm phí bản quyền về việc sử dụng công nghệ phân phối LNP trong sản xuất vắc xin.

Mặc dù nguyên đơn cho biết phía Pfizer/ BioNTech có tham gia vào việc thảo luận cấp phép công nghệ, tuy nhiên, cả hai bên đều không đạt được thỏa thuận mong muốn.

Chia sẻ với Reuters, BioNTech khẳng định họ đã biết Arbutus Biopharma và Genevant Science đã đệ đơn kiện vi phạm đối với một số bằng sáng chế của Hoa Kỳ. Đồng thời nói thêm rằng sẽ không đưa ra bất kỳ bình luận nào liên quan đến chiến lược pháp lý của mình.

Cùng ngày hôm đó, Pfizer cho biết công ty sẽ "bảo vệ mình quyết liệt trước những cáo buộc trong vụ kiện này”.

Về phía Arbutus, công ty từ chối bình luận ngoài thông cáo báo chí.

Được biết, giá cổ phiếu ngày 4/4 của Arbutus giảm 2,6% xuống còn 2,98 USD, Pfizer giảm 1,2%, cổ phiếu của BioNtech niêm yết tại Hoa Kỳ giảm gần 3%.

Đây không phải là lần đầu tiên Arbutus Biopharma đệ đơn kiện liên quan tới vắc xin mRNA. Vào ngày 27/2/2022, công ty này đã kiện Moderna (MRNA.O) tại tòa án liên bang Delaware, trong đó cáo buộc Moderna sử dụng công nghệ LNP, vi phạm các bằng sáng chế của Arbutus.

Cổ phiếu của Arbutus đã tăng 11% trong thời gian đầu giao dịch, trong khi Moderna giảm 2,5% do vụ kiện được đệ trình sau khi tòa phúc thẩm liên bang bác bỏ yêu cầu của Moderna đối với các bằng sáng chế của Arbutus vào tháng 12/2021.

Trong thời gian đầu giao dịch, cổ phiếu của Arbutus đã tăng 11%, trong khi cổ phiếu của Moderna giảm 2,5% do vụ kiện được đệ trình sau khi tòa phúc thẩm liên bang vào tháng 12 bác bỏ nỗ lực của Moderna nhằm thách thức các bằng sáng chế của Arbutus.

Người phát ngôn của Moderna cho biết công ty phủ nhận những cáo buộc này và sẽ bảo vệ mình trước những luận điệu của Genevant trước Tòa án.

Tại thời điểm đó, doanh số bán vắc xin Covid dựa trên công nghệ mRNA và được cho phép sử dụng ở hơn 70 quốc gia của Moderna đang gia tăng. Vắc xin đã thu được 17,7 tỷ USD vào năm 2021 và dự kiến sẽ mang lại doanh thu lên tới 19 tỷ USD vào năm 2022.

Tuy Roivant và Genevant cho biết cả hai không tìm cách can thiệp vào việc buôn bán hoặc phân phối vắc xin Covid-19 của Moderna, mà chỉ đang yêu cầu khoản bồi thường bao gồm phí bản quyền. 

Theo nhận định của các chuyên gia, vụ kiện có thể kéo dài ít nhất vài năm. Song có thể rút ngắn thời gian của vụ kiện trong trường hợp các bên đạt được thỏa thuận dàn xếp.

Vào tháng 5/2022, Moderna đã yêu cầu tòa án Delaware bác bỏ vụ kiện với lập luận công ty chỉ có thể kiện chính phủ tại Tòa án Khiếu nại Liên bang Mỹ. Ngày 14/2/2023, Bộ Tư pháp Mỹ đã nói với Tòa án tại bang Delaware rằng chính phủ Mỹ mới là người phải đối mặt với vụ kiện bằng sáng chế vaccine ngừa COVID-19 chứ không phải các nhà sản xuất vắc xin như Moderna. 

Tuy nhiên, vào ngày 10/3/2023, thẩm phán Quận Hoa Kỳ Mitchell Goldberg đã đưa ra phán quyết rằng yêu cầu của Moderna vẫn còn quá sớm và vẫn còn các chi tiết mới về phạm vi thỏa thuận với chính phủ của công ty.

Hoàng Ngân