Gia tăng tỷ lệ hiếm muộn, vô sinh

Kết hôn đã 7 năm nay nhưng vợ chồng anh L.V.Ph. (ngụ Tây Ninh) vẫn chưa có con. “Vợ chồng đã chạy chữa thuốc nam cũng như tây y nhưng chưa có kết quả. Có lẽ phải tính đến chuyện xin con nuôi”, anh Ph. rầu rĩ tâm sự. Qua các lần thăm khám, bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân xuất phát từ anh Ph. vì số lượng “tinh binh” không đủ mạnh để tấn công vào trứng làm tổ… Bác sĩ Hồ Mạnh Tường, Tổng thư ký Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TPHCM, cho biết đã gặp rất nhiều trường hợp như anh Ph. “Với thời gian 7 năm không thể sinh em bé dù đã can thiệp nhiều cách thì khả năng vô sinh rất lớn”, bác sĩ Tường nói.

Tại hội thảo quốc tế về hỗ trợ sinh sản mới đây, BS Hồ Mạnh Tường cũng cho biết tỷ lệ vô sinh của các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ (15 - 49) vừa được Bộ Y tế công bố là 7,7%. Điều này khá phù hợp với kết quả nghiên cứu dịch tễ toàn quốc với 14.300 cặp vợ chồng do Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Đại học Y Hà Nội tiến hành, ước tính trên 1 triệu cặp vợ chồng bị hiếm muộn cần khám và điều trị. Theo BS Hoàng Thị Diễm Tuyết, Phó Giám đốc BV Từ Dũ TPHCM, thông qua hệ thống thông tin và các chương trình tư vấn về điều trị vô sinh, số lượng cặp vợ chồng hiếm muộn đến khám tại Khoa Hiếm muộn của bệnh viện ngày càng tăng. Bình quân mỗi ngày, Bệnh viện Từ Dũ tiếp nhận trung bình 250 - 300 lượt bệnh nhân đến khám và tư vấn về hiếm muộn. “Số lượng cặp vợ chồng hiếm muộn, vô sinh đến khám tăng lên mỗi năm và nếu như cách đây 10 năm, con số trên chưa tới hàng chục cặp thì nay đã có hàng ngàn cặp đến khám mỗi năm”, BS Tuyết nói.

Ghi nhận tại BV Từ Dũ cũng cho thấy hiện nay, số chu kỳ bơm tinh trùng vào buồng tử cung và thụ tinh trong ống nghiệm ngày càng tăng. Với kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung, bình quân mỗi tháng Khoa Hiếm muộn BV Từ Dũ thực hiện 200 - 300 ca với tỷ lệ có thai 18% - 20%. Và số chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm đạt 200 - 250 ca/tháng, tỷ lệ thai lâm sàng đạt 35% - 40%. Qua tìm hiểu tại một số cơ sở khám và điều trị vô sinh khác như Trung tâm Hy vọng tại Bệnh viện An Sinh, Bệnh viện Vạn Hạnh TPHCM, cũng cho thấy lượng cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn đến khám và điều trị khá lớn. Trong khi đó, một tỷ lệ không nhỏ nam giới đến khám tại khoa Nam học Bệnh viện Bình Dân do liên quan hiếm muộn cũng không ít. Bác sĩ Mai Bá Tiến Dũng, Trưởng khoa Nam học Bệnh viện Bình Dân, cho biết có tới 40% - 50% bệnh nhân đến khám nam khoa đều liên quan đến hiếm muộn.

Chưa chú ý kiến thức sinh sản

Theo BS Hoàng Thị Diễm Tuyết, trong số hơn 1 triệu cặp vợ chồng hiếm muộn, vô sinh thì khoảng 50% nguyên nhân thuộc về nữ giới. Trong khi đó, kiến thức về sinh sản vẫn còn rất hạn chế đối với các cặp vợ chồng đang trong độ tuổi sinh sản. Một khảo sát thực hiện vào năm 2012 về nhận thức sinh sản trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương do Tổ chức sinh phẩm và dược học MerckSorono thực hiện (trong đó có Việt Nam) cho thấy đến 70% cặp vợ chồng sau 6 tháng cố gắng không thụ thai nhưng vẫn không nghi ngờ về khả năng làm mẹ; 83% phụ nữ không nghĩ đến trường hợp chồng có thể bị vô sinh; 85% phụ nữ khao khát làm mẹ nhưng thiếu kiến thức; 56% không biết đàn ông có thể vô sinh dù vẫn sản xuất tinh trùng; 60% không biết phụ nữ không có kinh nguyệt không còn khả năng sinh con. Trong đó, khoảng 50% cặp vợ chồng vô sinh dưới 30 tuổi…

Các chuyên gia trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản lo ngại với tình trạng thiếu kiến thức sinh sản cũng như ý thức về vô sinh - hiếm muộn còn hạn chế sẽ là nguy cơ đối mặt với gia tăng tình trạng này ở những cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ. Trong khi ngược lại, ở các nước đang phát triển như Việt Nam, không có thói quen tiếp cận y tế khi bị bệnh, cơ sở y tế chưa đồng bộ, xu hướng sống phóng khoáng ngày càng phổ biến... Theo BS Hồ Mạnh Tường, Việt Nam trong 2 thập niên qua, tỷ lệ sinh sản giảm xuống đều đặn 0,1‰ mỗi năm. Phụ nữ trì hoãn tuổi có thai sẽ càng làm tăng số người có vấn đề về thụ thai, đặc biệt là ở các đô thị.

Lý giải về gia tăng tỷ lệ vô sinh - hiếm muộn, BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng, Chủ tịch Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TPHCM, cho rằng đời sống sinh hoạt, công việc và môi trường đang ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe sinh sản. Bên cạnh các nguyên nhân vô sinh do bệnh lý (u xơ tử cung, dị dạng tử cung - âm đạo, buồng trứng đa nang…), vấn đề nạo phá thai không an toàn, viêm nhiễm sinh dục, viêm vùng chậu cũng góp phần tăng tỷ lệ hiếm muộn ở nữ giới. Đối với nam giới, tình trạng vô sinh có thể do bất thường về số lượng và chất lượng tinh trùng, rối loạn quá trình sinh trưởng của tinh trùng. Một vấn đề có xu hướng phổ biến nữa là các cặp vợ chồng lấy nhau nhưng do áp lực công việc, mưu sinh hoặc muốn ổn định kinh tế trước nên ngại sinh con, đến khi ổn định công việc, kinh tế thì sức khỏe sinh sản trục trặc. Do đó, BS Phượng khuyến cáo độ tuổi có thai đẹp nhất nằm trong khoảng 25 - 30, sau đó, khả năng thụ thai ngày càng giảm. Việc trì hoãn khám và điều trị sẽ khiến cho nhiều cặp vợ chồng bỏ lỡ cơ hội sinh con. “Vợ chồng sinh hoạt tình dục đều đặn, không sử dụng bất kỳ một biện pháp tránh thai nào, nhưng không có thai trong vòng 12 tháng được xem là hiếm muộn”, BS Phượng khuyến cáo.